Evropski ekonomski i socijalni komitet: Zabraniti prodaju „zlatnih pasoša”

U EU postoji između 17 i 20 šema po kojima se bogatim investitorima iz raznih djelova svijeta omogućuje da za uloženi novac i kupovinu nekretnina dobiju stalni boravak ili državljanstvo.

Prema zajedničkom izvještaju antikorupcijskih organizacija Transparency International i Global Witness, preko ovih programa Evropska unija je prošle godine dobila 6.000 novih naturalizovanih državljana, a u poslednjih deset godina 100.000 stanovnika sa stalnim boravkom. Putem ovih šema, članice EU koje izdaju „zlatne” vize i pasoše od 2008. do 2019. godine privukle su oko 25 milijardi evra direktnih stranih investicija.

Izvjestilac ovog savjetodavnog tijela EU Žan-Mark Roaran kaže da ovakvi programi izdavanja pasoša za novac često nisu u skladu sa osnovnim pravima na kojima se zasniva evropska saradnja i da ih zato treba ukinuti. Evropski ekonomski i socijalni komitet je zato pozvao Evropsku komisiju da uspostavi mehanizam koordinacije koji omogućava državama EU da razmjenjuju informacije o prihvaćenim i odbijenim zahtjevima za dobijanje državljanstva i stalnog prebivališta kako bi se izbjegla mogućnost da pojedinci, rizični po bezbjednost, na ovaj način dolaze do boravišta i državljanstva.

Po nalazima Global Witness, četiri članice EU prodaju „zlatne pasoše”: Austrija, Bugarska, Kipar i Malta. Stalno boravište preko „zlatnih viza” u EU nudi 12 država: Bugarska, Kipar, Francuska, Grčka, Irska, Letonija, Luksemburg, Malta, Holandija, Portugalija, Španija i Velika Britanija. Mađarska je ukinula svoj program izdavanja stalnih boravišnih dozvola stranim investitorima za novac 2018. godine, piše Politika.

Dobijanje boravka ili državljanstva preko „zlatnih šema” ima različite cijene. Stalni boravak u Grčkoj i Letoniji može se dobiti već za 250.000 evra, dok je za kiparski pasoš potrebno uložiti minimum dva miliona evra. Iako formalno nema cijenu, najskuplje je sticanje putne isprave Austrije, za čije dobijanje investitori moraju da ulože čak i 10 miliona evra.

Prema istraživanju ove međunarodne antikorupcijske organizacije, u poslednjih deset godina najviše „zlatnih viza”, svaka po 10.000, izdale su Španija, Mađarska, Letonija, Portugalija i Velika Britanija.

Od prodaje stalnih boravišnih dozvola i pasoša, po procjeni Global vitnesa, najviše godišnje zarađuju Španija (976 miliona evra), Kipar (914), Portugalija (670) i Velika Britanija (498).