Zapadni Balkan

Piše: Dr Batrić Babović

Regija jugoistočne Evrope u očima briselske birokratije zbog funkcionalnije kontrole političkih procesa izgubila je definicioni smisao akademika Jovana Cvijića. Raspad velike SFRJ i preimenovana balkanska karta u Briselu su dobili poštapalicu u imenu Zapadni Balkan. Dok se politički tokovi sa ekonomskim operacijama nivelišu u policama Evropske Unije kao odskočna daska za prijem u veliku porodicu evropskih naroda, u isto vrijeme postoje brojni predstavnici sa Zapadnog Balkana i Evropske Unije koja ovu geopolitičku regiju ne vidi u okrilju preglomaznog Brisela.

Jedno je sigurno: vrata realne Evrope su daleko.
Kad se pogledaju statistike ekonomija i trgovina Srbije, Crne Gore, S. Makedonije, Albanije i Federacije Bosne i Hercegovine nailazi se na nizak BDP i veliki porast javnog duga. Dok u Federaciji Bosne i Hercegovine postoji volja većinskog naroda za unitarizacijom države i restauriranjem Dejtonskog Sporazuma, na Kosovu i Metohiji postoji tendencija da se vjekovni duhovni prostor srpskog naroda prevede u međunarodno-pravni subjektivitet i od Srbije obezbijedi priznanje na međunarodnom planu. Sjeverna Makedonija je pod pritiskom južnog susjeda promijenila ime, sa Bugarskom postoje sporovi oko istorije i pisma što je prepreka za učlanjenje i pristupne pregovore sa Unijom, a unutarolitička situacija nije ružičasta.

Država lamentira nad Ohridskim i Prespanskim sporazumima, Tiranska platforma objedinjuje unutarmakedonsko sivilo i sa konglomeratom spoljnopolitičkih bremena sve podsjeća na bure baruta.Valjalo bi podsjetiti da su Crna Gora i Makedonija priznale secesiju međunarodno priznatog dijela Republike Srbije . U ovakvom koncentracionom odnosu, stvari postaju složene i dugoročno nerešive.Gledajući izvan političke ravni istorijsko pravo Srba na teritoriju Kosova i Metohije se posmatra kroz vjekovno prisustvo na tom dijelu zemljinog šara. Hiljade manastira, crkava i grobalja svjedoče u prilog ove teze. Toponimi kao što su npr Pećka, Prizrenska i Dečanska Bistrica, Klina, Istočka Rijeka, Miruša … bili bi dovoljna odbrana srpskog nacionalnog identiteta.

Sagledavanjem dešavanja u trusnom regionu nije moguće objasniti iracionalne i u krajnjoj liniji nenormalne politike zvanične Crne Gore i Makedonije prema Kosovu i Metohiji. Problemi između Beograda i Prištine i unutar cijelog regiona ne mogu se rešavati taksama i porezima, prisustvom biskvita i izvjesnih vrsta roba na teritoriji Kosova i Metohije ili određenih brendova sa KiM reciprocitetno u Srbiji, Crnoj Gori ili S. Makedoniji.
Neriješeni etnički sporovi, odsustvo sistema kolektivne bezbjednosti, migrantska ruta na putu ka Evropi, potencijalni podijum za brojne terorističke organizacije bila bi skenirana definicija Zapadnog Balkana. Razvojna banka za ovo podneblje ima sjedište u Beogradu, auto put Mira čeka na svoj iskorak a mladog, obrazovanog i radno sposobnog svijeta sve je manje na ovoj koti balkanske teritorije.

Treba jasno reći da sve države ovog regiona karakterišu visok stepen korupcije i organizovanog kriminala, nestabilne institucije sistema i divergentni pregovori za pristupanje velikoj evropskoj familiji.
Misterije istorijskih razmirica i dalje trče ka svom zacrtanom cilju. Ako je moguće sažeti u jednu cjelinu Dejton, Briselski i Vašingtonski Sporazum sa potisnutom Rezolucijom 1244 onda su integracije uspjele u svom pohodu.
Treba naglasiti da je trgovina samo segment ljudskog života, a nesređeni balkanski računi iz dana u dan dolaze na naplatu kod stranih krčmara. Sa nekoliko milijardi evra strane pomoći, otprilike onoliko koliko Bundesbanka opredijeli na nedeljnom nivou za pomoć ekonomiji Njemačke ne mogu se zakrpiti rupe u platnim prometima pet država Zapadnog Balkana. Varijabilna zakonodavstva i nesklad između politika država Zapadnog Balkana otežavaju proces homogenizacije kretanja ka Evropskoj Uniji.

Bilo kako bilo Beli Drim će i dalje teći prema Albaniji, raspored njegovih lijevih i desnih pritoka pričaće priče minulih vjekova,Albanija će raditi svoj posao kao i do sada, Makedonci će dokazivati kome pripadaju Goce Delčev, Car Samuilo, duhovi tri politička sporazuma i da li su dubioze njihovih vjekovnih procesa prepreka za Brisel, Crna Gora će sa prvom demokratkom vladom pokušati da opere i opegla osam decenija jednopartizma i totalitarizma, dok će zvanični Beograd i Priština tražiti „tačku spajanja“za nerešivo vjekovno pitanje nalik izraelsko-palestinskom sporu.

Zapadni eksperti, zvaničnici američke administracije i visoki evropski komesari moraju znati da se nagomilani gnoj balkanskih procesa ne liječi beogradski smoki ili biskviti u pećkim rafovima, niti pećko pivo u pojedinim lokalima na jugu Crne Gore. Slično je sa odsustvom sarajevskog piva iz jednog dijela Mostara i prisustvom trojice stranaca u Ustavnom Sudu FBiH. Prestonica sa najbrojnijim istorijskim spomenicima koja ima isključenu jednu zonu grada iz slobodnog kretanja kad padne mrak kruna je ovako teških činjenica.

Na kraju valja zaključiti da je za sreću potrebno dvoje. Sa petoro to je tek u eksperimentalnoj proceduri a briselska vrata su još daleko. Krasi ih visoka brava koja se drži strogo zaključana pod birokratskim ključevima zajedniceevropskih naroda. Sve je to tako napravljeno da se zapadnobalkanski proključali lonac ne stavi u elitni belgijski restoran. Konačan rezultat bio bi denaturisana Evropa sa opekotinama petog balkanskog stepena.