Zločin koji i dalje traje: Dvije decenije od „Oluje“ i genocida u Krajini

Danas se navršavaju dvije decenije od početka hrvatske vojno-policijske akcije „Oluja“ u kojoj je poginulo i nestalo 1.853 Srba, a protjerano najmanje 220.000 stanovnika nekadašnje Republike Srpske Krajine.

U hrvatskoj-vojno policijskoj akciji “Oluja” avgusta 1995. koja je započela 4. avgusta masivnom operacijom oružanih snaga Republike Hrvatske, uz podršku NATO, kao i jedinica Hrvatskog vijeća odbrane i Armije BiH , izvršena je agresija na prostor Republike Srpske Krajine, odnosno sjever Dalmacije, Liku, Kordun i Baniju.

Do agresije je došlo uprkos činjenicama da se ta oblast nalazila pod zaštitom UN-a, kao sektori “Jug” i “Sjever”, kao i da su predstavnici Republike Srpske Krajine u Ženevi i Beogradu prihvatili predlog međunarodne zajednice o mirnom razrešenju.

Među stradalima, prema podacima Veritasa, nalazi se 1.196 civila, od kojih su oko tri četvrtine bili stariji od 60 godina.

Među žrtvama se nalazi 544 žena, od kojih su oko četiri petine bile osobe starije od 60 godina.

Odluka o početku akcije “Oluja” je na predlog tadašnjeg komandanta sektora Jug hrvatskog generala Ante Gotovine, donijeta na Brionima 31. jula 1995.

Na tom sastanku u Titovoj vili na Brionima, predsjednik Hrvatske Franjo Tuđman je jasno definisao cilj operacije poručivši da treba nanijeti “takve udarce Srbima da praktično nestanu s ovih prostora”.

U prvostepenoj presudi haškog Tribunala, aprila 2011. bilo je ocijenjeno da je “Oluja” bila udruženi zločinački poduhvat, na čelu s tadašnjim predsjednikom Tuđmanom, čiji je “cilj bio prisilno i trajno uklanjanje srpskog stanovništva i naseljavanje tog područja Hrvatima”.

Tribunal je drugostepenu presudu donio 17. novembra 2012. i njome oslobodio krivice hrvatske generale Gotovinu i Mladena Markača.

Dželati na slobodi

Oni su oslobođeni krivice za progon srpskog stanovništva iz Kninske krajine 1995, čime je poništena prvostepena presuda kojom je Gotovina bio osuđen na 24 godine, a Markač na 18 godina zatvora. Žalbeno vijeće je oslobodilo optužene po svim tačkama optužbe, mada nijesu negirani zločini utvrđeni u prvostepenoj presudi.

U zločinačkoj operaciji „Oluja” učestvovalo je 138.500 pripadnika hrvatske vojske, MUP-a i Hrvatskog vijeća obrane. Tim snagama su se, prema hrvatskim izvorima, suprotstavile srpske snage od oko 31.000 vojnika.

Vojna akcija „Oluja” ubraja se u jedno od najsurovijih etničkih čišćenja na području bivše SFRJ.

Portparol Stejt departmenta Ričard Baučer izjavio je 2002. da su SAD imale određena saznanja da su pripreme za akciju „Oluja” u toku, ali da nijesu bile „umiješane u planiranje ili izvođenje te operacije”. To je ponovio i bivši američki ambasador u Zagrebu Piter Galbrajt na suđenju Slobodanu Miloševiću u Hagu.

U maju 2007. Galbrajt je u intervjuu hrvatskoj televiziji rekao da vjeruje da su hrvatske vlasti bile umiješane u zločine.

„Niko ne može poreći da su se zločini nakon ‘Oluje’ dogodili, uključujući i korake čiji je cilj bio sprečavanje povratka Srba”, rekao je Galbrajt.

Dan sjećanja u Srbiji i RS

Predsjednik Koalicije udruženja izbjeglica Miodrag Linta apelovao je na međunarodnu zajednicu da zatraži od Hrvatske da prestane da slavi vojnu operaciju „Oluja” i da kazni počinioce zločina protiv srpskog naroda tokom ratova 90-ih.

Linta je u saopštenju za javnost istakao da 20 godina poslije akcije hrvatske vojske „Oluja” i završetka rata na prostoru Hrvatske i Bosne i Hercegovine ne postoji iskrena spremnost hrvatske strane da se procesuiraju ratni zločini protiv srpskog naroda.

U Srbiji i Republici Srpskoj 5. avgust je proglašen Danom žalosti, odnosno Danom sjećanja na prognane i stradale Srbe.

Na svim zgradama javnih institucija u Srbiji i RS zastave će biti spuštene na pola koplja, kulturne i sportske manifestacije biće prilagođene datim okolnostima, a javni emiteri su dužni da programsku šemu prilagode Danu žalosti.

U Hrvatskoj je 5. avgust državni praznik koji se slavi kao „Dan pobjede“ i domovinske zahvalnosti za akciju „Oluja“.