PAMTIMO: Prva primena zloglasne nacističke naredbe „100 za jednog”

Piše: Jovana Cakić

Moramo spasiti od zaborava nedužne žrtve i tragične dane, da nam služe kao podsetnik, spomenik ali i obaveza. Ne smemo zaboraviti svoja stradanja, borbu i izgubljene živote ma za koju slavu i bolji život. Ne smemo zaboraviti, jer zaborav je ubijanje istine.

Šta sam ja uradila za života, ako sutra deca moje dece ne budu imala odakle da nauče kakav je to bio krvavi oktobar koji je Srbiju zavio u crno. Kako ostaviti svet budućim generacijama da ga grade, ako nemaju temelj na koji će se osloniti. Narod bez porekla i istine nije narod i nema budućnost, a istorija se ponavlja sve dok se ne nauči.

Zločin u Gornjem Jadru bio je prvi masovni zločin nad civilima u Drugom svetskom ratu u Srbiji zajedno sa streljanjem u Kraljevu, a potom je usledio masakr u Kragujevcu. To je bila i prva primena zloglasne naredbe „100 za jednog”, kojom su nacisti za jednog svog ubijenog vojnika streljali 100 civila. U Dragincu je 14. oktobra streljano oko 3000 zena, dece i starih.

Istorija nam govori da je Harald Turner šef upravnog štaba komandujućeg nemačkog generala u okupiranoj Srbiji, 21. septembra 1941. godine, predložio je generalu Francu Bemeu da „u akcijama odmazde” istrebljuje i žene i decu. Naglasio je da…

… deca i žene održavaju vezu, a staraju se i o snabdevanju. Prema tome mora iskustiti kaznu celokupno stanovništvo, a ne samo muškarci …

Nemački komandant, general Franc Beme 10. oktobra je izdao naredbu da se za jednog ubijenog nemačkog vojnika strelja 100 ljudi, a za jednog ranjenog pedeset.

Na sajtu memorijaldraginac.rs nalaze se informacije koje nam govore o tome šta se na današnji dan pre osamdeset godina događalo.

„Prvo masovno ubijanje u Dragincu je izvršeno trinaestog oktobra, popodne, kada je od zatvorenika pohapšenih tog i prethodnog dana izdvojena grupa od oko 120 ljudi i streljana na desnoj obali rečice Trnavice, ispod Ninkovića dućana. Streljanje preostalih zatvorenika nastavljeno je i naredna dva dana, četrnaestog i petnaestog oktobra.

Sa posebnom žestinom nemački vojnici su ovaj posao obavljali posle poraza na Gajića steni, odnosno posle borbe sa ustaničkim snagama u kojima su prema njihovim vojnim izveštajima imali gubitke od osam poginulih i trideset ranjenih vojnika i oficira.

Primenjujući ranije utvrđenu kvotu da se za ubijenog nemačkog vojnika strelja sto a ranjenog pedeset Srba trebali su za odmazdu ubiti ukupno 2300 ljudi.

Pošto u Dragincu nisu imali toliko zatvorenika i pošto kvota tu nije mogla biti namirena, nemački vojnici su u četvrtak 16.oktobra krenuli u čišćenje Siminog Brda, Filipovića, Velikog Sela i Jarebica gde je pešadija bila pojačana i tenkovima. U ovom pohodu, ubijali su sve živo na što su nailazili, od nemoćnog starca do beba u kolevkama. Ubijana je stoka i ostale domaće životinje. Domaćinstva su spaljivana. Istu sudbinu doživelo je stanovništvo Korenite sedamnaestog i Cikota devetnaestog oktobra.

Ubijali su na sve načine od pojedinačnog upucavanja do masovnih streljanja, od ubijanja metkom do klanja dece pred roditeljima i do vađenja beba iz utrobe majke, bajonetom.

U ovim slučajevima žrtve nisu ni brojane niti evidentirane. Pored domaćeg stanovništva u ovim selima je ubijen i veliki broj izbeglica iz Slavonije, Srema i Mačve a koji se bežeći ispred nemačke vojske tu smestio kod rodbine i prijatelja. Zbog toga broj žrtava u Dragincu i okolini nikad i nije mogao biti utvrđen sa potpunom tačnošću.

Stradanja naroda ovog kraja, od pljačke i otimanja imovine preko maltretiranja i silovanja do ubistava je bilo i dalje do kraja rata, ali u mnogo manjem obimu.“, nalazi se na sajtu memorijaldraginac.rs

Zaborav je, za žrtve, teži od stradanja!