Kako je Džefri Najs spao na iznajmljivanje svog nečasnog imena

Sarajevo je krajem oktobra 2024. bilo domaćin Svjetskog ujgurskog kongresa. Ovaj događaj dao je par dana materijal za prepucavanje političara u BiH, te je brzo zaboravljen.

Svjetski ujgurski kongres je organizacija koja se sa zapada finansira kao dio pritiska na Kinu. Nastupaju u javnosti naglašavajući da Kina nad Ujgurima, turkijskim narodom muslimanske vjeroispovijesti, sprovodi sistematski genocid. Sama naslovna tema jedne od konferencija u Sarajevu bila je naslovljena „Od bosanskog do ujgurskog genocida – naučene lekcije“.

U ovom kontekstu zanimljivo da je učešće putem video poziva uzeo Džefri Najs, nekada sudija tribunala u Hagu, koji se danas bavi osnivanjem NVO koja simuliraju tribunal i učestvuje u lobiranju onima koji za to plate. Najs se u Hagu nije proslavio, budući da je iz njega otpušten 2007. godine, a ni prije ni poslije te epizode nije bilo slavnije. Do Haga je bio privremeni sudija, a nakon njega je bio redovni sudija u Džerziju (kanalsko ostrvo koje nije dio Ujedinjenog kraljevstva, ali je krunski posjed britanskog monarha) gdje je 2009. morao da odstupi nakon skandala nastalog zbog presude koju je donio.

U kontekstu Ujgura, Najs je osnovao pseudo – pravno udruženje po imenu „Ujgurski tribunal”, koje je nakon tri sesije javnih pretresa u junu, septembru i novembru 2021. „osudilo” Kinu za genocid.

Iznajmljivanje „kredibiliteta” sudije haškog tribunala Najs je nastavio i nakon ruske intervencije u Ukrajini, pa je tokom boravka u Kijevu 2022. Savjetovao kako da se formira poseban tribunal koji bi sudio Rusiji, vjerovatno se preporučujući kao stručnjak koji bi za odgovarajući honorar u tome mogao da učestvuje.

Ovakvi nedostojni potezi za jednog sudiju priliče Najsu, koji je za svoje usluge bio finansiran sa Balkana, a o tome se uglavnom saznalo kada su klijenti odlučili da prekinu saradnju. Isto tako, njegova miljenica Nevenka Tromp (rođeno Vrkić) upletena je u političke obračune FBiH, kao i u mahinacije sa novcem fondacije koju su ona i Najs osnovali.

Iznajmi svog haškog lobistu

Prilikom pokušaja revizije presude Međunarodnog suda pravde, kojom Srbija nije označena kao direktni učesnik u „genocidu” kojim je dirigovao Bakir Izetbegović, Najs se nudio kao neko ko bi za pare mogao pomoći.

Tako 20. marta 2017. sarajevsko glasilo Kliks objavljuje tekst u kom se tvrdi da su Džefri Najs i njegova saradnica Nevenka Tromp tokom 2016. nudili saradnju Softićevom timu, tražeći za svoje usluge tokom pripreme zahtjeva za reviziju milion evra. Ovaj podatak je potvrdio Softićev tim, a navodi se da je traženo da finansiranje bude direktno, a ne preko Najsove fondacije.

Na kraju se može zaključiti sa pare iz Sarajeva nisu stigle, a slučaj je svejedno propao jer se utvrdilo da je tužilac Sakib Softić bio neovlašten.

Još direktnije su se sa Najsom posvađali u Prištini. Njegove veze sa Hašimom Tačijem isplivale su 2018. kada je prištinskim medijima dostavljena prepiska Najsa i tamošnje vlade. Najs je tražio pola miliona evra, koje mu nisu bile isplaćene za posao koji je odrađivao tokom slučaja u kom je Dik Marti internacionalizovao problem zločina nad Srbima od strane OVK, čija vrhuška se našla i na političkim pozicijama u Prištini.

U mejlovima poslatim u maju 2017. za sebe je tražio 327,445.86, a Trompovoj 162,975.01 evra. Iz pisma koji je objavila Gazeta Ekspres ne vidi se koliko je Najs do tada primio para, ali se kaže je imao uplate koje su u jednom trenutku obustavljene. Posao je očito bio dogovoren na sumnjivim osnovama, jer jedino čime Najs prijeti je da će sve ovo dostaviti medijima, u čemu su ga pretekli iz Prištine.

Na početku tog pisma, Džefri Najs se hvali kako je vodio slučaj protiv Slobodana Miloševića u Hagu i bio svestan potrebe da utiče na rad Haškog tribunala kad god je to bilo moguće. Dalje priznaje da je kao tužilac uticao na Haški tribunal da podigne optužnicu protiv Hašima Tačija, uprkos pritiscima koji su već tada postojali. Najs tvrdi da je kasnije pružio vrlo povjerljive informacije Tačijevoj odbrani, što samo po sebi predstavlja krivično djelo zloupotrebe službenog položaja. Nabrajajući svoje usluge Hašimu Tačiju, Najs dalje navodi borbu za diskreditaciju izvještaja Dika Martija o trgovini ljudskim organima kidnapovanih Srba na Kosovu.

Džefrijeva fatalna Nena

Priča o Džefriju Najsu neodvojiva je od imena Nevenka Tromp. Ova Hrvatica iz BiH od 2000. do 2012. godine radila u Međunarodnom krivičnom sudu za bivšu Jugoslaviju u Hagu zahvaljujući njenom protežeu Najsu. Sa njom je 2014. osnovao fondaciju koja se bavi „tranzicionom pravdom”, a za zaokruživanje upravnog odbora poslužilo im je još jedno notorno ime – Sonja Biserko.

U pitanju je prava „mala kućna radinost” jer je fondacija registrovana na Nevenkinoj privatnoj adresi, a u kontaktima su navedeno Najsov kućni broj i broj mobilnog telefona Trompove.

Fondacija nije imala mnogo aktivnosti, održavali su kurseve studentima prava, na kojima su ih kroz anegdotalna predavanja o tome kako je izgledala njihova haška karijera indoktirnisali kroz političke narative bliske njihovim finasijerima.

Nekoliko medija u Srbiji pisalo je prije dvije godine da je Trompova od 2020. do 2023. Sebi prebacila ukupno 96.000 evra na ime „konsultantskih usluga“ iz Fondacije Džefrija Najsa, sa tim da je iz nekog razloga je obustavljen poslednji prenos sume od 24.000 evra. Problem je u tome što po statutu fondacije kao član upravnog odbora nije imala pravo na tu vrstu naknade, čime je prekršila zakon kraljevine Holandije, u kojoj je registrovana fondacija.

Još pikantnije je pisanje o tome da je ovaj par kupio vilu na jadranskom ostrvu Ugljanu. Vila je uknjižena na Nevenkino ime, a dvojac je imao plan da renovira vilu i da u periodu kad ne uživaju u njoj, zarađuju od iznajmljivanja. Plan je bio očito finansijski preambiciozan, a sve se vremenski poklapa sa aktivnim traženjem novca sa sarajevskih i prištinskih adresa koje imaju potrebu za istorijskim i pravnim inžinjeringom.

Trompova je početkom 2022. proglašena za počasnu građanku Sarajeva, što je od strane federalnih udruženja žrtava dočekano sa negodovanjem, jer je „autorka jednog izvještaja koji je korišten za negiranje genocida u Srebrenici”. U tom izvještaju koji je javno objavljen 2002. godine stoji da ne postoji niti jedan dokaz koji upućuje na to da je Srbija na bilo koji način učestvovala u dešavanjima u i oko Srebrenice jula 1995. godine. Druga strana branila je svog laureata ističući njenu knjigu „Smrt u Hagu – Nezavršeno suđenje Slobodanu Miloševiću“ u kojoj je iskoristila opsežnu arhivu koja je ostala iza nezavršenog suđenja.

Ovaj slučaj je zapravo bio obračun federalnih političkih stranaka, gdje je tadašnja vlast na kantonalnom i gradskom nivou vodila obračun sa SDA, obnavljajući priču o njihovom diletantskom pokušaju revizije i pokušavajući da iz toga politički profitira. Može se posumnjati da je profitirala i Trompova, koja se Izetbegoviću osvetila jer nije izdvojio sredstva za nju, tako što je na sarajevskoj Fejs TV Face izvrnula priču na način da je revizija odbačena jer je Izetbegović zbog svojih ličnih veza sa Beogradom namjerno delegirao Softića koji nije imao pravo da bude podnosilac zahtjeva.

Izvor: frontal.rs