Laketić: Italijani dostavili dokaze o štetnosti NATO bombi sa uranijumom

Komisija za utvrđivanje posledica NATO bombardovanja po zdravlje stanovništva, koju je osnovala Skupština Srbije, na predlog predsjednice Maje Gojković, intenzivno radi na naučno-medicinskom istraživanju koje bi trebalo da potvrdi uzročno-posledičnu vezu između učestalosti malignih bolesti i uticaja toksina, a njen predsjednik dr Darko Laketić očekuje da će ono brzo biti završeno.

U intervjuu za „Novosti“ dr Laketić kaže da se paralelno prikupljaju i izjave porodica onih koji su se posle boravka na kontaminiranom terenu razboljeli i preminuli, a pristigla je i dokumentacija iz Italije.

Predsjednik Komisije italijanskog parlamenta Đan-Pjer Skanu donio nam je kompletnu dokumentaciju italijanske komisije sa svedočenjima više od 300 svjedoka, rezultate tužilačke istrage, kao i nekoliko izvršnih presuda. To je sve prevedeno i nalazi se u bazi Komisije.

Kako iskustvo iz Italije, gdje su vojnici koji su bili angažovani u sastavu Kfor uspjeli da dokažu povezanost boravka u zoni NATO dejstava sa oboljevanjem, može da vam pomogne?

-Rad italijanske komisije za utvrđivanje smrtnosti vojnika iz sastava Kfor bio je polazna osnova za rad naše komisije. Iako su bile desetine slučajeva sa smrtnim ishodom među vojnicima Kfor, koji su na Kosmetu boravili na terenu koji je bombardovan, prvi o tome su posle Suzan Manuel, nekadašnje portparolke UNMIK, progovorili Italijani.

O štetnosti osiromašenog uranijuma na zdravlje vojnika Kfor prvi je svjedočio Enio Letijeri, potpukovnik italijanske vojske koji je pred italijanskom komisijom uspeo da dokaže tu povezanost toksina i pojave bolesti. Prema nezvaničnim saznanjima, do sada je preminulo više od 100 italijanskih vojnika iz sastava Kfor na KiM.

I komisija je počela da prikuplja podatke.

-Da. Odlazak na teren u Vranje donio nam je dosta novih informacija i bacio novo svjetlo na posledice NATO bombardovanja po zdravlje.

Šta ste ustanovili na terenu?

-Tokom boravka komisije u Vranju razgovarali smo sa zaposlenima u tamošnjem komunalnom preduzeću koji su bili na terenu oko bombardovanog releja na Pljačkovici, ali i sa porodicama preminulih radnika.

Od njih 40, desetak je preminulo neposredno posle tih radova. Kod svih su raniji zdravstveni nalazi bili uredni, što dokazuju izvještaji sa sistematskih pregleda, na koje su prije toga redovno išli.

Od čega su kasnije oboleli?

-Neki od maligih, neki od drugih bolesti. Ali, kod većine su se, kao zajedničko, ispoljila oboljenja kože.

Da li su se te bolesti pojavile u karakterističnom vremenskom periodu od izlaganja dejstvu osiromašenog uranijuma?

-Naučno je dokazano da posledice dejstva toksina imaju svoj latentni period. Zapravo, naučnici su saglasni da maligne bolesti krvi i limfnog tkiva nastaju od pet do sedam godina od izlaganja organizma određenom toksinu, dok se solidni tumori javljaju posle 15 ili 20 godina. Upravo zato je i očekivana učestalost pojave određenih bolesti koju mi istražujemo.

Da li se istraživački rad komisije fokusira na neke određene grupe bolesti?

-Da, prije svega na određene bolesti za koje možemo da pretpostavimo da je na njihov nastanak djelovao baš određen toksin koji je u toku NATO agresije oslobođen u životnu sredinu.

To su piraleni, derivati benzena, hlora, zapravo mnoštvo supstanci pored osiromašenog uranijuma koji je vrh ledenog brijega upravo u tim efektima na ljudsko zdravlje. Kod osiromašenog uranijuma hemijski tj. toksični efekat je snažniji od radiološkog, i više šteti nego zračenje.

U našoj zemlji imamo povećanu učestalost (incidencu) anomalija kod novorođenčadi. Ona je čak tri puta veća u odnosnu na Evropu. Djeca se sada rađaju sa anomalijama mnogo češće nego prije bombardovanja. To je najstrašnija i najteža od svih posledica koje su nas zadesile posle NATO agresije.

Rezultati i tužba

Kada ćete upoznati Skupštinu i javnost sa saznanjima do kojih ste došli?

-Prve izvještaje o dosadašnjem radu komisija će uskoro iznijeti u Skupštini Srbije, dok se prvi, preliminarni rezultati rada mogu očekivati 2020. godine.

Ukoliko naše istraživanje pokaže uzročno-posledičnu vezu između dejstva toksina i nastanka bolesti realno je očekivati da građani i država preduzmu određene korake u smislu zahteva za nadoknadu štete.