Ko je sve počasni građanin Crne Gore: Nikolić, Mesić, Rama…

Velika medijska buka digla se nedavno kada su premijer Albanije Edi Rama i vicepremijer i ministar vanjskih poslova Kosova, Hašim Tači, postali prvi počasni građani Ulcinja.

Međutim, kao što to kod nas obično biva, kad ,“predsjednik Ulcinja Fatmir Đeka za počasne građane imenuje svoje„, funkcioneri beranskog odbora Nove srpske demokratije Radojica Zivković i Goran Kiković pokrenuli su inicijativu da i ovaj grad dobije ,“svoga“ počasnog građanina i to predsjednika Srbije Tomislava Nikolića.

,“Pobjeda“ je, tim povodom, istraživala: ko sve i na koji način može da dobije titulu počasnog građanina nekog crnogorskog grada, ko je sve dobio to priznanje, ko ga se odrekao, ko nije ,“prošao“ i ko je još na ,“listi čekanja“.

Za razliku od nekih većih gradova u okruženju kao što su, na primjer, Zagreb i Beograd, gdje jednim klikom na njihovom zvaničnom sajtu možete dobiti imena svih njihovih počasnih građana unazad stotinjak godina, ni jedan gradu Crnoj Gori, osim Tivta, nema sređenu dokumentaciju, tako da se može saznati samo ono što se dešavalo unazad desetak godina.

Tako, su ,“Pobjedini“ dopisnici na osnovu informacija koje su dobili od ovlaštenih lica javili da Cetinje, Bijelo Polje, Nikšić, Šavnik, Rožaje, Plav, Gusinje, Danilovgrad, Plužine, Berane, Kolašin, Mojkovac i Rožaje… nemaju počasnog građanina. Ovi podaci se odnose na novije vrijeme, a evidencije ko je sve u ovim gradovima dobio ovu titulu, na primjer, u vrijeme Titove SFRJ, ili ranije, nema.

Teško je vjerovati da baš ni jedan od ovih gradova u tom periodu, kada je to bilo uobičajeno, nije počasnim građaninom prozvao maršala Tita, nekog heroja ili čelnika neke, u to doba prijateljske nam, nesvrstane zemlje.

Većina crnogorskih opština je 2007. godine u statutima regulisala, na koji način i zbog čega, nekoga mogu proglasiti počasnim građaninom. Odluku donose parlamenti, a predloženi mora da ima „izuzetne zasluge za razvoj opštine…“.

Žirinovski i Putin

Glavni grad Crne Gore, prvog počasnog građanina u novijoj istoriji dobio je 1. marta 2007 godine, kada je to priznanje za ,“zasluge u razvoju demokratskog društva, afirmaciji dobrih međudržavnih odnosa i položaja i ugleda glavnog grada Crne Gore u Hrvatskoj“, dobio tadašnji predsjednik Hrvatske Stjepan Mesić.

Mesiću je titula počasnog građanina glavnog grada dodijeljena glasovima odbornika DPS-a i SDP-a, a prije glasanja došlo je i do koškanja između poslanika dijela vlasti i opozicije, čije veće posljedice je spriječilo obezbjeđenje.

Podgorički odbornici su u februaru 1994. godine, odbili inicijativu SRSCG da se nakon „mitingaškog proputovanja“ kroz Crnu Goru ruskom ultranacionalisti Vladimiru Žirinovskom dodijeli priznanje počasnog građanina.

Slična sudbina desila se i sa pokušajem prije pet-šest godina da se ruskom predsjedniku Vladimiru Putinu dodijeli ova titula. Nije prihvaćena ni inicijativa 2012. da svjetski teniser br. 1 Novak Đoković dobije to laskavo priznanje.

Nikšićani su ove godine pokrenuli inicijativu da Đoković postane počasni građanin njihovog grada. Procedura je u toku. I u Budvi je prošle godine pokrenuta inicijativa da ovaj teniser postane počasni građanin crnogorske metropole turizma.

Ko je ,,pretekao“ Sloba

Nije Tomislav Nikolić, prvi predsjednik Srbije kojeg su čelnici Berana željeli da postane njihov počasni građanin. Naime, nakon ,“gostovanja“ Slobodana Miloševića, na „veličanstvenom mitingu“ održanom u njihovom gradu 20. septembra, 2000. godine pokrenuli su inicijativu da „glavni govornik i gost“ postane počasni građanin njihovog grada. Međutim, petooktobarske promjene u Srbiji su učinile da se ova inicijativa negdje zaturi i da Sloba ostane, „kratkih rukava“.

Berane, ipak imaju svoje počasne građane. Naime, 17. jula. 2009. to priznanje dodijeljeno je glumačkom paru iz Beograda Mileni Dravić i Draganu Nikoliću Prletu.

Počasni građanin u Herceg Novom nekada je bio nobelovac Ivo Andrić i još neke istaknute ličnosti toga doba.

Odrekli se priznanja

Godinu nakon što mu je uručeno priznanje, Dušan Radović, a tada već javno se odrekao Povelje počasnog građanina Herceg Novog jer je, kako je obrazložio, nagrada degradirana.

Od kada se dodjeljuje povelja počasnog građanina i Oktobarska nagrada Herceg Novog, to je prvi put da se neko odrekao najvišeg opštinskog priznanja. Nedugo za njim Povelje se odrekao i pomorski kapetan Tomo Katurić takođe nezadovoljan efektima vršenja tadašnje vlasti u gradu. Zbog političke krize prošle godine nijesu dodjeljivana ova najveća priznanja grada.

U Kolašinu, za sada, niko nije zaslužio da bude počasni građanin. Na svečanim sjednicima podovodom Dana opštine (koji se tri puta mijenjao u posljednjih petnaestak godina) desila bi se nagrada nekom zaslužnom Kolašincu i to je rađeno bez kontinuiteta i valjanih kriterijuma…

Tako je Vesni Medenici, predsjednici Vrhovnog suda Crne Gore krajem septembra 2013. dodijeljena nagrada za javnog radnika koja ne postoji na spisku priznanja koja dodjeljuje opština. U Baru unazad nekoliko generacija niko nije dobio status počasnog građanina, jer to kao kategorija nije ni uvedeno.

Predsjednik Društva prijateljstva Kine i Crne Gore Samir Hadžić je prije nekoliko godina pokrenuo inicijativu da tu titulu dobije bivši ambasador SAD-a, Roderik Mur, međutim, taj prijedlog nije prošao. Kotor i Mojkovac nemaju ustanovljeno priznanje počasni građanin tako da ih nijesu u posljednje vrijeme ni dodjeljivali.

Sve u svemu dodjela priznanja počasnih građana gradova u Crnoj Gori u većem broju slučajeva, posljednjih godina, odvija se haotično, bez valjanih kriterijuma i odgovornosti prilikom pokretanja inicijative i odlučivanja.

Možda bi, za početak, sređivanje spiskova sa imenima onih kojima su kroz istoriju dodjeljivana ta laskava priznanja dobili, mogla da posluže sadašnjim vršiocima lokalnih vlasti da izvuku pouke i uče na greškama svojih prethodnika. U protivnom dnevnopolitički interesi biće uvijek preči od opštih.