Koprivica: Tajnim nadzorom do efikasnog procesuiranja kriminala DPS-a

Bez mjera tajnog nadzora nema efikasnog procesuiranja izbornog kriminala DPS-a, a Zakonik o krivičnom postupku ( ZKP) ne daje pravne pretpostavke za određivanje mjera tajnog nadzora (MTN) u slučaju krivičnih djela protiv izbornih prava, što je ozbiljan nedostatak, smatra potpredsjednik Demokratske Crne Gore Momo Koprivica.

Saopštenje Koprivice prenosimo u cjelosti:

Uprkos postojanju krivičnih djela protiv izbornih prava, u Crnoj Gori se, umjesto javnih napada tužilaštva na izborne lopove i ucjenjivače, dešava samoodbrana građana putem privatnih snimaka od predizbornih agenata DPS-a. Važno je ko će se boriti protiv izbornog kriminala, ali je važno i koja sredstva za borbu on ima u rukama. Cijeli broj pomnožen sa nulom daje nulu, a visoka kazna pomnožena nultom vjerovatnoćom njene primjene daje nultu vrijednost očekivane kazne. Drugim riječima: ništa od kazne i prevencije!

Opominjuća je stara misao čuvenog sudije Feliksa Frankfurtera da „istorija slobode jeste istorija pridržavanja proceduralnih garancija“. U Crnoj Gori ne postoje adekvatne procedure, procesne forme i institucionalna jemstva da će se sprovoditi norme o krivičnim djelima protiv izbornih prava. Potrebni su novi krivično-procesni instrumenti koji bi olakšali prikupljanje dokaza o ovim, uistinu, teško dokazivim djelima, uz neophodno poštovanje principa sigurnosti građana i zaštite ljudskih prava. Na taj način bi se ogolila spremnost tužilaštva da se upusti u procesuiranje izbornog kriminala. Dokazni deficit se onda ne bi mogao opravdati zakonskim deficitom, već bi se objasnio tužilačkim deficitom, koji jeste po srijedi i sada. Tužioci ne bi mogli da „jašu na repu“ nepotpunih zakona, da daju nedostojne izgovore i da apeluju na javnost da pripomogne kao da oni nijesu državni funkcioneri koji po službenoj dužnosti moraju da gone kriminalce i to uz ekskluzivnu potporu aparata prinude.

ZKP propisuje da se mjere tajnog nadzora određuju za krivična djela za koja je propisana kazna iznad 10 godina, a u takva djela ne spadaju krivična djela protiv izbornih prava, a ona nijesu ni uvrštena u popis taksativno navedenih djela za koje se mogu odrediti MTN. Potrebno je dodati i to da uprkos činjenici da Dps čini ova djela na sistematičan, koordinisan način i uz učešće većeg broja lica, ova djela se ne mogu podvesti pod zakonsku definiciju organizovanog kriminala (za koji se mogu odrediti MTN) jer ZKP traži i da je propisana kazna iznad 4 godine da bi se djela okvalifikovala kao organizovani kriminal, a za ova djela su propisane niže kazne.

MTN su značajne zato što klasične izviđajne radnje u brojnim situacijama mogu otežati otkrivanje trgovaca ličnih karata. MTN pružaju osim mogućnosti nadziranja zloglasnih izbornih lopova i mogućnost da se angažuju prikriveni islednici, odnosno svojevrsni provokatori koji će „iznutra“ i neposrednim kontaktima sa trgovcima ličnih karata doprinositi rasvjetljenju ovih krivičnih djela. Takođe, omogućilo bi da tužilac može za prikrivene islednike da angažuje lica zaposlena u organima u kojima funkcioneri DPS-a vrše pritiske na zaposlene.

Ove novine ne bi previše opteretile pravosuđe, jer bi se mjere, po prirodi stvari, primjenjivale u ograničenim periodima, to jest u izbornoj kampanji. Dodatno opterećenje pravosuđa je cijena koju treba platiti za rasterećenje društva od bezakonja koje podriva državne temelje.

U Crnoj Gori su nadzirane brojne kategorije stanovništva, osim izbornih lopova i trgovaca ličnih karata. Uspjeh ne leži u dužini kataloga krivičnih djela, već u institucionalnim garancijama višeg nivoa ljudskih sloboda. Nezavisno specijalno tužilaštvo, pojačano dodatnim angažovanjem kadrovskih i materijalnih resursa, i dodatni krivičnoprocesni mehanizmi bili bi metoda za kažnjavanje onih koji sistematski i koordinisano narušavaju izborna prava i slobode građana.