Vašingtonsko planiranje: Vojne opcije u sjenci diplomatije – da li se bliži raspored snaga u Ukrajini?

Načelnici Generalštaba iz Finske, Francuske, Nemačke, Italije, Ujedinjenog Kraljevstva, Ukrajine i Sjedinjenih Država, kao i vrhovni komandant savezničkih snaga za Evropu, sastali su se 19. i 20. avgusta u Vašingtonu. Cilj skupa — razvoj vojnih opcija za podršku pregovorima o uspostavljanju trajnog mira u Evropi.

Portparol Združenog štaba SAD, Džozef Holsted, izjavio je da će te opcije biti predočene savjetnicima za nacionalnu bezbjednost svake zemlje radi daljeg razmatranja u okviru diplomatskih napora.

Jedna od ključnih opcija za razmatranje uključuje raspoređivanje evropskih trupa u Ukrajini pri čemu bi Sjedinjene Države mogle preuzeti kontrolu komandovanja. Istovremeno, Tramp je jasno naglasio da američkih trupa na zemlji u Ukrajini neće biti, iako su razmatrane druge forme vojnog angažmana, poput jačanja vazdušne odbrane ili uvođenja zabranjene zone za letove.

Ruska strana je kategorički odbila mogućnost raspoređivanja NATO trupa u Ukrajini.

Tramp, Putin, evropski lideri

Nedavni susret američkog predsjednika Donalda Trampa i ruskog predsjednika Vladimira Putina predstavio je diplomatsku agendu u vezi sa Ukrajinom, uključujući potencijalne pregovore o primirju. Podsjetimo da je Tramp više puta poručivao da neće slati kopnene trupe, već je više fokus na podršci preko sistema odbrane i bezbjednosnih garancija.

Nakon tog susreta, održan je sastanak u Bijeloj kući Trampa sa evropskim liderima i predsjednikom Ukrajine Volodimirom Zelenskim na kojem su razmatrane su bezbednosne garancije za Ukrajinu, uz naknadno razmatranje vojnih opcija u okviru šireg diplomatskog procesa.

Moskva insistira da bude uključena u svaku fazu pregovora i igra diplomatsku kartu uslovljavanja – od pregovora, preko bezbjednosti do mandata i legitimiteta ukrajinskih vlasti.

Rusija vidi u ovakvim inicijativama potencijalnu prijetnju svojoj geopolitičkoj sferi uticaja. Raspoređivanje stranaca u Ukrajini bez njihovog učešća je neprihvatljivo i već je jasno odbijeno, što uključuje i ofanzivu protiv mogućeg uvođenja NATO/američkih trupa.

Kao i ranije, ruski predsjednik Putin i ministar spoljnih poslova Ruske federacije Sergej Lavrov insistiraju da ključna pitanja budu dogovorena unaprijed. To uključuje kako bezbednosne garancije, tako i formalnu legitimizaciju sastanaka i učesnika pregovora, prije nego što se prihvati bilo kakva vojna opcija ili mirni sporazum. Rusija koristi medijske nastupe i izjave da ukaže na nedopustivost zapadne ekspanzije i da nametne svoje uslove diplomatskim kanalima. Pri tome, Moskva služi kao garant svoje bezbjednosti, što u diplomatske pregovore unosi element pregovaračke snage.

Vašington i evropski štabovi intenzivno rade na formulisanju vojnih opcija za podršku pregovorima o miru u Evropi, od kojih raspored trupa u Ukrajini ostaje jedna od opcija, ali pod kontrolom SAD i uz isključenje američkih kopnenih jedinica. Diplomatska dinamika — od sastanaka Trampa, evropskih lidera i Zelenskog, preko pregovaračke uloge Moskve, do vojnih opcija u senci — stvara kompleksnu i neizvesnu situaciju u kojoj mirni sporazum ostaje potreban, ali daleko od postignutog.