Združeni udar na pravoslavlje: Crnogorski raskolnici ugledaju se na ukrajinske

Pokušaji raskolničke Ukrajinske pravoslavne crkve Kijevske patrijaršije da dobije autokefalnost od vaseljenskog patrijarha Vartolomeja sa pažnjom i navijanjem prate kanonski nepriznata Makedonska pravoslavna crkva i takozvana Crnogorska pravoslavna crkva.

Te dvije kanonski nepriznate crkve u Makedoniji i Crnoj Gori povode se logikom da bi eventualnim dobijanjem tomosa od vaseljenskog patrijarha nepriznata crkva u Ukrajini vremenom postala druga po brojnosti kanonska crkva u Vaseljeni, što bi otvorilo put za priznanje autokefalnosti crkve u Makedoniji, a potom možda i takozvane CPC u Crnoj Gori.

Tako portal „Nova Makedonija“ navodi izjavu tamošnjeg vjerskog analitičara Branka Đorđevskog, koji smatra da će vaseljenski patrijarh dati autokefalnost Ukrajinskoj pravoslavnoj crkvi Kijevske patrijaršije, što prema njegovom mišljenju znači da je „Carigradska patrijaršija spremna na konfrontaciju sa Moskvom jer želi da prevlada u pravoslavlju“. Sve to, smatra Đorđevski, daje nadu da takav potez Carigrad može da preduzme i u pogledu priznavanja nezavisnosti Ohridske arhiepiskopije Makedonske pravoslavne crkve:

„Ukrajina je test koji sada ukazuje na to da li će Carigradska patrijaršija vući poteze koji neće biti ugodni za crkvenu Moskvu, ali i crkveni Beograd“, tvrdi Đorđevski.

U pokušaj dobijanja autokefalnosti za Ukrajinsku crkvu odavno se uključila i država, pa je ukrajinski predsjednik Petro Porošenko još u aprilu ove godine saopštio da je autokefalnost već dogovorena nakon sastanka sa vaseljenskim patrijarhom Vartolomejom u Istanbulu. Zvanični Kijev se nadao da Ukrajina može da dobije autokefalnu crkvu do 28. jula, odnosno dana kada se obilježavalo 1030 godina od pokrštavanja Rusa.

Kako je taj datum očigledno već propušten, sada su sve nade uprte u ishod posjete patrijarha moskovskog i sve Rusije Kirila koji će 31. avgusta u Istanbulu razgovarati sa vaseljenskim patrijarhom Vartolomejom. U raskolničkim redovima, kako u Ukrajini, tako i u Crnoj Gori i Makedoniji, pojedini „analitičari“ toliko žele da vjeruju u riješenost vaseljenskog patrijarha da prizna autokefalnost crkve u Ukrajini, da tu posjetu ruskog patrijarha tumače kao jedan od posljednjih pokušaja Moskve da spriječi Vaseljensku patrijaršiju u tom naumu.

Istovremeno, među raskolničkim crkava takođe postoji određeni nivo saradnje, pa je poznato da je mitropolit takozvane Crnogorske pravoslavne crkve Miraš Dedeić u nekoliko navrata boravio u Kijevu i sasluživao sa patrijarhom UKP Kijevske patrijaršije Filaretom Denisenkom, dok te organizacije imaju i veoma sličnu ideje u pogledu otimanja imovine od Ruske, odnosno, Srpske pravoslavne crkve.

S tim u vezi, veoma je indikativna izjava patrijarha takozvane Ukrajinske pravoslavne crkve Kijevske patrijaršije Filareta, koji je u nedavnom intervjuu ustvrdio da Moskovska patrijaršija u Ukrajini nema nikakvu imovinu.

„Uzmimo na primjer Kijevsko-pečersku lavru, Počajevsku lavru. Ko je njihov vlasnik? To je imovina ukrajinske države. Država je prenijela svoju imovinu na upotrebu (jedinoj kanonskoj) Ukrajinskoj pravoslavnoj crkvi Moskovske patrijaršije. Ali kada Ukrajinska crkva bude priznata kao kanonska, biće i jedna i druga lavre predate Ukrajinskoj crkvi, zato što su to ukrajinska svetilišta. Ni Rusija ni Patrijaršija u Moskvi nemaju nikakve veze sa njima, a one parohije koje su sagradile njihove hramove na svoj trošak, to je vlasništvo tih parohija, a ne Rusije. Stoga, Rusija nema svoju crkvenu imovinu u Ukrajini“, kazao je Filaret.

Takvo razmišljanje gotovo u potpunosti je preslikano i kod režima i podržavaoca projekta autokefalne CPC u Crnoj Gori. Po toj logici, crkvena imovina je u stvari vlasništvo države, pa je treba nacionalizovati, što je, zanimljivo, posve suprotan proces u odnosu na dosadašnju praksu crnogorskog režima koji je gotovo svu svoju državnu imovinu privatizovao i rasprodao strancima.

Takođe, odjeci ukrajinskog razmišljanja prisutni su i u čestim zahtjevima da „crkvena imovina pripada Crnogorcima“, odnosno parohijanima koji su gradili te hramove. Naravno, ogromna većina Crnogoraca ne misli tako, što potvrđuje i činjenica da SPC uživa najveće povjerenje naroda u Crnoj Gori, ali to ne znači da koncept u oba slučaja nije gotovo identičan.

Sve u svemu, napori na urušavanju jedinstva širom pravoslavne vaseljene ne mogu se zanemariti. Da postoje namjere da se u okviru pravoslavlja podupre stvaranje što više autokefalnih manjih crkava takođe je poznato. Treba li reći da bi eventualna odluka ili pokušaj vaseljenskog patrijarha da prizna autokefalnost Ukrajinskoj crkvi istovremeno proizvela nesagledive negativne posledice po vaseljensko pravoslavlje. Naravno, postavlja se osnovno pitanje za čiji račun i kome to ide u prilog.

Izvor: Sputnik (Nebojša Popović)