Ribinsk, prestonica burlaka na obalama Volge

Ostoja Vojinović

Grad Ribinsk i područje na kojem se on nalazi jedno je od najlepših mesta u Centralnoj Rusiji. Ovaj grad smešten je u gornjem toku na najsevernijoj tački reke Volge, gde se u nju ulivaju  reke Čerjomuha i Šeksna. Drugi je po veličini grad u Jaroslavskoj oblasti, sa oko 200.000 stanovnika. Od centra oblasti, grada Jaroslavlja udaljen je 82 kilometra, a od Moskve 366 kilometara.

Ribinsk je lep starinski grad na Volgi sa starinskim običajima i bogatom istorijom. Grad je istorijski spomenik 11-16. veka. Prva naselja na mestu današnjeg Ribinska nastala su u kamenom dobu. Gradsko naselje je formirano početkom 11.veka pod nazivom Ust-Šeksna. Savremeni Ribinsk se pominje 1504.godine u testamentu Ivana III kao naselje Ribna Sloboda iz koga se ribom snabdevao carski dvor. Status grada i naziv Ribinsk dobija 1777.godine ukazom Ekatarine II.

Grad je u toku svoje istorije još dva puta menjao naziv: od 1946. do 1957.godine se zvao Ščerbakov, po Aleksandru Ščerbakovu, a od 1984. do 1989. zvao se Andropov po Juriju Andropovu.

Krajem 18. i početkom 19.veka u gradu su se izdvojile dve arhitektonske građevine: zvonik Spasko-preobraženske crkve i Krsto-vozdviženski hram ( danas Sretenjska crkva). Veličanstvenu Spasko-preobražensku crkvu, “lepoticu Povoložja“ su projektovale arhitekte iz Sankt Peterburga između 1838. i 1851.godine. Petostepeni zvonik je izgrađen u 18. veku u tradiciji ranog klasicizma sa baroknim elementima, izgrađen je 50 godina pre same crkve.

Vozdviženska ili Sretenjska crkva je sagrađena u vizantijskom stilu između 1866. i 1873. godine, a obnovljena je 1995.godine.

Sredinom 19.veka, grad Ribinsk dobija epitet “Ruski Čikago“. Zauzimao je jedno od prvih mesta po prometu žitarica, u gradu je postojala najveća fabrika konopaca u Evropi, veliko brodogradilište, livnica, ciglana, najveće železničke radionice.

U Ribinsku se tada otvara najveća berza u unutrašnjosti Rusije, grad postaje najveći izvoznik žita i brašna, dok Ruija svojim hlebom hrani Englesku i Argentinu. Zgrada “Stara berza“  sagrađena je između 1806. i 1811. godine na obali Volge. Stroge proporcije i umeren dekor zgradu čine jednim od najupečatljivijih spomenika provincijalnog klasicizma. Bila je to prva zgrada berze van Moskve i Sankt Peterburga.

Pored “’Stare berze“ se nalazi jedna od najlepših građevina Ribinska – “Nova berza“, sagrađena 1912.godine, u tada  modernom pseudo-ruskom stilu. Tadašnji razvoj robno novčanih odnosa činio je  da se stara zgrada morala zatvoriti, ali su trgovci na gubeći vreme i ne štedeći novac izgradili novu zgradu, koja predstavlja poslednju reč tehnike sa početka 20.veka. Unutar zgrade “Nove berze“ sačuvan je veći deo izvorne dekoracije, poput ograde od kovanog gvožđa na stepenicama i reljefni ukrasi na plafonima. Danas se u toj zgradi nalazi istorijsko-arhitektonski i umetnički muzej sa statusom ustanove od nacionalnog značaja. Muzej čuva bogatu kolekciju ikona ruskih i zapadnoevropskih majstora, dragocene kolekcije stakla i porculana. „Stara“ i „Nova“ žitna pijaca – berza simbolizuje procvat ribinske trgovačke klase.

Za Spasko-preobražensku crkvu, “Novu“ i “Staru berzu“ sa mostom preko Volge može se reći da čine praktično jednu vrstu vizit kartice Ribnska.

Na teritoriji današnjeg Ribinska, u Zavoložju nalazi se i imanje Petrovsko, koje je pripadalo porodici Mihalkov. Iz te porodice potiče poznati i čuveni ruski reditelj svetskog glasa i dobitnik najviših filmskih priznanja u svetu, Nikita Mihalkov.

Ribinsk, čije ime sadrži podsetnik na ribarsku prošlost, dobio je 2015. godine mali muzej posvećen ribama. Mini muzej “Ribinske ribe“ nalazi se na keju Volge, i u njemu su izloženi eksponati svih vrsta riba koje žive u Volgi i u veštačkom jezeru pored brane. Pored Ribinska nalazi se jedno od najvećih veštačkih jezera u Evropi – jezero Ribinsk, koje se zbog svoje veličine naziva i Ribinskim morem. Koje je baš kao more, dugo 172 kilometra, široko 56, s jednog na drugi kraj ne vide mu se obale. Veliko i moćno, zaleđeno do maja, tokom januara i februara led je debeo i 70 santimetara.

U Ribinsku, na obali Volge nalazi se i spomenik burlacima, jedna od najpoznatijih znamenitosti ovog grada. Grad Ribinsk nezvanično se zvao „prestonica burlaka“, težaka koji su konopcima vukli brodove uz Volgu. Reka Volga je burlacima obezbeđivala najviše posla. Kao veliki trgovački i logistički centar Ribinsk je privlačio veliki broj radnika, ne samo burlaka nego i utovarivača, nosača, vozača furgona i mnogih drugih. U proleće kad prođe led, burlaci su sedali na lađe, išli nizvodno, na jug sve do mora, a onda odozdo vukli brodove. Danima i nedeljama, teško i mukotrpno, a oni koji bi živi stigli do Ribinska, tu bi dobijali platu, i posle toga se veselili što su ostali živi.