Predrag Vukić za „Dugu“ 2000: Srpstvo je Cetinje zauvijek izgubilo!
1 min read
Preminuo istoričar Predrag Vukić
In memorim
Odlomak iz intervjua Peđe Vukića za „Dugu“, iz novembra 2000, godine. Intervju je radio novinar, publicist i izdavač Mišo Vujović, a kasnije i objavio u svojoj knjizi „Crnja i Gora“
Cetinje je u devetnaestom veku nazivano Srpskom Spartom, oltarom Srpstva, bastionom srpske slobode…U drugoj polovini dvadesetog veka grad pod Orlovim kršem postaje mesto visokog rizika za potomke onih koji čuvaju amanet predaka i vjeru prađedovsku.
Posebno gnušanje pojedinih stanovnika Cetinja izazivaju „crnorisci“, stanovnici manastira Svetog Petra Cetinjskog. Da li je teže biti sveštenik na Cetinju ili Srbin u Prizrenu, zapitao se neko, nakon jednog od bezbrojnih nasrtaja na sveštenstvo Mitropolije crnogorsko-primorske.
To jezivo izobličenje Cetinja i Crne Gore pokušava da odgonetne profesor Predrag Vukić, istoričar, zaposlen u Arhivu Crne Gore na Cetinju, jedan od boljih poznavalaca crnogorske istorije. Radio-čas, koji je držao na talasima „Svetigore“, bio je često usamljen ali uvek glasan i jasan poziv sunarodnicima da se vrate svojoj tradiciji, svojim korenima, najvišim crnogorskim duhovnim vrednostima.
Zbog jetke kritike cetinjskih „vremena i običaja“ javni nastupi nisu mu doneli mnogo popularnosti među sugrađanima.
Otkuda danas tolika mržnja prema svemu što ima srpski znak na Cetinju, gradu koji su proslavili i opevali najumniji Srbi devetnaestog i dvadesetog veka?
Živim na Cetinju skoro od rođenja, već 35 godina. Takoreći, od malena obasipan sam kultom Cetinja, pričama kako je Cetinje mjesto sa velikom i slavnom istorijom i tradicijom, kako ono predstavlja simbol čojstva, morala i etike.
Sve priče koje sam slušao i čitao o Cetinju bile su u superlativu. Kritičkih sudova o cetinjskoj istoriji i mentalitetu nigdje nijesam pročitao.
Uloga Cetinja u novijoj istoriji zaslužuje dublju analizu. Dolaskom kralja Aleksandra, kliču mu i odbacuju kralja Nikolu. Kad su Italijani došli na Cetinje dočekani su kao oslobodioci. Kako su klicali Italijanima 1941, tako su 1945. klicali komunistima.
Isti narod je to sve radio! Nakon Titovog kulta, stvaraju se novi kultovi – Slavko Perović, na primjer, koji je zamijenjen Milovim kultom! Kome će Cetinjani klicati u 21. vijeku, to je pitanje. Kako se to uklapa u mitove o Cetinju, „gnijezdu slobode“?!
Još od svog djetinjstva – rođen sam 1966. godine – primjećivao sam hipokriziju cetinjskih masa, dijametralnu razliku između onoga što sam o Cetinju slušao i čitao i konkretnog ponašanja sugrađana, komšija, prijatelja, rođaka… Nije bilo lako živjeti na Cetinju prije 1990, ali je bilo snošljivo. Moja generacija vaspitana je u duhu nasilja. Učena je da voli fudbal, sport i ne uči školu. Za nju nije postojala nikakva nauka ni umjetnost, niti stvaralačka djelatnost.
Kult agresije, kult nasilja bio je imanentan mojoj generaciji. To znači da onaj ko nije znao da igra fudbal, ko nije znao da se bije, faktički je smatran kao nastran, nenormalan, ne sasvim čist. Međutim, mora se priznati jedno; iako je taj kult nasilja „terorisao“ ljude, iako svima nije bilo prijatno živjeti na Cetinju, prije 1990. bilo je snošljivo. Nije bilo šovinizma.
Prije 1990. nije bilo antisrpske histerije na Cetinju i gradski život odvijao se normalno, uprkos tome što nije bilo kulturnog života, ni nekog naročitog civilizovanog, urbanog načina življenja. Ipak, 1990, po meni, ključna je prekretnica u savremenoj istoriji Cetinja.
Na koji događaj konkretno mislite?
Osnivanje Liberalnog saveza Crne Gore, 26. januara 1990. upravo na Cetinju, označava kraj mita o Cetinju. Liberalni savez svojom ideologijom proklamuje borbu protiv „mitomanije, mitoloških zabluda i predrasuda“.
Po njima, mit o Cetinju kao Srpskoj Sparti predstavlja veliku zabludu koje se treba što prije osloboditi, kako u istoriji tako i ideologiji. I Cetinje tu „liberalnu“ ideologiju sa oduševljenjem prihvata. Za nepunih godinu dana, na Cetinju je planula mržnja, došlo je do erupcije jedne vrlo negativne energije…
Na hiljade Cetinjana primilo je ideologiju Liberalnog saveza s oduševljenjem. Kako su ljudi koji nijesu bili srbomrsci ili ih ja barem nijesam znao kao takve, preko noći prihvatili srbofobiju kao svoje opredjeljenje – nije mi jasno.
Za ovih deset godina na Cetinju odigrali su se fantomski ideološki procesi dalekosežnog značaja, ne samo za Cetinje već i za Crnu Goru. Narod je i formalno raskinuo sa srpskom sviješću svojih predaka. Taj raskid drastičniji je na Cetinju nego u bilo kojoj drugoj sredini u Crnoj Gori. Ako danas kažete Cetinjanima da su, ako ne Srbi, ono bar porijeklom Srbi, ogromna većina smatraće to najvećom uvredom. Možete reći da ste bilo šta, da ste Kinez, Japanac, samo ne govorite na Cetinju da ste Srbin!
Zašto se to desilo? Otkud tolika antisrpska histerija na Cetinju? Uranjamo li to u oblast psihopatologije?
Naravno, to jeste u domenu psihopatologije. Priznajem da moj nivo informacija nije toliki da bih to shvatio. Ima različitih tumačenja, ali ona su neubjedljiva.
Domete srbofobije najbolje odslikavaju izbori od 22. aprila ove godine. Od 100% glasača izašlih na izbore, 88% glasalo je za antisrpske partije: Liberalni savez, koji je dobio natpolovičnu većinu, DPS i SDP, a samo 12 odsto Cetinjana glasalo je za srpske i jugoslovenske partije.
Cetinjani tvrde kako je njihovo stanovište krajnje racionalno: kad bi se odvojili od Srbije svi njihovi problemi bili bi riješeni. Potekli bi med i mlijeko, iz Vatikana i Amerike slili bi se dolari i devizne zalihe, sve bi procvjetalo…
Naravno, niko razuman i ozbiljan ne može to da prihvati, ali narod vjeruje da su Srbi, kao narod i srpstvo kao ideologija, korijen svih nedaća koje Cetinje prate već šezdeset godina.
Umesto „četničkog“ srpstva, titoisti forsiraju „partizansko“ crnogorstvo?
Još od 1945, svi ljudi koji su se nalazili na vrhovnim partijskim i državnim funkcijama na Cetinju i u Crnoj Gori po nacionalnosti su bili Crnogorci a ne Srbi, a čovjek koji je nacionalno bio Srbin, čak i ako je bio nosilac Partizanske spomenice, nije mogao, samo zbog svog srpskog opredjeljenja, da bude ni predsednik opštine, a kamoli nešto više.
Odmah nakon protjerivanja njemačkih jedinica, počela je promjena klasne i socijalne strukture stanovništva grada. Već 13. novembra 1944. komunisti su organizovali likvidaciju 28 građana Cetinja, među kojima je bilo i uglednih lica kao što su Ilija Zorić, Mihailo Zorić, Joko Grujičić, Tomo Milošević, Mirko Dragović… Ukupni broj likvidiranih do danas nije utvrđen.
Oni koji su ostali, a nijesu se mogli uklopiti u restriktivne regule novog režima, raseljavali su se, u najvećoj mjeri u Srbiju, a u manjoj mjeri u druge krajeve Jugoslavije i inostranstva.
Istovremeno, s odlivom gradskog stanovništva, u Cetinje se sjurila seljačka masa iz Katunske i Riječke nahije, koja je svojom brojnošću faktički preplavila opštinu, odnosno grad, i temeljno promijenila klasnu i socijalnu strukturu stanovništva.
Njenim dolaskom rušena je i patrijahalna svijest i, umjesto crnogorskog srpstva, proklamovano je Titovo crnogorstvo i crnogorstvo utemeljeno na komunizmu, koje isključuje srpstvo kao identitet naših predaka. Umjesto pravoslavlja, proklamovan je ateizam, umjesto ćirilice postepeno se uvodi latinica. Stari kulturni model se ruši, a novi se stvara od strane režima. Narod je tome uvijek davao masovnu i plebiscitarnu podršku.
Nastaviće se...
Put pod noge srbi pa za Leskovac ajmo
Blogo tome kome je pripadnost nekoj naciji glavni domet u životu, nije se ima rašta ni roditi, ko razumije shvatiće.
Veliku ulogu u životu i djelu g-dina Vukića je odigrala njegova pokojna majka, nego čini mi se da ga je malo ko od vas, koji komentarišete, poznavao.
Ne soli Dragošu.
Ne bih atisrpstvo vezivao samo za Cetinje. Gotovo svi Crnogorci imaju takav dvolični stav prema Srbiji, samo što su se Cetinjani manje obrazovali, pa ređe pohodili Beograd i Novi Sad od npr. Titograđana i Nikšićana.
Najveća greška nas Srba je u tome što živimo u zabludama. Ja sam jedan od onih koji živi u realnom svijetu. Meni tamo oni nijesu ništa, nijesu nikada ni bili. Peđa Vukić je opominjao, poznavao ih je on dobro, tako da ni mrtav, laka mu crna zemlja, nije hteo sa njima. Čuvajmo naše svetinje i ime srpsko, ali shvatimo napokon da tamo u onoj rupi ispod Lovćena žive crveni Hrvati, ima njih i u Podgoricu, Nikšiću, ima ih i po primorju, zato priče o nekom pomirenju me se ne dotiču. Profesore Vukiću bog ti dao rajsko naselje.
Liberalni savez je osnovao Vatikan preko jednog don B….. ……. , s njihovim vjecitim ciljem da se infiltriraju i probiju granicu pravoslavlja gdje je ono najslabije – u danasnjoj Crnoj Gori ( Ukrajinski scenario ), kao i otimanjem tri velike svetinje sa Cetinja ! Znamo koje su i znamo da su dobro izucili gdje najprije da udare . Naravno , najslabiji u vjeri prvi popustaju ! Ovo cetinjsko neznanje i kukavicluk , kao i stavljanje debelog crijeva u centar zivotnih zbivanja i ostavljanje pravoslavlja , dovesce nas u veliku , gotovo neispravljivu gresku …
Pa trba ih pustititi << dobro ste ovo ,opisali -neka sami nadu sebe- no pre, ce biti da , ce ih pojesti mrznja – Nemam ja nista protiv crnogorstva (hercegovac – bosanac) Negirati srpstvo u Cg , je ludilo=a
sto se tice Kr.Aleksandra pa to je i Crnogorsko -cedo<< Neka se malo posete ratnih 1916. 17. 18,
=Primorje ide Krajevini Cg. (sacuvano) = (nestaje i Srb. i Cg, ) i to nije sve…..
Bravo dijasporo. Kralj je dao Boku Crnoj Gori!
U Srbiji bar 95% ljudi ne zna za srbofobiju Cetinja, a i oni koji su o tome nešto načuli, tome ne pridaju nikakav značaj.
Poznajem nekoliko ljudi sa CT koji su ’90 studirali u BG i najnormalnije su prihvaćeni
POSTOJE RAZDOBALJA U ISTORIJI KADA ZLO OVLADA SVETOM.
Stolećima se radi na “jedinstvu hrišćana ” iza koga se krije lukavstvo o “jedinstvu zapadnog i istočnog hrišćanstva”, sa krajnjim ciljem da nam se nametne dominacija i apsolutni primat Vatikana. Od svoje šesnaeste godine života sam na sopstvenoj koži , u Hrvatskoj, u jeku MAS POK HISTERIJE I USTAŠIZACIJE HRVATSKE, osetila i znam koliko nas Vatikan “voli” i koje je sve “dobro” učinio i čini za srbski pravoslavni narod. Sve ovo što svojim životom svedočim u Crnoj Gori unazad tri godine, je već viđen scenario. U tom pravcu, čitav jedan monstruozni proustaško – globalističko – nacistički sistem sa svim svojim mehanizmima moći , podigao se i urotio protiv Srba, Pravoslavlja i SPC. Ako se pogleda iz ugla da je srbski narod 500 godina turskog ropstva preživeo zahvaljujući Svetoj Pravoslavnoj veri, kao i Svetim moštima kneza Lazara i kosovskih mučenika, onda nije teško zaključiti da se iza „Državnog udara izbornog dana u Crnoj Gori”, planiranog i najavljenog Zakona kojim se legalizuje otimanje imovine SPC u Crnoj Gori, krije još jedan u nizu pokušaja otimanja i uništenja duhovnih korena uz pomoć kojih bi srbski narod mogao da preživi nove i velike okupacije koje nam se upravo dešavaju.Cetinje je samo jedan primer toga. Imamo mi sličnu situaciju na severu Srbije.
Ali, ako nam je Gojko predočio stanje iz Izveštaja Vlade Crne Gore o zastupljenosti Srba u državnim institucijama, onda taj izveštaj više govori o nama Srbima nego o Crnogorcima i ostalim što se odrekoše svog srbskog imena , plemena i vere.
Meni je sve bilo jasno još 2012. godine na košarkaškoj utakmici ženskih reprezentacija Crne Gore i Srbije na Cetinju, kada su navijači skandirali “Ubi, zakolji da Srbin ne postoji“ i “Srbe na vrbe“.
Mogu samo misliti kako je bilo pre svega sestrama Dabović koje su rođene na tom Cetinju, a morale su to da slušaju.
Cetinje pre 100 godina i Cetinje danas osim imena i geografskog položaja nemaju ništa zajedničko. Danas je za Srbe Cetinje ništa bolje od Prištine ili Zagreba.
Aj , ovde kazem mojim sugradanima=slobodno dite na Cg.primo. samo zaobidite Cetinje= Nama je ovde dobro samo- zelimo, da kupimo nekretninu u zavicaju>>. Cg/primorje =neka je vecna Boka///
O, koliko je ovo istinito! Uz to, žalosno. Slažemse sa komentarom da nijesmo puno izgubili, no, istinski kult Srpske Sparte još stoji usadjena u glavama mnogih od nas.
Nije baš tako uvijek bilo, ne treba zaboraviti da su neki Brđani u 19 v.Bjelopavlići,Piperi,Drekalovići sarađivali sa Skadrom i turcima pa čak i Crmnička nahija, onda su Katunjani najviše uradili da se ujedini srbstvo stara CG i Brđani u jednu celinu.Danas su oni nažalost zalutali i treba raditi da se oni vrate na pravi put zbog velike istorijske uloge koju su imali ipak su oni potomci slavnih srbskih ratnika!
Hvala Mišu Vujoviću i IN4S-u,sve je jasno.
A jasno je i zašto se niko iz DF a nije čuo povodom smrti intelektualne i ljudske gromade Peđe Vukića.
Tako je Mađo brate! Bravo, slobodi ljudi nikome nisu potrebni!
Odvratni su i ljigavi u toj svojoj srbofobiji a da Rusija poklopi Balkan kao što ga je poklopio NATO, ne bi bilo većih „Srba“ od njih. Ljigavost i prevrtljivost je njihovo drugo ime. Što se mene tiče, Srpsto ništa nije izubilo rasrbljavanjem tih ljigavaca i akobogda nikad mu se ne vratili.
Dnevnik ruskog kneza Dolgorukova iz 1769.godine sve objasnjava.Uglavnom se i odnosi na tadasnje stanovnike Cetinja.Prevrtljivi,potkupljivi……….kao nijedan drugi narod.
Pored dnevnika ruskog kneza Dolgorukova iz 1769 ,takodje znamo sta su komite radile ,pljackali i ubijali domacine tokom pljacke , 1941 docekali italijanske fasiste kao oslobodioce spijavali u korist Italijana , 1945 docekali partizane ubijali ugledne ljude po Cetinju ,1948 spijavali za udbu i slali ljude na Goli otok izmisljali price samo da bi naudili komsijama ili rodjacima.
Poznati su i cetinjski saneri lopovi po Italiji. Oplajackali su i Muzej na Cetinju.
1990-tih klicari Slavku Perovicu kasnije se presaltali kod Mila u DPS itd itd.
A gledajuci dublje u istoriji prvi poturcenjaci na Balkanu ,Crnojevici sa Cetinja.
Danas Srbe nazivaju Vlasima a prvi doseljenici na podrucje danasnjeg Cetinja su upravo srpski stocari sa Zlatibora Vlasi kako su se nazivali tada stocari.Oni su i napravili prvu crkvu na Cetinju koja se i dan danas zove Vlaska Crkva.
E dobro , pa ovo za Vlase , da znaji istoriju ne bi naaz.Vla, = cas mi je da me nazovi
tako =Vlaska (nekad drzava u dan. RU=toliko je namucila turke da su oni sve prvo. hris. zvali Vlasi. I danas u ZLAT. kraju postoji podrucje koje se zove Stari Vlah. a i u Dubrvniku crkva………lsi