Što je bilo sa potpukovnikom Đurom Lubardom, ocem velikog slikara Petra Lubarde?

Prije nekoliko dana jedan od mojih fejsbuk prijatelja poslao mi je poruku da mu odgovorim, da li znam što je bilo sa ocem velikog slikara Petra Lubarde i gdje mu je grobnica?

Ono što ja znam je sljedeće. Početkom devedesetih kada su održani prvi višestranački izbori nakon 50. godina i kada smo pomislili da se vrijeme demokratije vraća, određen broj ljudi je pokrenuo pitanje da se na civilizovan način sahrane i obilježe grobnice nastradalih u ratovima i bratskom satiranju tokom 20 vijeka, misleći da bi se naslijeđeni antigonizmi mogli prevazići. Smatrali smo da iz opšte ljudskih razloga treba izvršiti ekshumaciju i sahranu zemnih ostatak, obilježiti grobnice i groblja zaštititi, bez obzira o kojoj se naciji, vjeri i ideologiji radi.

Međutim takve ideje nova vlast je dočekala „na nož“, odbijajući pomisao da se pruži ruka pomirenja i civilizovano izvrši sveti čin sahrane i obilježavanje bezimenih grobnica. Ustvari, sve je bilo jednostavno. Ako to nijesu uradili komunisti, zašto bi to uradili njihovi neokomunistički nasljednici?

Pored puta Cetinje – Lovćen u mjestu Paprati ispred sela Bjeloši nalaze se tri neobiželjene humke. U njima su bili zemni ostaci 12 građana Crne Gore i jednog iz Italije. Oni su strijeljani od strane komunista 5. juna 1945. g. i njihova imena i prezimena su:

Dr. Novica Radović, profesor, iz Danilovgrada, Stevan Perović, novinar sa Cetinja, Vojislav Gojnić, državni tužilac iz Podgorice, Bogdan Ivanović, inžinjer iz Podgorice, Đuro Lubarda, potpukovnik sa Cetinja, Milenko Gilić, velikosudija iz Podgorice, Petar Šoć, srpski načelnik sa Cetinja, Živko Anđelić, advokat i načelnik sreza Bijelo Polje, Luka Mijušković, presjednik opštine Nikšić, Petar Đurišić, predsjednik opštine Bar, Arso Martinović, apotekar iz Peći, Marko Poleksić, kapetan iz Šavnika i Đovani Fero, italijanski major iz Bolonje.

Poznato mi je da su zemne ostatke Stevana Perovića i Luke Mijuškovića prije nekoliko godina porodice prenijele  i sahranile  u porodične grobnice na Bjelošima (Perović) i u Nikšiću (Mijušković).

Nije mi poznato da li su zemni ostaci potpukovnika Đura Lubarde prenešeni iz neobilježene humke na Papratima i sahranjeni na Ljubotinju.

Poznato mi je, jer sam bio prisutan, da je  mitropolit Amfilohije sa sveštenstvo nekoliko puta održao pomen nad grobicama strijeljanih.

Nije mi poznato da je bilo ko iz vlasti za protekle 72. godine, pokrenuo  pitanje da se civilizovano izvrši sveti čin sahrane i obilježe bezimenih grobnica.

Fotografije preuzete iz monografije “ Kuća legata/LEGAT Pera Lubarde“, Beograd, 2014.