Promocija nove knjige Predraga Savića ‘Istorija (ne)zaborava’ u Trebinju

Piše: Zdravko Šakotić

Nivo civilizacije jednog naroda ili prstora uglavnom zavisi od bogastva i sadržaja njegove kulture i duhovnosti. To bogastvo se ogleda u društvenim oblicima svesti i stvaralaštva kako društva tako i pojedinca. To stvaralašto obezbeđuje istorijski i aktuelni karakter, pa se tako reći budućnost prepoznaje u prošlosti. U plejadi tih vrijednosti i humanistički i duhovnih dometa svojim delovanjem ovog leta ponovo se našao advokat i publicista a može i obratno da se kaže Predrag Savić iz Beograda.

Posle naslova „“Gospar Mato Gracić“ i priče o izgubljenim romanima Ive Andića „Tajne ispod mrtve mače“ Savić se istinski nametnuo novim izazovom otvarajući novo poglavlje svog publističkog rada naslovom -dokmentom „Ne (o)pravedno zaboravljeni-dosije o generalu Majsteru i njegovom Srbima izbrisanim iz istorije“. Lagano tonući u carstvo „arhivskog dokumenta“ Predrag Savić ulazi neosetno u narativnu priču o Slovencu srpskom generalu Rudolfu Majsteru(1874-1934) koji je izvučen iz arhiva, ličnost koja je bila od povjerenja dinastije Karađorđević i koji je jedan od „krivaca“ što je Maribor ostao u Jugoslovenskoj državi a sada Sloveniji jer ga je odbranio od nemačke okupacije i pripajanja a Austriji a to je uradio sa svojim srpskim dobrovoljcima među kojima je bilo i naših Hercegovaca iz Nevesinja i Bileće.

Novu knjigu Predraga Savića, ozbiljnog, glasovitog i produktivnog savremenog srpskog pisca, tu njegovu stvaralačku moć, tu pokretačku energiju kojem je oslikao portret duše Rudolfa Majstera na tako upečatljiv način koji je u Prvom svetskom ratu i posle njega bio poznati a danas zaboravljeni general na promociji u Trebinju govorili su dr Milorad Vukanović istoričar i predsednik Srpskog nacionalnog savjeta Dubrovnika, novinar i publicista Željko Komnnenović i autor.

-Slovenački nacionalni heroj veliki srpski i jugoslovenskom patriota Rudolf Majster je do naših dana bio zabvoravljeni heroj o kojem govori knjiga koju večeras prestavljamo u Trebinju. Ovo je prije svega publicističko istorijsko ostvarenje do koga je autor došao preko svoga ranijeg rada „Tajne ispod mrtve mačke“romanesko ostvarenje posvećeno biografiji Iva Andrića. Predrag je povezao brojne istorijske ličnosti toga doba -rekao je novinar i publicista Željko Komnenović koji je sada na dužnosti predsednika opštine Tivat i dodao :Zanimljivo je da je će Rudolf Majster kao i čuveni obaveštajac Vladimir Vauhnik u Sloveniji ostati upamćen po svojim zaslugama svaki na svoj način.. Zaista je neobično da u današnjoj Sloveniji u Ljubljani postoji spomenik Rudolfa Majstera generala srpske vojske .Treba da se zna da je u kraljevini Jugoslaviji bio priličan broj generala slovenačke nacionalnosti koji su bili odani jugoslovenskoj otadžbini. Istorijska potka za ovu priču koju nam donosi Predrag Savić leži u istorijskim događajima iz 1918 g kada je jugoslovenska država tek crtala svoje granice. To je vrijeme kada kraljevina nije svoje granice bila osigurala.General Masters je preuzeo vrlo nezahvalnu ulogu u to vrijeme u Mariboru gdje je su bili veliki sukobi i stradanja. A on je preuzeo na sebe ulogu da osigura zapadnu granicu nove države SHS i u tome je uspio.. To je vrijeme kad je Mihailo Pupin sa američkim prijateljima osigurao granice u Slavoniji i Vojvodini sa Mađarskom. To je vrijeme kada sa druge strane Hrvatska stvarao Jugoslovenski odbor na čelu sa Antom Trumbićem. Ovaj period sa kraja Prvog Svjetskog rata autor Savić je potrkrepio sve sa činjenicama i fotografijama obljavio ih i približio nam ulogu srpske vojske i njenih dobrovoljaca pod komandom generala Majstera.

Komnenović je podsetio da je posle uspešne akcije u Mariboru general Majster postao član međunarodne komisije za razgraničenje sa Italijom. Penzionisan je u činu generala i bio počasni ađutan kralja Petra I Karađorđevića. Kroz pero Predraga Savića ovo je vraćanje istorijskog duga srpskog naroda prema generalu Majsteru naglasio je Komnenović i podsetio da je posle uspešne akcije u Mariboru general Majster postao član međunarodne komisije za razgraničenje sa Italijom. Penzionisan je u činu generala i bio počasni ađutan kralja Petra I Karađorđevića.Njegova biografija i povezanost sa srpskim dobrovoljcima bila je za „sve nas tabu tema dok Predrag Savić nije objavio ovu knjigu i obogato je fografijama a potiče iz Vojnog arhiva u Beogradu. Tu su i dosieja ne samo iz života i rada generala Majstera nego i imena svih onih boraca koji su učestovali u ovoj priči sa njim oko u zauzimanja Maribora. Moramo večeras pomenuti još jedno ime a to je Nikola Milovančev koji je dao vidan doprinos ovom radu svojim predgovorom.Sjećanje na generala Majstera kroz knjigu Predraga Savića nastavlja da živi i ona osvetljava i ljude pripadnike Jugoslovenske vojske u otadžini u Sloveniji kojima su pripadal i njegovi sinovi Borut i Hrvoje. Ovaj rad je sigurno jedan od tih značanih doprinosa Predraga Savića istoriografiji srpskog naroda i vjerujem da će ova knjiga koja spaja nespoljivo da zaživi i doprinese oslikavanju vremena koje je odavno iza nas zaključio je Željko Komnenović.

Na promociji je posebno pozdravljen istoričar dr Milorad Vukanović predsjednik Srpskog nacionalnog savjeta Dubrovnika koji je na početku kazao: -Iako je ovo naučni a ne politički skup gdje se ne govori o političkim zbivanjima a obzirom na određene okolnosti i situaciju u Republici Srpskoj dužnost nam je i obaveza poslati telegram podrške rukovodstvu Republike Srpske povodom čudne presude predsjedniku Milodragu Dodiku.

S obzirom da dolazim iz Dubrovnika a rodom sam iz Trebinja i kraja koji gravitira Dubrovniku važno je reći da svaki put kad dođem u Trebinje vidim i osjećam nešto novo,što me raduje i veseli. Vidan je napredak Trebinja. Ovog puta reći da sam ja bio sipendista opštine Trebinje i Trebinje je finasiralo moje školovanje. I sa te strane sam zahvalan gradu Trebinju.

U daljem toku promocije profesor Vukanović zatim je dao istoriski presek vremena u kojem je živio general Rudolf Majster i naglasio da je advokat Predrag Savić poslednjih nekoliko godina dao veoma zanimljiv istorijski doprinos koji se istinski nametnuo sa nekoliko novih istorijskih cjelina koje su odisale svežom temom, misanošću (naslovi „Gospar Mato Gracić „i sada ova nova knjiga o generalu Rudolfu Majsteru) a što je možda najvažnije od svega izvorištem to jest otkrivanjem gotovo nepoznatih istorijskih ličnosti.

Iz ove knjige Predraga Savića može se dosta toga saznati jer je to veoma značajno. Svi ovi događaji koje opisuje autor su usko povezani a tiču se u prvom redu Srba njihove hrabrosti, morala, snage i volje srpskog čovjeka. Ova knjiga pokazuje da se ne događa sve od devesetih godina na ovim prostorima .Ovaj naslov pokazuje da se treba pozabaviti o svemu onome što je prethodilo i vidjeti i upoznati u kakvoj situaciji je bio srpski čovjek a svima je jasno da nije bilo lako ni jednostavno kroz ta cijela razdoblja srpskom čovjeku i srpskom borcu. Znamo da je kraljevina Srbija u Balkanskim i Prvom svjetskom ratu izašla kao pobjednik a Srbiji nije nikako odgovarlo da dođe do rata do sukoba u Prvom svjetskom ratu. Često čujemo nažalost i od nekih Srba da je Srbija kriva za Prvi svjetski rat.

Srbija je imala svoje prijatelje ali ih je izgubila završetkom Prvog svjetskog rata. A izgubila ih je stoga što je Londonskim ugovorom 1915 godine bilo precizirano da Srbija može postaviti svoje granice gdje ona smatra da trebaju biti. Svega se toga Srbi odriču u ime zajednike države. U osnovu je bilo pitanje Italije koja je početkom rata bila sa Centralnim silama. To nije bilo učinjeno zbog toga što se vodilo računa o svim Južnim Slovenima. One zemlje oni narodi kojiu su bili na strani gubitnika ostvarile su svoj nacionalni identitet i svoje nacionalne države. To je u prvom redu Hrvatska i Slovenija. Oni su to ostvarili zahvaljući Srbima i politici Srba. Nemamo se čega stidjeti .Nakon drugog svjetskog rata odmah se počelo raditi na razbijanju te države i svi znamo šta je bilo u poslednje četiri i po decenije rekao je poznati istorijski ekspert i naglasio da se“ namjerno cijelo vrijeme od 1918 i g sve kretalo dobrim dijelom protiv Srba., pa je došlo do fomiranja nacionalnih država Hrvatske i Slovenije. A zbog svog morala zbog odanosti za svoju državu i nacij Srbi setek sad vraćaju korjenima u kojima je u stvari svetosavlje upavo iz toga raloga je značajno i važno da znamo šta imamo i šta branimo i zašto se zalažemo. Da znamo ko smo i što smo. Sad ima Srbe koji idu na Srbe i za sve im je srpski korpus kriv bio je zaključak profesora Vukanovića.

I autor Predrag Savić svoje obraćanje počeo je osudom čudne presude iz Sarajeva predsedniku Republike Srpske. „Kao pravnik zgražavam se na presudom predsedniku Dodiku kao predsednik jednog etiteta koji je radio po zakonu i ustavu i zaradio je kaznu.

Nigdje to nema no u ovoj Dejtonskoj BiH koja je sa ovakvom presudom postala nešto jedinstveno u svetu a sa ovim je napravljen jedan težak gaf i otud naša svestrana podrška rukovodstvu Republike Srpske rekao je Savić a zatim govoreći o Rudolu Majsteru čiji je postao biograf Savić je citirao publicistu i istoričara Miloša Valuhnika da je „Majster bio izuzetan vojnik koji je znao kako treba raditi i kako ratovati, a Slovenci i Hrvati treba da su zahvalni kralju Aleksandru što je stvorio kraljevinu SHS pa Jugoslaviju. Oni su od poraženog prešli u tabor pobednika“ rekao je Savić i naglasio da je svaki dokument sve faksimil do faksimila. Kada je izašla ova moja knjiga delegacija istoričara je došla da nađe neki faslifikat.Boli ih saznanja da se sa ovom knjigom potecira činjenica nekih drugih ideja i ideologija koja bi bila drugačija između srpskog i slovenačkog naroda i njihovog razumjevanja .Mnogi su me pitali zašto je ova knjiga objavljena na latinici. To je za čitaoce Slovenije koji više reaguju nego svi gdje je naseljeno srpsko stanovništvo .Ovi pripadnici Plave garde Majsterovi borci koji si izbrisani iz istorije su zaslužili da se ne zaborave.Brojni njihovi potomci i rodbina mi se javljaju i svjedoče o životu svojih očeva i djevova tako da je prosto da je to nevjerovatna stvar. Uspostavio sam kontak sa nasledicima slovenačkog generala Andreja Zoveca koji su me upoznali da je Zovec objavio jednu knjigu u borbi za sjevernu i južnu granicu Slovenije Posle izlaska knjige javilo mi se mnogo ljudi. Jedan od njih je čovjek koji je bio svjedok .On je iako u dubokoj starosti sin Majsterovog borca i svedočio mi kako je gladova dok su ostala djeca jela kako je zapisao Miloš Valuhnik „miječni riž sa cimetom a on ne može da dobije porciju jer je pripadao porodici koja je utvrdila granice severne Slovenije i bio je ideloški nepodobab .To pokazuje razornu moće revolucionarne pravde koja je odlučivala o brojni sudbinama“.

Kao pravnik i advokat a sada i kao pisac Predrag Savić je ukazao na Koruški plebicit koji je pravi primjer nepravde i krađe putem promjene izborne volje. Srpski vojnici ulaze paradno u Maribor . To je bio izuzetan čin kojem su se divili saveznici Mnogi slovenači istoričari za gubitak Koruške krive Srbiju a nikad nijesu objavili zapise generala Rudolfa Majstera koji objašnjava da je bilo desetak hiljada srpskih vojnika u Koruškoj. Smatram da su ova dokumenta izuzetno bitna jer srpski dobrovoljci su izbrisani iz slovenače istorijografije. Tu je oko 800 imena od kojih je desetak ljudi iz ovih kraljeva iz Bileće i Nevesinja. Istina nemoguće je objasniti odakle su sve dolazili. Pronašao sam brojna imena jedan od njih je kapetana brojnog broda Miroslav Štumberger koji je kao Slovenac učestvovao u stvaranju mornarice vojske SHS ali o tome nijesam pisao kazao je Savić.

Posle onih ranijih promocija u Srbiji i posle ovog prestavljanja u Trebinju knjiga „Ne(o)pravdano zaboravljeni-Dosije o generalu Majsteru i njegovim Srbima izbrisanim iz istorije“ Predraga Savića imaće promociju u Ljubljani 28 septembra a vjerovatno promocija će biti i u Mariboru . Ona je lako i brzo našla put do čitalaca a autoru i izdavaču već stižu pohvale a s obzirom na temu i kvalitet naslova vjerovatno ovaj naslov očekuju nagrade i druga priznanja.