EU u strahu od Trampa: Vanredni sastanak lidera zemalja članica Unije

Čelnici EU su pozvali Trampa na što skoriji sastanak, a u nedelju i ponedeljak će o posledicama njegove pobjede vanredno raspravljati šefovi diplomatija EU, prenijela je Beta, naglašavajući da su lideri EU zabrinuti i uplašeni da će pobjedom Donalda Trampa na izborima u SAD biti doveden u pitanje liberalni demokratski i ekonomsko-tržišni poredak Zapada, pa i ključna uloga Amerike u NATO.

Prema navodu medija, pobjeda Trampa je s odbojnim stavom dočekana kod većine vlada i političkih snaga u zemljama EU jer se strahuje da će to podstaći nove podjele u Uniji i dati veće izglede populističkim, desničarskim snagama i liderima, koji su protiv integracije ili traže izlazak iz članstva EU, da postignu dobre rezultate na izborima koji predstoje u mnogim državama Unije.

Prva među pretpostavkama je da će u Francuskoj pobijediti šefica krajnje desničarskog Narodnog fronta Marin le Pen, za koju već glasa posledicama neoliberalnog kapitalizma i mondijalizacije pogođena francuska „bijela radnička klasa“, slična Trampovoj bazi u SAD. Marin le Pen traži izlazak Francuske iz EU, upotrebe evra i NATO-a, kao i drastične mjere za suzbijanje imigracije i terorizma, upravo kao Tramp, podsjeća Beta.

Vlade i mnoge stranke u Francuskoj, Njemačkoj i još nekim državama koje žele jačanje EU, uključujući stvaranje ekonomske vlade evrozone i odbrambene strukture EU, smatraju da Trampov trijumf može dovesti do međunarodnog i trgovinskog samozatvaranja, izolacije Amerike i zahtjeva nove administracije u Vašingtonu da se Evropa u odbrani mnogo više osloni na sopstvene snage i za to plaća.

Francuski predsjednik Fransoa Oland je sažeo viđenje mnogih evropskih prvaka rekavši da se sad „ulazi u razdoblje velike neizvjesnosti“, navodi se u članku koji prenosi Beta, dodajući da se u ekonomskim analizama u EU primjećuje da su berze na Trampovu pobjedu reagovale mnogo smirenije nego što se očekivalo. Naime, stručnjaci su podijeljeni oko toga hoće li administracija novog američkog predsjednika uspjeti da stvori novih 25 miliona radnih mjesta, postigne privredni i rast bruto domaćeg proizvoda od četiri odsto godišnje. Ili će velike državne investicije, javni radovi, kresanje poreza i preispitivanje međunarodnih ugovora o slobodnoj trgovini gurnuti Ameriku u ogromne budžetske deficite, još veće dugove i recesiju, što bi podogilo dobar dio svijeta, pa i Evropu, koja se veoma sporo oporavlja od ekonomske krize.

Šef njemačke diplomatije Frank-Valter Štajnmajer je rekao da će dolaskom na vlast Trampa „mnoge stvari biti teže“ za američke saveznike, a čelnici EU Žan-Klod Junker i Donald Tusk su pozvali novog američkog predsjednika da se sastane s vođama EU „što prije mu bude odgovaralo“, prenose svetski mediji. Uz to, Tusk je neuvijeno saopštio da je EU „uz poštovanje demokratskog izbora američkog naroda, svjesna da to donosi nove izazove, jedan od njih je i neizvjesnost oko budućnosti odnosa saveznika s obje strane Atlantika“ dodajući da su veze EU i SAD „jake, nagonske, duhovne i biološke“.

Štajnmajer je kazao da su Njemci priželjkivali pobjedu Trampove protivnice, ali je kancelarka Angela Merkel stavila do znanja da Trampu nudi saradnju na temelju „zajedničkih vrijednosti demokratije, slobode i ljudskog dostojanstva“, dakle vrlo uopštenih načela u očekivanju šta će uraditi novi šef Bijele kuće.

Za mnoge vlade i političare u EU velika je nepoznanica šta će Tramp uraditi u NATO, jer su njegove poruke o tome da evropski saveznici moraju mnogo više sami da porade na odbrani izazvale veliko uznemirenje naročito u Poljskoj i baltičkim zemljama, posebno zato što je predočio da SAD neće automatski braniti te zemlje ako bi im zaprijetila Rusija.

Jedan Trampov diplomatski savjetnik je sinoć izjavio francuskoj televiziji Frans 2 da će se on s ruskim predsjednikom Vladimirom Putinom „pragmatično“ dogovoriti o zajedničkoj strategiji i saradnji u slamanju islamskih terorista Daeša u Siriji, a u programu ima i stvaranje „zone bezbjednosti za Sirijce u Siriji, što bi morale da finansiraju petrolejske monarhije Zaliva“. Možda nije čudno što je šef NATO Jens Stoltenberg šturo pozdravio Trampovu pobjedu u dvije-tri kratke rečenice, rekavši da je „vođstvo SAD potrebnije nego ikad“, podsjeća Beta.