Proslava Svetog Josifa Temišvarskog – eparhijske slave u Aradu

Ove godine je ovo bila suguba svečanost sa mnoštvom povesnih toržestvenih povoda. Naime, pored proslave Eparhijske slave, upriličeno je tzv ,,malo osvećenje crkve“ posle izvršenje restauracije zvonika i generalne obnove fasade i popločavanja i prostornog uređenja crkvene porte, a povodom značajnog i velikog jubileja – 320 godina Tekelijine crkve; 300 godina od smrti ktitora pukovnika Jovana Plemenitog Popovića-Tekelije i 180 godina od smrti dr Save Plemenitog Popovića-Tekelije, carskog tajnog savetnika i viteza Zlatne ostruge.

Svečanost je otpočela prethodnog dana, od 15. časova, služenjem bdenija u Tekelijinoj Petropavlovskoj crkvi. Služili su i pevali sveštenici aradskog namesništva.

U subotu, nešto pre 10:00 sati, u crkvenoj porti, svo eparhijsko sveštenstvo i monaštvo, obučeno u felone i epitrahilje, omladina koja je nosila četiri crkvene litije, deca u narodnim nošnjama i sabrani srpski narod iz Arada i okolnih mesta, dočekalo je sa cvećem visokog gosta, Njegovo Visokopreosveštenstvo Arhiepiskopa aradskog G.G. Timoteja (Plemenitog Ševića) iz Rumunske Pravoslavne Crkve i domaćina, Episkopa budimskog i administratora temišvarskog G.G Lukijana.

Usledila je svečana jednokratna litija oko parohijske crkve, sa kropljenjem zidova osvećenom vodom. Na Svetoj Liturgiji, Episkopima su sasluživali: protojerej-stavrofor dr Marinko Markov, arhijerejski zamenik, protosinđel dr Justin (Popović), sabrat rumunskog manastira Hodoš-Bodrog i eparhijski konsilijer za kulturu, protosinđel Varnava (Knežević), sekretar  budimske eparhije, iguman Justin (Stojanović), Egzarh manastira Eparhije temišvarske, protojerej-stavrofor Vasilije Plestić, arhijerejski namesnik sokolovački, protojerej-stavrofor Stojan Petrović, arhijerejski namesnik temišvarski, arhiđakon Emanuel Pronjuk, sekretar aradske eparhije, protođakon Miodrag Jovanović, đakon Zoran Mutavski i jerođakon Jakov (Jović).

Na Svetoj Liturgiji su, za pevnicom, odgovarali sveštenici i eparhijski pojci. Posle heruvimske pesme, Episkop Lukijan je sabrata manastira Svetog Georgija (na Brzavi) jerođakona Jakova (Jovića) rukopoložio u čin jeromonaha, čime je eparhijsko soslovije postalo bogatije za još jednog sveštenoslužitelja i molitvenika pred Prestolom Hristovim, na kojem će prinositi beskrvnu žrtvu sa spasenje našeg naroda, ali i svega sveta.

Mnogo se vernika okupilo u crkvi sa željom da prisustvuje ovom molitvenom događaju i retkoj prilici za jednu parohiju, a posebna radost je bila prisustvo oko 35 srpčadi, obučenih u narodne došnje, članova KUD-a Čanadske zvezdice iz Čanada.

Posebno dirljiva i pažljiva od strane Preosvećenog domaćina bila je činjenica da su, nakon savršene Svete Arhijerejske Liturgije, prisutni Arhipastiri, uz sasluženje čitavoga sveštenoga sabranja prezvitera i đakona Eparhije Temišvarske, osveštali i presekli slavski kolač, povodom eparhijske slave i odslužili parastos, ne samo za ktitora Hrama, već i za sve upokojene članove visokoblagoronih srpskih aristokratskih porodica Popovića-Tekelija i Stratimirovića od Kulpina.

Liturgiji, molitvenim činovima, koji su nakon nje usledili i ostalim pratećim svečanostima su, pored brojnog vernog srpskog naroda iz ovih krajeva bratske nam Rumunije, prisustvovali i visoki gosti: gospodin Vladan Tadić, generalni konzul Republike Srbije u Temišvaru, lokalni predstavnici opštinskih i županijskih vlasti, Saveza Srba u Rumuniji, kao i predstavnici visokoblagorodne porodice Stratimirovića od Kulpina – prof. Ivan Vitez od Stratimirovića i doc.dr Đorđe Vitez od Stratimirovića, koji su, kroz viševekovnu povest svoje slavne porodice, porodično povezani za mnogim od najizabranijiih srpskih i evropskih aristokratskih rodova. Tako je, npr, Jozefina Plemenita Popović-Tekelija, bila supruga Teodora Plemenitog Stratimirovića od Kulpina, rođenog bratanca, nadaleko poznatog, Njegovog Visokopreosveštenstva Mitropolita karlovačkog G.G. Stefana (Plemenitog Stratimirovića od Kulpina).

U pratnji visokih gostiju, visokoblagorodne gospode Stratimirovića, nalazili su se i: gospodin Goran Milenković, zamenih ministra za brigu o selu u Vladi Srbije, gospodin Aleksandar O. Đurđev, narodni poslanih u Skupštini Autonomne Pokrajine Vojvodine, gospodin Dalibor Šekularac i đakon Hadži Nenad M. Jovanović, članovi Odbora za povratak posmrtnih ostataka Vožda Đorđa Stratimirovića u Otadžbinu.

Posle, od strane srpske dečice sa folkolra, otpevanog pričasna, prisutnima je se kratko obratio arhijerejski zamenik prota Marinko Markov, koji je svima prisutnima čestitao eparhijsku slavu i pozvao prof. Ivana Viteza od Sratimirovića da se, kraćom besedom, obrati arhijerejima, celokupnom sveštenstvu i sveštenomonaštvu bogospasajeme Eparhije temišvrske, kao i sabranom vernom narodu. Nakon biranih i dušepoleznih reči visokouvaženog i dragog gosta, obavljena je svečanost investiture visokim crkveno-društvenim odlikovanjem – Krstom Vožda Đorđa Stratimirovića, koje je ustanovljeno sa blagoslovom Njegovog Preosveštenstva Episkopa sremskog G.G. Vasilija i dodeljuje se od strane porodice Stratimirović i Centra za razvoj Šajkaške. Svečanost investiture i uručenja, i više nego zasluženog, odlikovanja Preosvećenom Vladiki Lukijanu, obavili su pomeniti predstavnici Višeškog doma Stratimirovića Kulpinskih, pri čemu su im, po utvrđenom protokolu asistirala pomenuta gospoda iz njihove pratnje

O značaju i renomeu priznanja, koje je, i više nego zasluženo, na svojim arhipastirskim i viteškim prsima poneo blagi, dobri i po svemu uzoriti Vladika Longin, koji je sav svoj život  i bezgraničnu ljubav i trud posvetio službi Bogu i očuvanju identiteta preostalog srpskog naroda na prostorima Mađarske i Rumunije, svedoči da se on ovime pridružio slavodobitnicima kao što su: Njegovo Visokopreosveštenstvo mitropolit crnogorsko-primorski, zetsko-brdski i skenderijski G.G. Joanikije (Mićović); Njegovo Preosveštenstvo episkop novosadski, bački, somborski, segedinski i jegarski G.G. Irinej (Bulović); Njegovo Preosveštenstvo episkop istočnoamerički G.G. Irinej (Dobrijević); Njegovo Preosveštenstvo episkop bijeljinski i zvorničko-tuzlanski G.G. Fotije (Sladojević); Njegovo Preosveštenstvo episkop valjevski G.G. Isihije (Rogić); Njegovo Preosveštenstvo episkop hvostanski i izabrani zapadnoevropski Justin (Jeremić); Njegovo Kraljevsko Visočanstvo prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević od Srbije i Jugoslavije; Njegovo Kraljevsko Visočanstvo prestolonaslednik Davit Bagration Muhranbatoni od Gruzije, Njegovo Prevashodstvo gospodin Aleksandar Vučić, predsednik Srbije; gospodin dr Vladimir Orlić, predsednik Skupštine Srbije; gospodin Nedeljko Čubrilović, predsednik Skupštine Republike Srpske; Njegova Ekselencija gospodin Nikola Selaković, ministar spoljnih poslova u Vladi Srbije; gospodin Nebojša Stefanović, ministar odbrane u Vladi Srbije; gospodin Aleksandar Vulin, ministar unutrašnjih poslova u Vladi Srbije; gospođa Maja Popović, ministar pravde u Vladi Srbije; akademik Darko Tanasković; akademik Matija Bećković; akademik Dragan Simeunović, kontraadmiral Boško Antić, kao i drugi najviši zvaničnici na državnom, pokrajinskom i lokalnom nivou, te  najzaslužnije ličnosti iz redova sveštenstva Srpske Pravoslavne Crkve, Vojske Srbije, kao i kulturnog, akademskog, privrednog, političkog i javnog života Srbije, Crne Gore, Republike Srpske i rasejanja.

Elem, nakon zaamvone molitve je usledio čin blagosiljanja slavskih darova i rezanja slavskog kolača. Tzv. ,,slavsku ružu“ za narednu godinu je preuzeo, u ime Arhijerejskog namesništva temišvarskog prota Stojan Petrović. Kako smo, već pomenili, potom je odslužen i pomen nad zajedničkom grobnicom članovima ktitorske porodice Plemenitih Popovića-Tekelija i takođe su pomenuti i članovi porodice Plemenitih Stratimirovića od Kulpina, koji su sa Tekelijama imali višestruke rodbinske veze.

Nakon molitvenog dela ovog bogoljubivog i otačastvoljubivog evharistijskog sabranja, prisutnima je se obratio prota Ognjan Plavšić, paroh i arhijerejski namensik aradski, domaćin ovog duhovnog i istorijskog sabranja, svima zahvalivši na prisustvu i uloženom trudu da sve protekne tako toržestveno, kao što i dolikuje ovim sveštenim i nesvakidašnjim svečanim povodima.

U nastavku je pročitana gramata o dodeli visokog odlikovanja, Ordena Srpske Pravoslavne Eparhije temišvarske gospodiu Božidaru Paniću iz Arada, a kao nagrada za njegovu dugogodišnju usrdnost u obavljanju dužnosti redovnog člana Saveta Eparhije temišvarske, kao i bogat i višedecenijski istraživački i književni rad na polju istorije Srba, posebno u Aradu i Pomorišju.

U ime aradske parohije su, takođe, uručene zahvalnice zaslužnim pojedincima, koji su dali svoj doprinos obnovi Tekelijine crkve, ali i u smislu trudoljubive pripreme za ovaj značajan jubilej i povesno evharistijsko sabranje.

Posle otpusta je prisutnima podeljena nafora i obavljeno je zajedničko fotografisanje Arhijereja, sveštenstva i uglenih zvanica, kao svojevrsni blagoslov i za dragu uspomenu na ovaj veličntveni dan, kojega sotvori Gospod da se radujmo u njemu.

Na posletku, u skladu sa drevnim hrišćanskim običajem i sa praksom drevne Crkve, trpeza ljubavi za sve zvanice je priređena u aradskom hotelu Prezident. Tokom slavskog ručka, po blagoslovu prisutnih Arhijereja, kratku zdravicu i reči pozdrava i blagodarnosti je još jendnom proizneo prof. Ivan Vitez od Stratimirovića, koji je, pre svega zablagodario Preosvećenom domaćinu sa, istinski, srdačnom i očinskom gostoprimstvu i u svom Eparhijskom Dvoru dan ranije i na toržestvenom slavskom evharistijskom sabranju, evocirajući uspomene na borbe i podvige njegovog neumrlog pradede i div-junaka, Vožda đeneral-majora Đorđa Viteza od Stratimirovića i njegovih vernih šajkaša, stvarajući tako Srpsku Vojvodinu i Tamiški Banat i razgorevajući neugasli plamičak i klicu konačnog oslobođenja i srpskog i rumunskog naroda od viševekovnog tuđinskog iga.

Interesantno i važno je da je u rečenom svom nadahnutom obraćanju on ovo molitveno sabranje uporedio i sa jednim malim saborom našeg plemstva, budući da su, pored samih Visokoblagorodnih Stratimirovića, i Visokopreosvećeni Arhiepiskop Timotej (Plemeniti Šević) i Preosvećeni Episkop Lukijan (Vitez Pantelić) dostojni izdanci i naslednici naših zaslužnih, istorijskih i drevnih aristokratskih rodova, koji su ostavili i danas ostavljaju značajnoga traga u duhovnom, kulturnom i svakom drugom napretku ovih krajeva i ovog našeg, zajedničkog i bratskog srpsko-rumunskog podneblja, što nije samo istorija i muzejski eksponat, već i živi podsetnik i svedok da su ovi prostori kadri da imaju i ljude i kapacitete za neslućene uzlete, pod uslovom da, kao i do sada, ostanu ujedinjenu u Jednoj, Svetoj, Sabornoj i Apostolskoj Crkvi i veri i najvrednijim tradicijama naših praotaca, koje čuva, pre svega Crkva Hristova, ali i ovakvi primeri naše aristokratije, koja je preživela teška i preteška vremena, ali koja bi, možda, mogla da i nastavi svoje služenje Bogu i rodu, nastavljajući da svedoči istinske vrednosti i čuva naš verodostojni nacionalni identitet, ma gde živeli.

Iguman Justin (Stojanović), egzarh manastira Eparhije temišvarske

Đakon Hadži Nenad M. Jovanović

Pročitajte JOŠ:

Guslar Petar Perunović poslat od Vlade Crne Gore 1912: Slavnom Tesli geniju nauke, Ličkom Srbinu šalje gusle crnogorske