Za srpsku istoriju važne godine koje se završavaju brojem 8

Na 63. Međunarodnom sajmu knjiga u Beogradu ekipa IN4S boravila je 22. i 23. oktobra. Ekipa je posjetila sve štandove, razgovarala sa piscima, izdavačima i posjetiocima sajma.

U sali Borislav Pekić, između ostalih promocija, bila je promocija knjige „Slepe ulice istorije“ dr Nevena Cvetićanina, naučnika iz Instituta društvenih nauka u Beogradu, koji je bio narodni poslanik u Skupštini Srbije od 2012.-2014. godine.

-Knjiga je objavljena u izdanju izdavačke kuće Arhipelag i ona pokreće pitanja koja se tiču moderne istorije Srbije i nudi vrlo konkretna i zanimljiva rješenja, istakao je Gojko Božović, direktor izdavačke kuće Arhipelag .

-Ova knjiga postavlja važna i pravovremena pitanja i sagledava duži istorijski razvoj da bi na temelju tog sumiranog istorijskog iskustva došla do postavljanja jednog teorijskog i praktičnog predloga kako bi se čitav niz problema, a koje prate srpsko društvo sve do modernog doba moglo razriješiti, rekao je Božović.

Srpsko društvo i višak istorije

On je istakao da je srpsko društvo suočeno sa „viškom istorije“.

-Taj višak istorije se ogledava u neprestalnim ustancima, bunama, suratovima, sukobima, unutrašnjim konfliktima, ogorčenim borbama u okviru političkih elita i masa u kojima obično u našoj istoriji pobjeđuju mase, istakao je Božović.

To je razlog, navodi Božović, zašto smo mi uvijek na početku, tj. političkom početku.

-Ova knjiga je povod da razmislimo o temama koje su nacionalnog interesa i koje su vrlo važne za društvenu i politiku kosolidaciju zemlje. Potreba za analizom u knjizi je naglašena kroz samu analizu političke elite, istorijskog diskontinuiteta, onda u vezi sa legitimitetom političke organizacije i političkog sistema, rekao je dr Goran Bašić, direktor Instituta društvenih nauka u Beogradu.

-Analizu Cvetićanin počinje sa jedni lamentom nad srpskim društvom, napisavši da je „problem srpskog društva toliki što su njegovi rascjepi toliki da onemogućuju normalno funkcionisanje društva dok su njegove tradicije toliko međusobno protivurečne da postaju permanentno izvorište unutrašnjih sukoba i sporova“, istakao je dr Bašić i dodao:

„Cvetićanin razvija postulat za traženjem održivog modela u političkoj organizaciji srbijanskog društva jeste legitimistički koncept elite, zasnovan na toku tradicije, da politička elita mora imati nesporan legitimitet potvrđen od ostatka, a koji će se intitucionalno regulisati„

Bašić je rekao da se u knjizi „Slepe ulice istorije“ u jednom momentu, autor susrijeće sa dilemom izbora između dva modela: francuski model pete republike zasnovan na snažnim institucijama predsjednika republike i premijera ili britanskog parlamentarnog oblika vladavine.

„-itanje elite ne može da bude odvojeno i posmatrano iz funkcionalnog oblika ili kao neke vrste patriotizma i odnosa prema naciji ako nema i neku vrstu vrijednosne konponente. Ideja društva, nacije sama po sebi ne predstavlja ono što je vrijednost, ako se ta vrijednost ne izgradi u okviru opšte kulture i kulturnih ideala, rekao je dr Duško Lopandić na promociji knjige i zaključio:

„Ova knjiga možda ne može da donese sve odgovore na pitanja koja je postavila, ali  je postavila dobra pitanja i otvorila mnoge teme o kojima dalje može da se razmišlja i razgovara“.

Zašto nam je teško da postignemo konsenzus?

Autor Neven Cvetićanin, istakao je da je knjigu pisao nekih devet godina i da nije slučajno izašla 2018. godine, koja je puna važnih jubileja za srpsku istoriju.

–150 godina od ubistva kneza Mihaila, 140 godina od dobijanja nezavisnosti na Berlinskom kongresu kojim je presjedavao Bizmark, 100 godina od osnivanja prve Jugoslavije i 70 godina od čuvene rezolucije Infobiroa i 50 godina od čuvene 1968. godine, istakao je Cvetićanim i dodao da su za srpsku istoriju važne te godine koje se završavaju brojem 8.

-Zašto je kod nas teško da se postavi minimalni društveni i državni koncezus?, istakao je Cvetićanim i dodao:

„Ona knjiga se bavi prošlošću na analitički  i strateški način. Knjiga isputuje zašto je nama teško da postignemo nacionalni državni koncezus, pa imamo čuvene devize pet Srba, petnaest partija, dva Srbina, dvadeset mišljenja itd. Ja sam zašao u istoriju i prvi odgovor koji se daje da pitanje zašto se naša elita vrti u krug bi mogao da bude da se uvijek upire prstom u ovu ili onu elitu i da se kaže ovi su nam ili oni krivi i čim ih smijenimo nama će odmah biti bolje. Ja smatram da taj odgovor je vrlo loš jer smo u našoj istoriji davali bezbroj puta takav odgovor i on nas nije doveo nigdje“.

Tri modela društva

Autor je istakao da je tokom pisanja knjige pokušao da pogleda iza toga dnevno-političkog trenutka i zaključi da proučavajući društvo, postoje tri vrste društva.

-Prva vrsta društva je poput britanskog, holandskog, skadinavsja društva koja su na vrijeme obavila svoje evolucije i koja su se posvetila mirnom razvoju svojim društvenim ustanovama i razvoju elite. Druga vrsta društava su poput francuskog, njemačkog, ruskog, kineskog, a od manjih država češkog, poljskog koja su imala strašne unutrašnje rascjepe, revolucije, ali su ova društva uspjela da nakon tih borbi izađu iz tih slijepih ulica i formiraju jednu kredibilnu i jaku snažnu sposobnu elitu i konačno treća vrsta društava koja se vrte u tim slijepim ulicama i nastavljaju da ponavljaju iste greške i nažalost ne sa željom da se sudi svom narodu, ali sam ubrojio tu i srpsko društvo i sva ostala balkanska društva, smatra Cvetićanin.

Ali, on ističe, kada se pogleda šta se sve dešava u regionu, Srbi mogu da budu politički narod i takođe smatra da narod nosi vladavinu prava. Cvetićanin ističe da on u knjizi upravo pokušava da napravi relaciju između naroda i elite.