Andrijevica: Svetosavska deklaracija o zaštiti srpskog jezika

Predstavnici nekoliko kulturnih organizacija iz Crne Gore, usvojili su danas na sastanku u Andrijevici Svetosavsku deklaraciju o zaštiti srpskog jezika i ćiriličnog pisma u Crnoj Gori.

Deklaraciju su potpisali Udruženje srpskih književnika i umjetnika „Gorska vila“ iz Podgorice, Udruženje srpskih književnika u otadžbini i rasejanju iz Andrijevice, Srpsko istorijsko-kulturno društvo „Nikola Vasojević“ iz Berana, Udruženje ratnih dobrovoljaca 1912-1918. i njihovih potomaka i poštovalaca iz Berana, NVO „Stop diskriminaciji“ iz Podgorice i „Glas Holmije“, časopisa za istoriju književnost i kulturu iz Berana.

U Deklaraciji se navodi da je njen cilj „skretanje pažnje da se progon Srba i srpskog jezika nastavlja i dalje“, uz konstataciju da je na sceni „brutalna asimilacija srpskog naroda u Crnoj Gori“.

„Polazeći od istorijske činjenice da su Srbi konstitutivni narod, a srpski jezik autohtoni jezik i duhovna odrednica istorijsko i naučno utemeljena u Crnoj Gori“ potpisnici Svetosavske deklaracije dižu glas nad, kako stoji, „nasiljem države i manjinske jezičke populacije“ nad ubjedljivom većinom koju čine zvanična popisna grupacija govornika srpskog jezika u Crnoj Gori.

„Jednostranom i diskriminatorskom odlukom režim izbacuje srpski jezik iz nastavnog programa, prevodeći ga u maternji jezik, kasnije u crnogorski jezik i književnost. Iz Ustava Crne Gore brišu srpski jezik kao službeni namećući kao službeni jezik manjine – crnogorski“.

„Nasilje režima i jezička diskriminacija najviše pogađa našu djecu i učenike srpske jezičke zajednice, jer im se nameću udžbenici koji nijesu adekvatni za njih, pisani su latinicom, a osim specifičnosti crnogorskih slova, ima i nedostatke u kvalitetu novih tekstova od pisaca koji su nezasluženo i nasilno nametnuti i utiču na degradaciju obrazovanja“, stoji napisano u Svetosavskoj deklaraciji.

Osim jezičke, Deklaracija konstatuje i sveopštu diskriminaciju prema Srbima u Crnoj Gori, uključujući pravo na ravnopravni status prilikom zapošljavanja:

„Veoma bitna diskriminacija jeste po osnovu ostvarivanja prava na rad, gdje su građanima srpske nacionalne i jezičke zajednice uskraćena prava na rad u državnim organima i javnim preduzećima, u kojima se se procenat zaposlenih srpske nacionalnosti kreće od 0,1 % (policija, državna bezbjednost) do maksimalnih 8%, što dovodi do asimilacije, jer da bi sačuvali svoja radna mjesta i obezbijedili opstanak porodice  mijenjaju svoj nacionalni i jezički identitet“, navodi se u tekstu Deklaracije.

Potpisnici konstatuju da je diskriminacija prisutna i u medijskoj sferi, ističući časopis „Glas Holmije“ kao rijedak primjer „doprinosa u očuvanju istorijske i kulturne vrijednosti srpskog naroda„.

„Zato ćemo pomoći “Glas Holmije“ i druge srpske časopise i listove koji predstavljaju svjetlost iz koje zrače veoma kvalitetni članci koji podstiču kulturne vrijednosti srpskog naroda“.

Posle istorijskog podsjećanja na kulturnu tradiciju Crne Gore, potpisnici su se obavezali da će njihove aktivnosti biti „usmjerene u zaustavljanju svih oblika diskriminacije“.

„Vratiti srpskom jeziku u Crnoj Gori status službenog jezika i uvrstiti ga u ustav Crne Gore. Da se zaustavi nasilje manjine nad većinom i nasilno nametanje udžbenikâ za crnogorski jezik. Da nastavni program iz maternjeg jezika i istorije obuhvata istorijske i kulturne vrijednosti srpskog naroda, sa svim priznatim srpskim piscima, što utiče na kvalitet obrazovanja“, kaže se u Deklaraciji uz poruku „Budimo dobri potomci, kako bi bili čestiti preci“.

Svetosavsku deklaraciju, ispred pomenutih organizacija, potpisali su njihovi predsjednici Pavle Bandović, Branislav Otašević, Živko Bjelanović, Miličko Trifunović, Darko Rašović i Goran Kiković.