Prikaz knjige Dragutina dr Papovića „Rasprave o istoriji Duklje i Dukljana“

Piše: Jovan Markuš

Povodom izlaska iz štampe knjige dr Dragutina Papovića Rasprave o istoriji Duklje i Dukljana koja se teži predstaviti naučnoj javnosti kao kapitalno dijelo iz istorije Crne Gore u srednjem vijeku moramo obratiti pažnju na neke važne činjenice koje ne idu tome u prilog. Knjigu je izdala nevladina organizacija Matica crnogorska, koja nije naučna ustanova. Knjiga nema potpisane recenzente, što je pravilo u akademskoj zajednici. Autor knjige dr Dragutin Papović, docent na Univerzitetu Crne Gore – Filozofski fakultet u Nikšiću, doktorirao je na temi iz druge polovine XX vijeka „Intelektualci i vlast u Crnoj Gori 1945-1990“, na Filozofskom fakultetu u Nikšiću i nije pisao tekstove iz oblasti srednjeg vijeka do prije nekoliko godina. To što je dr Dragutin Papović predavao predmete iz oblasti srednjeg vijeka (a što sa ponosom ističe u Predgovoru njegove knjige), nije rezultat njegove edukacije i rada na istraživanju srednjovjekovne istorije Crne Gore, već tadašnja kadrovska politika Filozofskog fakulteta u Nikšiću, koja je da bi poslaniku u parlamentu Crne Gore tada vladajuće partije DPS obezbijedila časove i radno mjesto na fakultetu. Kandidatu dr Vasilju Jovoviću, koji je doktorirao iz oblasti srednjeg vijeka na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Novom Sadu, poslije negativnog izvještaja nerelevantne komisije (koju su sačinjavali dva profesora iz oblasti novog vijeka i jedan iz oblasti savremene istorije), nije produžen dalji ugovor i maknut je sa Filozofskog fakulteta (https://iskra.co/…/vasilj-jovovic-kako-se-postaje…/). Drugog srednjovjekovca dr Miljana Gogića sa Istorijskog instituta, koji je doktorirao na Filozofskom fakultetu u Beogradu, kao poslušnog, zapalo je da drži vježbe kod, „stručnjaka“ za srednjovjekovnu istoriju Crne Gore Dragutina Papovića.

Papović ne koristi adekvatne naučne izvore i literaturu. Ne može da za istoriju provincije Prevalis koristi autora koji je doktorirao na ideologiji kralja Nikole, dr Živka Andrijaševića (koji nema nijedan rad iz te oblasti, iako je pisao istoriju Crne Gore za taj period. Osim podantnosti svom mentoru, Papović ovim pokazuje da neadekvatno koristi literaturu. Mnogi od korištenih autora nijesu referentni za tematiku sadržanu u knjizi (Stevo Vučinić, Danilo Radojević). Izbacivanjem iz literature autora koji su se bavili istorijom srednjovjekovne Duklje (npr. F. Milobar, B. Šekularac, Đ. Đekić, S. Cvetkovski), ukazuje da selektivno koristi literaturu. Takođe nijesu korištene ni zbirke izvora, kao npr. Monumenta Montenegrina.

Sve to ne bi bio veći problem, već laička publicistika, da Papovićeva knjiga, za koju tvrdi da je originalno naučno djelo, nije plagijat. Naime, Dragutin Papović je knjigu objavio kao originalno naučno djelo, iako je ona sastavljena od njegovih već objavljenih radova što i sam navodi u predgovoru (str.11), kao npr. poglavlje „Rimsko-vizantijska provincija Prevalis od početka IV do početka VII vijeka“ koje je kao poseban članak objavljeno u Matici, br. 98 (ljeto 2024). Svoj već objavljen članak nije uvrstio u literaturi na kraju knjige. Time je Dragutin Papović počinio autoplagijat.

Proces utvrđivanja (auto)plagijata urađen je uz korišćenje softverskih alata za detekciju otkrivanje podudarnosti i sličnosti, kao što jeiThenticate. Ovaj alat pretražuje baze podataka, internet stranice i već postojeće akademske radove kako bi utvrdili sličnosti s analiziranim tekstom. Rezultat je izvještaj koji pokazuje procenat podudarnosti i označava sporne dijelove. Riječ je o citiranju bez navođenja izvora, korišćenje tuđeg rada što nije u skladu s pravilima citiranja, riječ je o autoplagijatu, a obim preuzetog teksta je iznad 60 procenata.
Preuzimanjem sa raznih sajtova Dragutin Popović nije vodio računa o autorstvu datih tekstova, tako da je u konačnoj literaturi koja se nalazi na kraju njegove knjige izostavljao imena autora od kojih je preuzimao djelove tekstova. Kao npr. 1,197 words / 2% – Magnolia, Alexander Nicholas. „Byzantium and Beyond: The Medieval Roman Empire and Its WorldThrough the Letters of Patriarch Nicholas I Mystikos, 901-925 CE“, University of Minnesota, 2025, odakle je preuzeo skoro 2.000 riječi; zatim iz teksta Sekne, Aljaž. „The Question of Croatian Ethnogenesis : Problems, theories and the formation ofidentity“, 2019, odakle je preuzeo skoro 1500 riječi. Takođe nijesu navedena ni djelaEduard Mühle. „Slavs in the Middle Ages between Idea and Reality“, Brill, 2023;Mitko B. Panov. „The Blinded State“, Brill, 2019;Bilogrivić, Goran. „Ethnic identities in early medieval Croatia – material and written sources“, 2016(skoro 1.000 riječi);Premužić, Zrinka. „Anthropological perspective of burial practices in the beginning of the late bronzeage in northern Croatia“, 2016; Mladen Ančić. „Frankish and Lombard Influences in the Creation and Shaping of the Duchy of Croatia“,Museum of Croatian Archaeological Monuments, 2016(preko 400 riječi);Ivan Basić. „Devising Continuity. The Problem of the Oldest Memorial Text of Trogir“, ‘University ofZadar’, 2020(preko 500 riječi); Mykola Melnyk. „Byzantium and the Pechenegs“, Brill, 2022(1594 riječi); Milenko Lončar, Teuta Serreqi Jurić. „The Dark Sea in De administrando imperio: The Baltic or theBlack Sea?“, ‘Croatian Institute of History (Hrvatski Institut za Povijest)’, 2018(preko 800 riječi); Serregi Jurić, Teuta. „Comparision of linguistic and stylistic features od Porphyrogenitus’ works VitaBasilii and De thematibus“, 2016 (do 500 riječi); Ivan Mužić. „Weißkroaten in Banalkroatien undTeile Kroatiens, die aus Gespanschaften bestehen“,Museum of Croatian Archaeological Monuments, 2010iwww.muzic-ivan.info(preko2500 riječi);Roussel, Patrick J.. „Alaric : un barbare à l’habitus romain au tournant du 5e siècle“, 2015; Pijović, Marko. „VLACHS IN THE RAGUSAN SOURCES UNTIL THE 14TH CENTURY“, University ofZagreb. Department of Croatian Studies., 2018(994 riječi); Voйtovič, L.V., Domanovsьkiй, A.M. et al. „Іstorія Vіzantії. Vstup do vіzantinіstiki“, 2011(preko 1000 riječi). Nabrojani su samo neki primjeri tekstova koji su korišteni, a nijesu prikazani u knjizi Dragutina Papovića.

Ako jedna stranica ima otprilike 1800 znakova sa proredom, sa oko 400 do 500 riječi onda se uviđa kolika je količina prepisanog teksta. Veliki broj preuzetih tekstova bez navođenja autora krije se iza opštih internet adresakoje Papović nije navodio u literaturi.

Na osnovu navedenog Dragutin Papović je prisvojio stavove i mišljenja drugih autora kao svoja, ne navodeći ih niti u tekstu, niti u literaturi.

Takođe, koristeći veliki broj tekstova sa slobodne enciklopedije wikipedia (preko 50.000 riječi) nije baš za preporuku njegovoj studiji o Duklji i Dukljanima.

Uvrštavajući svoje već objavljene tekstove u svoju studiju o Duklji i Dukljanima, preuzimajući djelove tekstova drugih autora bez njihovog navođenja, Dragutin Papović je prekršio sva pravila akademske etike, kao i zakonske pravne norme. U zakonu o Akademskom integritetu („Službeni list Crne Gore“, br. 017/19 od 19.03.2019), u članu 10 navodi se: Plagijarizam je preuzimanje tuđeg autorskog djela ili dijela tog autorskog djela, tuđihbitnih naučnih saznanja ili njihovih djelova, hipoteza, teorija, metoda, podataka do kojihse došlo naučnim istraživanjem bez označavanja autora, ili sprovođenje druge sličneradnje prikazujući ih kao autentično svoje djelo, u cilju pribavljanja lične koristi.Oblici plagijarizma u članu 11 su: direktni plagijarizam, autoplagijarizam i parafraziranje bezreference.Direktni plagijarizam (plagijat) je prepisivanje dijela teksta ili cjelokupnog teksta,metode, ideje, algoritma, slike, grafikona od drugog autora, bez navodnika i citata uprocentu koji je posebnim aktom ustanove propisan kao onaj zbog koga se pokrećepostupak provjere pred Etičkim odborom.Autoplagijarizam je prepisivanje sopstvenog teksta u djelovima ili u cjelosti beznavođenja originalnog izvora i predstavljanja istog kao potpuno novog djela.Parafraziranje bez reference je preuzimanje ukupnog smisla ili pojedinih idejatuđeg teksta bez navođenja izvora.

Po Etičkom kodeksu UCG Odgovornost zbog povrede intelektualne svojine i akademske prevare Član 6: … 5. Pripadnici univerzitetske zajednice moraju jemčiti za izvornost (originalnost) svojih objavljenih naučnih radova i umjetničkih djela, kao i za tačnost i poštenje u prikazivanju i navođenju informacija o porijeklu ideja i navoda kojima su se u radu koristili; 6. Akademsko osoblje dužno je da poštuje integritet autora i drugog tvorca duhovne tvorevine i njenu nepovredivost; 7. Dozvoljeno je doslovno navođenje tuđeg autorskog djela (citata) koje je na zakonit način postalo pristupačno javnosti, radi naučnog istraživanja, nastave, kritike,polemike, recenzije, osvrta u mjeri opravdanoj svrhom koja se želi postići, u skladu sa dobrim običajima, na način da se mora označiti izvor i ime autora; …10. Neprihvatljiva je svaka zloupotreba prava intelektualne svojine; 11. Pripadnici univerzitetske zajednice ne smiju deformisati ili sličnim radnjama izmijeniti tuđa autorska djela i druge duhovne tvorevine, niti ih koristiti na način koji ugrožava čast i ugled tvoraca tih duhovnih tvorevina; 12. Plagiranje, izmišljanje rezultata i krivotvorenje rezultata smatraju se najtežim oblicima naučnog i akademskog nepoštenja; 13. Zabranjeno je preuzimanje tuđeg autorskog djela ili dijela tog autorskog djela, tuđih bitnih naučnih saznanja ili njihovih djelova, hipoteza, teorija, metoda, podataka do kojih se došlo naučnim istraživanjem bez označavanja autora (plagiranje).

U ovoj knjizi gospodina Popovića prisutan je plagijat, autoplagijat i parafraziranje bez navođenja adekvatnog izvora. Čime jenedvosmisleno prekršen Etički kodeks UCG i Zakon o akademskom integritetu. Time je gospodin Papović ušao u krivičnu odgovornost i postalja se pitanje ko će ga prijaviti organima Univerziteta Crne Gore i tužilačko-sudskim organimaza plagijarizam.

U nastavku teksta navešćemo precizne podatke koje je program otkrio:

Sa više od 3% preuzimanja, oko 11.000 riječi, je sa sajtova:

2,086 words / 3% – Internet from 21-Oct-2023 12:00AMebin.pub
2,359 words / 3% – Crossref“Handbuch zur Geschichte Südosteuropas“, Walter de Gruyter GmbH, 2020
2,359 words / 3% – Crossref“Handbuch zur Geschichte Südosteuropas“, Walter de Gruyter GmbH, 2019
2,118 words / 3% – CrossrefWawrzyniec Kowalski. „The Kings of the Slavs“, Brill, 2021
1,916 words / 3% – Crossref“BIBLIOGRAPHIE ZU TEIL II: ABGEKÜRZT ZITIERTE QUELLEN – QUELLENAUSGABEN –FORSCHUNGSLITERATUR“, Walter de Gruyter GmbH, 2019

Sa 2% preuzimanja, oko 30.000 riječi je sa sajtova:

1,274 words / 2% – Internet from 06-May-2023 12:00AMebin.pub
1,316 words / 2% – Internet from 27-Apr-2024 12:00AMdokumen.pub
1,274 words / 2% – Internet from 17-Dec-2023 12:00AMdokumen.pub
1,202 words / 2% – Internet from 20-Mar-2023 12:00AMdokumen.pub
1,243 words / 2% – Internet from 29-Sep-2016 12:00AMwww.scribd.com
1,438 words / 2% – InternetZornija, Meri. „Early medieval sculpture in Boka kotorska bay“, 2014
1,119 words / 2% – InternetKomatina, Predrag. „Constantine Porphyrogenitus and the Early History of the South Slavs“,Beograd : Vizantološki institut SANU, 2021
1,243 words / 2% – Internet from 01-Jan-2018 12:00AMwww.muzic-ivan.info
1,283 words / 2% – Internet from 16-Oct-2023 12:00AMrepozitorij.ffzg.unizg.hr
1,197 words / 2% – Internet from 15-Feb-2025 12:00AMzdjp.si
1,197 words / 2% – Internet from 15-Feb-2025 12:00AMzdjp.si
1,594 words / 2% – CrossrefMykola Melnyk. „Byzantium and the Pechenegs“, Brill, 2022
1,262 words / 2% – Internet from 13-Jul-2020 12:00AMdocplayer.org
1,173 words / 2% – Internet from 06-Mar-2024 12:00AMprussia.online
1,173 words / 2% – Internet from 27-Jan-2024 12:00AMprussia.online
1,462 words / 2% – Internet from 29-Sep-2016 12:00AMpaperzz.com
1,449 words / 2% – InternetSekne, Aljaž. „The Question of Croatian Ethnogenesis : Problems, theories and the formation ofidentity“, 2019
1,447 words / 2% – Internet from 19-Feb-2021 12:00AMwww.kyrillos-methodios.gr
1,387 words / 2% – CrossrefMitko B. Panov. „The Blinded State“, Brill, 2019
1,277 words / 2% – CrossrefEduard Mühle. „Slavs in the Middle Ages between Idea and Reality“, Brill, 2023
1,243 words / 2% – Internet from 30-Oct-2016 12:00AMpl.scribd.com
1,197 words / 2% – ProQuestMagnolia, Alexander Nicholas. „Byzantium and Beyond: The Medieval Roman Empire and Its WorldThrough the Letters of Patriarch Nicholas I Mystikos, 901-925 CE“, University of Minnesota, 2025

Sa 1 % preuzimanja:

458 words / 1% – Internet from 26-Sep-2022 12:00AMmaticacrnogorska.me
1,093 words / 1% – Internet from 21-Feb-2023 12:00AMebin.pub
1,027 words / 1% – Internet from 13-Sep-2023 12:00AMebin.pub
960 words / 1% – Internet from 24-Dec-2023 12:00AMebin.pub
850 words / 1% – Internet from 01-Sep-2024 12:00AMebin.pub
708 words / 1% – Internet from 22-Jan-2022 12:00AMebin.pub
692 words / 1% – Internet from 29-Feb-2024 12:00AMebin.pub
603 words / 1% – Internet from 11-Mar-2024 12:00AMebin.pub
600 words / 1% – Internet from 20-Mar-2023 12:00AMebin.pub
552 words / 1% – Internet from 11-Feb-2022 12:00AMebin.pub
536 words / 1% – Internet from 22-Aug-2023 12:00AMebin.pub
——-itd