Neko drugačije vrijeme u nekoj drugačijoj prestonici: „Car junaka” se vratio na Cetinje

Na današnji dan 1989. godine tijelo crnogorskog gospodara Nikole I Petrovića Njegoša prenešeno je zajedno sa tijelom kraljice Milene i njihovih kćerki princeza Ksenije i Vjere na Cetinje.

Kralj Nikola preminuo je 2. marta 1921. godine, i bio je sahranjen u ruskoj crkvi u San Remu u Italiji. Tijelo crnogorskog vladara i kraljice Milene sahranjeno je 1. oktobra 1989. u crkvi Roždestva Presvete Bogorodice na Cetinju, nakon 73 godine izgnanstva, dok su dan kasnije sahranjene princeze Vjera i Ksenija na dvorskom groblju pred Cetinjskim manastirom.

Sam kralj je u svom testamentu 1917. godine je ostavio u amanet da u slučaju njegove smrti u izgnanstvu, njegovo tijelo bude sahranjeno u Crnoj Gori.

– A sada, dragi moj Sine, zapamti dobro ovu moju želju. Ako umrem u inostranstvu, za vrijeme izbjeglištva, neka bude opijelo sa sprovodom izvršeno prema propisima naše Crkve i neka moje tijelo bude položeno netaknuto u privremenu grobnicu, dok moji posmrtni ostaci ne budu mogli biti preneseni u našu Otadžbinu i tamo sahranjeni – stajalo je u testamentu kralja Nikole.

Crkveni obred „Caru junaka” kako je glasio nadimak kralja služio je, sada blaženopočivši mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, na brodu „San Marko” u teritorijalnim vodama Italije.

Oko 30.000 građana i državni vrh u Baru je aplauzima dočekalo povratak Nikole Petrovića u otadžbinu.

Na putu ka Cetinju, povorka u kojoj su se nalazili posmrtni ostaci porodice Petrović Njegoš, bila je ispraćana od strae znatiželjnih građana koji su cvijećem zasipali kovčege od Sutomora, preko Petrovca, Svetog Stefana, Bečića, nadalje kroz Budvu, Grbalj i Trojicu, sve do konačnog odredišta.

Kralj je na Njegušima dočekan na tradicionalan način, zvona sa crkve Svetog Jovana u Bajicama označile su dolazak, a od gospodara se lelelkom oprostio Blažo M. Radonjić. Duž ulica u dvorcu, gdje je Nikola bio krunisan za kralja, 1910. godine.

Sveštena služba velikodostojnika Srpske pravoslavne crkve i naroda, otpočela je u 10 sati pred Cetinjskim manastirom, a onda je nakon službe krenula litija.

Kovčezi su postavljeni na lafet koji je vuklo šest crnih konja. Sahrana kralja Nikole obavljena je uz prisustvo tadašnjeg mitropolita crnogorsko-primorskog Danila Dajkovića, potomaka, rodbine, kao i predstavnika dinastija Romanov, Savoja i Karađorđević i okupljenog naroda.

Zvona Cetinjskog manastira i hor sa kraljevom pjesmom „Onamo, ‘namo” najavili su završni čin sprovoda.

Od kralja su se govorima oprostili Branko Kostić, predsjednika Predsjedništva SR Crne Gore, u ime porodice, prema crnogorskoj tradiciji, praunuk Nikola Petrović Njegoš, koji je naglasio da je ispunjen amanet starog kralja, nakon čega se prolomio aplauz okupljenog naroda. U 15 sati otpočela je posljednja počast koja se odaje državniku i ratniku, topovske salve ispaljene pod Orlovim kršem.

Uz svečani pomen kovčezi su spušteni u kraljevske grobnice, a zvona sa manastira i Ćipura označila ispunjenje kraljevog predsmrtnog zavještenja i posljednje želje da se sahrani po propisima naše crkve u svoju dragu Otadžbinu.