Tri decenije priče o švercu: „Duvanska mafija“ jača i od nove vlasti u Crnoj Gori?

Specijalne policijske snage Sektora za borbu protiv kriminala (SBPK) prije par dana u Luci Bar pronašli su velike količine cigareta, ali ne i neregularnosti u vezi sa tim poslom. Inspektori Uprave policije, uz njihovu podršku, provjeravali su dokumentaciju kompanija koje uvoze i skladište cigarete, tražeći dokaze o navodnom milionskom švercu.

Kako je tekao šverc cigareta godinama unazad?

Naime, sa ostrva Visa u vrijeme SFRJ po odobrenju Josipa Broza Tita su se švercovale cigarete. Kasnije su se vlasti SRJ dale odobrenje za šverc cigareta iz luke Bar. Nakon svađe na relaciji Beograd – Podgorica,  Crna Gora samostalno počinje da švercuje cigarete.

Prvi zvanični rukovodilac u to vrijeme je Željko Stamatović, pripadnik DB CG u Baru, naknadno je nagrađen i sada je svoje mjesto našao u diplomatiji kod ministra vanjskih poslova Đorđa Radulovića.

Svima su poznati procesi koji su se vodili u Italiji protiv vrha vlasti zbog šverca cigareta. 

Istražni organi u Bariju vodili su postupak o švercu cigareta preko Jadrana iz Crne Gore do Italije, od 1994. do 2002. godine i na spisku osumnjičenih nalazilo se petnaest imena iz Crne Gore na čelu sa Milom Đukanovićem.

Kao najsnažniji argument za pomjeranje Đukanovića sa vlasti opozicija je upravo potezala duvansku aferu, navodeći da su se Đukanović, njegovi kumovi, prijatelji i bliski saradnici enormno obogatili na švercu cigareta, unosnom poslu koji do danas nije prestao.

Đukanović je bezbroj puta na konferencijama za novinare, ali i na zvaničnim skupovima, u Skupštini Crne Gore, ponavljao da je riječ o o legalnom tranzitnom poslu cigareta kroz Crnu Goru, uvjeravajući da je novac od tog posla punio budžet u vreme međunarodnih sankcija. 

Crnogorski parlament je 2002. godine zbog ovog slučaja oformio Komisiju za utvrđivanje činjenica o švercu cigareta i umiješanosti državnog vrha.

Krivokapić odbija optužbe za šverc cigareta iz Crne Gore

Nažalost, nova vlast se opredijelila za isti provjereni model brzog bogaćenja, normalno, starih tajkuna i novokomponovanih eksperata sadašnje Vlade Crne Gore. To je ocijenjeno iz Pokreta za promjene, koji činio parlamentarnu većinu u Crnoj Gori.

„Iz Luke Bar je za 15 dana izašlo 94 šlepera sa cigaretama, što je 940 tona, a neko je u tom poslu, uz saglasnost crnogorske Vlade, zaradio od 25 do 30 miliona evra, rekao je lider te stranke na konferenciji za novinare u Skupštini Crne Gore.

Povodom tih tvrdnji o švercu bila je sazvana i sjednica skupštinskog Odbora za bezbjednost i odbranu na kojoj je trebalo da bude saslušan Krivokapić, ministar finansija Milojko Spajić, ali i čelni ljudi bezbjednosnih službi.

Pozivu se nisu odazvali, pa je sjednica odgođena.

U dopisu upućenom skupštinskom Odboru, premijer Krivokapić je optužbe o njegovoj umiješanosti u šverc nazvao „nemoralnim i odvratnim“.

Međutim, ostaje pak sumnja kako to, da je u „munjevitoj“ akciji specijalnih timova u luci Bar bilo sve regularno, ako znamo je šverc cigareta konstantno prisutan u Crnoj Gori?

Od avgusta 2020. više zapljena cigareta

Policija je do sada u više navrata oduzimala cigarete vrijedne više stotina hiljada evra.

U policijskoj akciji „Arka“ u avgustu 2020. godine je u Podgorici zaplijenjen milionski vrijedan tovar cigareta u šleperu bjelopoljskih tablica.

Grupa ima desetak članova, a Kalezić je u bjekstvu, saopštili su tužioci.

Nekoliko mjeseci kasnije i u Beranama je zaplijenjen kamion švercovanih cigareta.

U kamionu kompanije iz Crne Gore je 20. februara u Sarajevu pronađeno 585 kartona švercovanih cigareta, ali se ne zna da li su one proizvedene u Crnoj Gori ili su samo preko nje transportovane.

Dva mjeseca kasnije, aprila 2021. godine, u akciji „Štit 2021.“ trebinjska policija je spriječila krijumčarenje 26.750 kutija cigareta, u kamionu bosanskohercegovačkih registracija, iz pravca Crne Gore.

Kakve su informacije o ulozi Luke Bar?

U dokumentu Globalne inicijative „Žarišta organizovanog kriminala na Zapadnom Balkanu“ iz maja 2019. godine, navodi se da je Bar, grad na krajnjem jugu Crne Gore, poznat kao žarište šverca cigareta.

Inostrane marke, navodno, stižu preko Bara za reeksport, dok se cigarete proizvedene u Crnoj Gori transportuju iz Bara.

Tokom 2018. je zaplijenjeno više od 43 miliona cigareta koje su ušle u Luku Bar.

„Teško je iznijeti procjenu količine falsifikovanih cigareta, navodno proizvedenih u fabrikama u Podgorici i Mojkovcu, koje se otpremaju iz Bara. Izvor blizak službenicima Luke kaže za GI [Globalne inicijative] da je izvoz cigareta toliko veliki i povezan sa uticajnim ljudima, da u Luci, navodno, postoje skladišta koja su isključivo namenjena za čuvanje švercovanih cigareta, dok se privatne kompanije bave punjenjem i pražnjenjem kontejnera“, navodi u Analizi, piše Radio slobodna Evropa.

Dodaje se da je toliko razrađen posao moguće ostvariti jedino u dosluhu sa Lukom, carinskim službenicima i policijom. Takođe, postoje indicije da su pojedine ofšor kompanije aktivne u slobodnoj ekonomskoj zoni u Luci Bar.

Slobodna zona prostor je isključen iz carinske teritorije jedne države, na kojem se obavlja niz privrednih aktivnosti poput proizvodnje, skladištenja, transportnih usluga…

„Navodno, klanovi Mojkovac i Grand su najveće grupe umiješane u šverc cigareta iz Bara i pretpostavlja se da ostvaruju bliske kontakte sa važnim ličnostima u vladi i bezbjednosnim službama“, piše u Analizi.

Cigarete koje se utovaruju u Baru odlaze uglavnom u Libiju, Egipat, Liban i na Kipar.

Navodno, svake godine se iz Luke Bar prošvercuje 600 kontejnera cigareta.

Procenjuje se da svaki kontejner vrijedi oko pola miliona evra.

„Tako dolazimo do obrta od oko 300 miliona evra godišnje, kojima treba dodati nekoliko miliona od prodaje na crnom tržištu Crne Gore i drugim dijelovima Evrope preko kopnenih puteva“, procjenjuje se u dokumentu Globalne inicijative iz 2019, godine.