Strateg srpske pobjede na Ceru (VIDEO)

U noći između 15. i 16. avgusta, na padinama Cera, srpska vojska je naišla na austrougarsku izvidnicu. Okršaj koji je uslijedio prerastao je u legendarnu Cersku bitku. Zahvaljujući sjajnim manevrima generala Stepe Stepanovića, bila je to prva pobjeda saveznika nad vojskom Centralnih sila.Pribranošću i lucidnom logikom, od potporučnika u srpsko-turskim ratovima, vojskovođe i generala u Balkanskim, Stepa Stepanović postao je jedan od najvećih junaka srpske vojne istorije. Istoričar Aleksandar Životić, kaže da je Stepanović bio nesvakidašnja ličnost.

„Riječ je o čovjeku koji je bio izuzetno predan poslu, o čovjeku koga nije krasila neka posebna komunikativnost. Takođe, o oficiru koji je veoma insistirao na disciplini, sprovođenju propisa i apsloutnom poštovanju komandne linije“, kaže Životić.

Na početku Prvog svjetskog rata, kao najstariji po rangu, Stepa je postavljen za zastupnika načelnika štaba Vojne komande. Vodio je mobilizaciju, a kasnije komandovao Drugom armijom koja je imala značajnu ulogu.

„Druga armija je imala ulogu manevarske grupacije koja će u presudnom momentu, kada se bude jasno video glavni pravac nastupanja austrougarskih snaga, intervenisati da li na drinskom ili velikomoravskom pravcu“, objašnjava Životić.

General Stepa Stepanović uvideo je značaj Cera i zauzeo njegove najbitnije kote, što je osiguralo prvu pobjedu srpske vojske nad neprijateljem u avgustu 1914. Srbija je tim uspjehom privukla svjetsku pažnju i stekla naklonost neutralnih i savezničkih zemalja, a pobjeda na Ceru ovekovečena je i u kompoziciji Marš na Drinu Stanislava Biničkog.

„Ono što je karakteristično za Cersku bitku jeste iskazana snaga manevra, da se jednom inicijativom i preduzimanjem smjelog napada, ta ofanziva slomi i da se protjera neprijatelj„, kaže Životić.

Za zasluge u Cerskoj bici, koja je ušla u anale ratovanja kao remek-delo vojne veštine, general Stepa Stepanović unaprijeđen je u čin vojvode. Do kraja Prvog svjetskog rata, komandovao je Drugom armijom, koja se istakla i u Kolubraskoj bici, a posebno u proboju Solunskog fronta i izbacivanju Bugarske iz rata.

Velike pobjede i priznanja nisu uticali na Stepinu skromnost. Kažu, bio je takav od ranog detinjstva. Stepa Stepanović je rođen 1856. godine. U kuću u Kumodražu doselio se sa porodicom kada je imao samo pet godina i tu je živio do polaska na Vojnu akademiju. Žitelji Kumodraža pričali su da je i kasnije često dolazio i obilazio porodicu i prijatelje.

Istoričar Savo Skoko ovako opisuje Stepanovića:

„Iza uvek ozbiljnog, pa i natmurenog lica najomiljenijeg srpskog vojvode krilo se široko ljudsko srce, a iza pretjerane strogosti, koja je ponekad ličila na dril, očinska briga za svoje vojnike, polupismene srpske seljake; štedeći njihovu krv, nerijetko se zamjerao svojim pretpostavljenim starješinama i susjedima.„

Savremenici ističu da su njegova visoka inteligencija, oštroumlje i brzina sa kojom je donosio sudbonosne odluke i diktirao borbene zapovijesti izazivali divljenje kod njegovih neposrednih saradnika; da paradni dočeci i ispraćaji sa muzikom i banketima za njega nisu postojali ni onda kada je bio na vrhuncu slave.

To najbolje potvrđuju Stepanovićeve riječi upućene dopisniku Presbiroa Vrhovne komande, koji je povodom Cerske bitke htio da napiše njegovu biografiju za savezničku štampu:

„Nemate šta da pišete. Sve što se uradilo – uradili su oficiri i vojnici moje armije. Oni su najviše doprinjeli da neprijatelj bude pobijeđen i da se zemlja oslobodi. Kada baš hoćete nešto da pišete za francuske i engleske novine, eto, to napišite.“

Vojvoda Stepa Stepanović, jedan od najvećih vojskovođa iz Prvog svjetskog rata, poslednje godine života proveo je skromno kao penzioner u Čačku, u kome je i preminuo 27. aprila 1929. godine.