Mnogi naši velikani su prognani iz narodnog sećanja, Dušan Ilić u Nedeljnom pregledu „Srpski sv(ij)et“

„Lazo Markov Kostić je bio jedan od naših najvećih pravnika svih vremena, i nije bio samo pravnik, već i ekonomista, i jedan od najvećih statističara ikada. Predavao je na više fakulteta u međuratnim Kraljevinama SHS i Jugoslaviji, nažalost nakon Drugog svetskog rata je morao da pobegne u emigraciju. Čini se da je njegov emigrantski opus još obimniji, ostavio je mnoga dela iz oblasti pravne nauke, ali i nacionalnog rada. Njegov udžbenik „Uvod u administrativno pravo“ iz 1932. godine je bukvalno osnova svih udžbenika na svim pravnim fakultetitama iz bivše Jugoslavije. Bavio se i ustavnim pravom, i jedan je od retkih pravnika koji su oborili neustavnu uredbu o Banovini Hrvatskoj iz 1939. godine. U sklopu srpskih tema , nije se samo bavio srpskim izvorima. Pošto je govorio nekoliko svetskih jezika, prevodio je brojne strane istraživače sa engleskog, nemačkog i francuskog i ostavljao nam građu koju bi trebalo da koriste naši naučnici. Danas kada potražite neku njegovu knjigu, možete je naći samo u Narodnoj biblioteci Srbije, nema ih čak ni na Pravnom fakultetu, koji bi trebalo da prvi promoviše njegovu literaturu“, rekao je u emisiji Nedeljni pregled „Srpskog sv(ij)eta“ Dušan Ilić, saradnik Instituta za evropske studije, predstavljajući kratko publikaciju svog matičnog Instituta o ovom velikom srpskom naučniku.

Napomenuo je da je neophodna naučna rehabilitacija ovog velikana, koji je iza sebe ostavio ogromnu naučnu građu, koja se dotiče i srpskog stradanja, naročito vezano za genocid prvenstveno u NDH, ali i šire; zatim vezanoo za etničko prekrajanje izbornih jedinica u Kraljevini i za pravni pogled na književna djela poput Gorskog vijenca. Nazvao je Laza M. Kostića polihistorem, odnosno sveznadarem.
Pravnik i saradnik Instituta za evropske studije je naveo niz značajnih naučnika iz oblasti prvenstveno svoje struke, a koji su jedva poznati i u naučnim, kamoli javnim krugovima: Niko Bartulović, Živojin Perić, Radomir Lukić, Valtazar Bogišić, Dimitrije Ljubavić i drugi.

Gost Nacionalne televizije je predstavio i jednu savremenu priču koja je izašla u izdanju Instituta pod imenom „Između kiborga i Himere“, a govori o bioetičkim momentima, koji su naročito aktuelni u sklopu priče o setu zakona koji su mjesecima pobuđivali ovdašnju javnost, a tiču se istopolnih zajednica, rodne ravnopravnosti (koja je neustavna kategorija) i zakonu o zabrani diskriminacije, koji je zapravo imao za cilj da crkvenu djelatnost ograniči na vrlo uzak krug djelatnosti i time marginalizuje crkvu.
U nastavku imate priliku da pogledate isječke iz emisija „Srpskog sv(ij)eta“ koje su emitovane od 24. aprila do 1. Maja, , u kojima su gostovali istoričar Radovan Kalabić, Marko – Bato Carević i Nikola Jovanović, čelnici Opštine Budva, nekadašnji generalni sekretar Crvenog krsta Jugoslavije Rade Dubajić,istoričar Muzeja žrtava genocida Stefan Radojković, reditelj Boris Malagurski i jerej Vladimir Marković iz Verskog dobrotvornog starateljstva.
Standardni motivi Nedeljnog pregleda su Gorski vijenac, litije i jevanđelje, pa je naš gost dao pečat i ovim temama.
„Svetosavlje je u suštini srpski pogled na svet, oblikovan vekovima, i krunisan delom Svetog Save. Nije nas Sveti Sava isključivo hristijanizovao, mi smo se etapno uvodili u hrišćanstvo.

Sveti Sava nam nije izmislio slavu. Imate Vojvodu Ivca, da kažem jednog od prvih komita, odnosno komesa, koji je 1018. godine kao poslednji izdanak Samuilovog Carstva, koji je pružao otpor Romejima, odnosno Vizantiji i to je prvi pisani pomen srpske slave, dakle 200 godina pre Svetog Save, a Sveti Sava je zapečatio taj srpski pogled na svet tim hrišćanskim smislom. To je sve svetosavlje, i u svakoj oblasti, što je i stanovište Crnjanskog. Svetosavlje je i kosovski zavet, i sve naše borbe, pa i ove litije su jedna vrsta podviga, svetosavlje je i naučna zastavština naših velikana, i Štamparija Božidara Vukova Podgoričanina, i sva naša literarna zaostavština, pa i delo Laza M. Kostića. Dakle, sve je to svetosavski duh u pojedinačnim segmentima naših života, što bi bilo poželjno da se neguje i u našem obrazovnom sistemu“, jedno je od interesantnih promišljanja ovog naučnika, koje možete poslušati na Jutjub kanalu IN4S.

Autor i voditelj Milijana Eraković