Ja sam doktor, tim se dičim…

Piše: Emilo Labudović

Doktor nauka, termin čija etimologija potiče od latinske riječi doctus i znači „naučen”, je najviše akademsko zvanje koje se može steći u obrazovnom procesu. Iznad njega je samo zvanje profesor emeritus koje je počasnog karaktera i dodjeljuje se zaslužnim profesorima i doajenima profesure na univerzitetu.

Ova titula, ne tako davno, značila je i znanje i zvanje i njeni nosioci uživali su značajan društveni ugled i izvan naučne sredine. Biti doktor nauka podrazumijevalo je dugotrajan i mučan istraživački rad, sate i dane odricanja od brojnih sadržaja života, provjeru i potvrđivanje najšire naučne zajednice i evidentan pomak u saznanju o određenoj oblasti, temi ili pitanju. Ili, kako bi to rekla dr Rajna Dragićević, znamenita srpska lingvistkinja, leksikolog i leksikograf : „Sumnjiv je kvalitet rada onog doktora nauka koji ima vremena za bezbrojne hobije. Doktor nauka mora da se odrekne mnogih javnih dešavanja, jer naučni rad obuzima i okupira čoveka celog”.
Vremenom je u našoj sredini, sa sveukupnom devalvacijom svih društvenih vrijednosti, devalviralo i znanje i zvanje doktora nauka. Nekritički i uglavnom  formalni prelazak na bolonjski sistem visokog školstva iznjedrio je pravu inflaciju diploma svih akademskih rangova, pa i doktora nauka. Ono što je donedavno bilo izuzetak i privilegija najboljih i najupornijih zaljubljenika u znanje i saznanje, gotovo preko noći pretvorilo se u pravi stampedo prema tituli samo titule radi. Nekada se o doktorima nauka koji su do tog stepena znanja i zvanja stizali prije tridesete godine života pisalo kao o raritetima i biserima akademske zajednice, a danas ko ne doktorira do tog vremena skoro pa da je prpustio taj voz. Kao rezultat te prave poplave zvanja imamo nekad nezabilježenu pojavu da, umjesto otimanja za njih, doktori nauka nerijetko završe na evidenciji zavoda za zapošljavanje.

Stizanje prečicom na Olimp nauke nije moglo a da se ne odrazi na kvalitet naučnog sadržaja i dometa doktorskih disertacija. I sami doktori nauka priznaju da je sve manje snažnih i dubokih zaoravanja u neistraženo, razrješenja dilema i otkrića novih istina. Da stvar bude gora, skoro dnevno se bilježe slučajevi plagijata i prepisivanja bilo djelova bilo čitavih „naučnih” radova, za nauku i za jedno tako visoko zvanje ponižavajuće krađe i prekrađe tuđeg. Okititi se po svaku cijenu famoznim „dr” sve češće liči na onu neprevaziđenu Nušićevu dramu istog naslova.
Postoje tri načina da se postane doktor nauka. Prvi, onaj časni i obavezujući, zvanja dostojan, način je dugogodišnje rudarenje hodnicima nauke, odricanja od mnogo čega i prinošenja velike žrtve boginji Atini. Drugi je pretražiti Internet i već objavljene disertacije i prepisati onoliko koliko je neophodno da rad makar liči na „doktorski”. I treći, na žalost i ne tako rijedak, je kupovina, način na koji se često stiču diplome svih nivoa obrazovanja. A, kada je riječ o stanju u Crnoj Gori, postoji način koji je svojevrstna kompilacija sva tri prethodna. Tim načinom, oreolom doktora nauka „okitili” su se mnogi koji su ovo zvanje, ali ne i znanje, stekli na trećerazrednim fakultetima širom Hrvatske.

Svim silama podupirući projekat rasrbljavanja Crne Gore i njenog „prevođenja preko Drine”, hrvatske naučne institucije su širom otvorile vrata polukvalifikivanim diletantima iz Crne Gore i kapom i šakom ih nagradili diplomama doktora nauka, ništa vrednijim od papira na kojima su napisane. Na primjedbu da u Hrvatsku po titulu doktora nauka uglavnom stižu kandidati krajnje prosječnog kvaliteta ili niže, poznati hrvatski lingvista proustaške provinijencije, dr Dalibor Brozović, je rekao: „Sve je to tačno. U pitanju su diletanti, ali su nam potrebni kao ekspozitura u Crnoj Gori jer treba da rade na dokazivanju različitosti crnogorskog identiteta u odnosu na srpski i približavanju Crne Gore Hrvatskoj, pa su im potrebna naučna zvanja kako bi njihove teze dobile privid naučnog istraživanja i kako bi njihova riječ imala odjeka u crnogorskoj javnosti”!
Posmatrana iz ugla Brozovićeve izjave, činjenica da je sa fakulteta u Osijeku, sa doktorskom titulom onog Čirgića, pravo u Ustav Crne Gore, sa statusom zvaničnosti, stigla ona jezička skalamerija sa dva famozna slova pride, izgleda samo kao dio velike slagalice poništenja i uniženja Crne Gore. Jer, da je operaciju silovanja i preimenovanja srpskog jezika makar obavio jezikoslovac (ili tim) školovan i obrazovan u Crnoj Gori pa ni po jada.

Ovako, uz neskrivenu „asistenciju” iz Zagreba, dobili smo nedonošče kojim, liše Ranka Krivokapića i još šačice ekstremista, više ne govore ni autori. Sve u svemu, titula doktora nauka i zvanje dekana nekakvog fakultea na Cetinju, nikakva su podloga naučnom utemeljenju ovog eksperimenta i sramotni čin unižavanja nauke u svrhu dnevne politike. Ili, po onoj „kakav svetac, takav mu i tropar”, može se slobodno reći – kakav naučnik, takva mu i nauka.
I na kraju, koliko god bilo veliko, uvaženo i divljenja vrijedno, ono „dr” kad se stavi ispred imena koje ga nije dostojno i samo blijedi i gubi na ugledu, bacajući sjenku čak i na one titule i titulare iza čijeg zvanja zaista stoji i znanje. A oni doktori nauka koji su to samo po zvanju, ili kako ih nazva dr Dragićević, „instant doktori”, često zaboravljaju da sticanje toga zvanja ne znači i kraj obrazovanja već samo novo oruđe u iskopavanju rijetkih dijamanata nauke za koje su potrebne tone i tone iskopane zemlje i jalovine. Njihove „diplome” i ono zvučno „dr” kojim se šepure okolo, slobodno mogu, kako bi to rekao naš (prosječno obrazovani) narod, da „okače mačku o rep”!