Leteći cirkus Montija Pajtona

Priredio: Miomir Đurišić

Na današnji dan, 5. oktobra 1969.  godine BBC je emitovao prvu epizodu serije “Leteći cirkus Montija Pajtona”, koja je postala kultna emisija širom svijeta. Istinski čudaci i nekonformisti svih vrsta stvarali su novu vrstu humora – humora dovedenog do protivrječnosti zdravom razumu, prepunog pretjerivanja i rafiniranosti, kojem se urnebesno smijemo, a da nam često nije baš sasvim jasno čemu se, ni zašto, zapravo smijemo. Ključno poglavlje u istoriji čudesnog humora predstavljao je tim poznat pod nazivom Leteći cirkus Montija Pajtona, kojeg su činili: Džon Kliz, Erik Ajdl, Grejam Čepmen, Teri Džouns, Majkl Pejlin i Teri Gilijam, grupa entuzijasta sa univerziteta Oksford i Kembridž. Svestranost, visokoobrazovanost i izuzetan talenat budućih Pajtonovaca veoma brzo su došli do izražaja. Parodija, satira, kvalitetna muzika i sjajna gluma već tada trijumfuju nad bezidejnošću i rutinom okoštalih TV šema. Stekavši neophodno iskustvo i uigranost, ekipa veoma brzo dolazi u kreativnu autorsku fazu, čiji plodovi će im doneti svjetsku slavu i uspjeh. Naime,u periodu između 1969. i 1975. godine nastaje antologijski pajtonološki ciklus uvrnutih i sasvim različitih antiskečeva – parodija, smještenih u četiri serijala od 45 epizoda.  Serijal o nečemu sasvim različitom po formi je predstavljao polučasovni šou humora, satire, animacije, muzike i koječega sve ne, stilski bitno različit od bilo čega do tada viđenog. Antiskečevi u kojima se Pajtonovci pojavljuju kao: autori, režiseri, glumci, animatori, scenografi, muzičari, producenti…Bili su neviđena parodija društva u kojem su nastali i života uopšte.

Pozadinski efekat činila je uparložena i letargična birokratski organizovana TV mreža i država u žabokrečini tradicije – idealno tlo za uspon novih ideja i parodiju starog. Kao studenti književnosti, prava, istorije i medicine Pajtoni su sa ogromnim predznanjem vješto ismijavali sve i svakoga. Naravno, uvijek sa stilom i rafiniranošću.

Istorijske ličnosti, političari, kraljevska porodica, umjetnici i filozofi, domaćice i radnici, malograđanština našli su se na udaru ove šeretske ekipe. Bio je to do tada neviđeni totalni trijumf humora nad stupidnom uobraziljom tzv. ozbiljnih i uspješnih ljudi. Oduzimajući stvarima nepotrebnu preuzvišenost, Pajtonovci su ih svodili na pravu mjeru. Kreativni vrhunac Monti Pajton trupe uslijedio je sedamdesetih godina dvadesetog vijeka. Na red je došao niz igranih filmova, a uz njih i knjige, ploče i glumačka ostvarenja kod drugih reditelja. Kultna trilogija ostaće zauvijek upamćena, a čine je filmovi: Monti Pajton i sveti Gral, Brajanovo žitije i remek-djelo nadrealizma, totalni filozofski trijumf nečeg sasavim različitog – Smisao života. Bile su to religiozne i istorijske teme, obrađene iz posebnog filozofsko-pajtonološkog ugla. Bez ikakvog lažnog moralisanja i autocenzure na vidjelo dana su isplivale mnoge vječne istine i nepobitne činjenice propuštene kroz satirični filter otkačene trupe. Niko nije pošteđen – svidjelo se to nekom ili ne. Sve je ogoljeno do granice beskompromisnog humorističnog bola. Iako u potonjim ostvarenjima nijesu uspjeli da se uzdignu do nadrealnog nivoa prvih petnaestak godina stvaralaštva, legenda o njima ostala je neokrnjena. Ono što su ostavili za sobom pomjerilo je lavinu novih nadrealista i okrenulo sliku svijeta.

Izvor: Mitropolija