Dukaj: Iako sam Albanac, za mene je u ministarskom poslu irelevantna bilo čija nacionalna, vjerska ili bilo kakva druga pripadnost

Iako je, kako kaže, čnjenica da je ovo prvi put u našoj novijoj istoriji da pripadnik albanskog naroda u Crnoj Gori vodi neko sistemsko ministarstvo, tačnije resor koji je jedan od najzahtjevnijih, ministar javne uprave Maraš Dukaj koji je po nacionalnosti Albanac, na šta je, kako ističe, ponosan, u razgovoru za CdM podvlači da je za njega u ovom poslu irelevantna bilo čija nacionalna, vjerska, seksualna, politička ili bilo kakva druga pripadnost.

“Moje čvrsto opredjeljenje i, naravno, moja obaveza je da se staram o interesima svih građana i cijele države i da unapređujem sistem u skladu sa ovlašćenjima i mogućnostima. Smatram to prirodnim i jedinim ispravnim. Nikada u saradnji sa kolegama nije bilo nikakve nelagode niti barijera koje bi bile nametnute porodičnim ili ličnim opredjeljenjima. Naprotiv. Uvjeren sam da se iskrenom saradnjom i posvećenošću državnim poslovima i interesima cijelog društva na najbolji način razbijaju stereotipi, pa i kad su sporadični”, naglašava Dukaj.

Podvlači kako se višenacionalni karakter Crne Gore najbolje potvrđuje uvažavanjem njene realnosti, i poštovanjem temeljnih vrijednosti kojima pripadaju i naša multietničnost i multikulturalizam.

“Crna Gora to njeguje i baštini vjekovima. To je naše bogatstvo i dio našeg kolektivnog identiteta. Nacionalno, stereotipi nijesu karakteristika Crne Gore. Moji najbliži saradnici i rukovodna struktura Ministarstva javne uprave su potvrda da Crna Gora najbolje funkcioniše kada se ponašamo timski i kada nastupamo posvećeno – kao jedno, odnosno kada radimo zajedno, ne gubeći vrijeme i energiju na teme koje nas ne vode ka cilju. Tako i personalno, i zajedno sa drugima, dajem doprinos njenom jačanju, razvoju i našoj društvenoj koheziji”, naveo je Dukaj u razgovoru za CdM.

Gužva

Ministar javne uprave Dukaj u razgovoru za CdM kazao je da je, prema podacima Ministarstva finansija, broj zaposlenih na centralnom nivou u novembru 2022. godine bio 45.277. Broj zaposlenih u organima lokalne uprave i javnim ustanovama čiji je osnivač opština prema podacima Ministarstva finansija, na kraju oktobra 2022. godine je bio 6973.

Na pitanje da li MJU ima procjenu koliki je višak zaposlenih u državnoj administraciji, te u kojim konkretno institucijama je najveći višak, te da li postoji plan optimizacije broja zaposlenih, Dukaj kaže da je pitanje optimizacije obuhvaćeno Strategijom reforme javne uprave 2022 – 2026. Dodaje da je Strategijom ukazano da je potrebno unaprijediti organizaciono funkcionisanje i poboljšati efikasnost rada organa i javne uprave u cjelini.

“Prvi korak predstavlja mapiranje procesa za kompletnu javnu upravu, kao i na nivou organa – kroz izradu funkcionalnih analiza, što će doprinijeti i optimizaciji procesa. Kroz sprovođenje funkcionalnih analiza, potrebno je jasno mapirati procese rada i nadležnosti u institucijama. Treba sagledati broj zaposlenih i nivo opterećenosti zaposlenih, na nivou organa i organizacionih jedinica, a trenutno je poseban akcenat na sektorima obrazovanja i zdravstva. Trenutno, u saradnji sa Svjetskom bankom, kao početna, realizuju se aktivnosti na sprovođenju funkcionalne analize u sektoru zdravlja”, navodi ministar.

Prema Dukajevim riječima, jedan od strateških ciljeva je profesionalna javna uprava i u tom kontekstu su, kako kaže, prepoznali posebne ciljeve i aktivnosti koje se odnose na: efikasan sistem kadrovskog planiranja na osnovu identifikovanih potreba, depolitizacije i unapređenja postupka zapošljavanja i dalju digitalizaciju u oblasti službeničkog sistema; efikasan sistem ocjenjivanja, napredovanja i nagrađivanja po zaslugama i stalnog usavršavanja i optimalnu administraciju.

Sajber napadi

Govoreći za CdM o sajber napadima, Dukaj kaže da je Vlada podizanju nivoa sajber otpornosti prišla na krajnje sistemski način, upravo onakav kakav do sada, uglavnom, nijesmo imali.

“U tom smislu u toku je izrada sasvim novog Zakona o informacionoj bezbjednosti, koji radimo uz podršku eksperta, finansirango do Britanske Vlade. Taj tekst zakona višestruko će odgovoriti prepoznatim problemima, jer će omogućiti formiranje Agencije za sajber bezbjednost, staviti fokus na zaštitu kritične infrastrukture, standardizovati procese informacione bezbjednosti u državi. Ujedno Crna Gora će biti prva država regiona koja će normativno uskladiti u najvećoj mogućoj mjeri ova pitanja sa NIS2 direktivom EU”, kazao je prvi čovjek MJU.

Dodaje da je Vlada u Ministarstvu javne uprave formirala Vladin Cirt, koji će imati ulogu GSoc(Government Security operation center) sa 24/7 nadzorom mreže državnih organa i Vladine infrastrukture. Taj tim će biti podržan od strane međunarodnih partnera u smislu specijalizovanih obuka. Ujedno višestruko su uvećana finansijska sredstva za izdvajanje za sajber bezbjednost.

“Kada govorimo o kadrovima, na moju inicijativu je svim službenicima zaposlenim u organima državne uprave koji rade na poslovima informacione bezbjednosti, Vlada kroz donošenje Odluke o izmjenama i dopunama Odluke o dodatku na osnovnu zaradu za obavljanje poslova na određenim radnim mjestima, uvećala zarade u iznosu do 30 odsto, kako bismo omogućili zadržavanje postojećih kadrova i dalje jačanje sistema sajber bezbjednosti dovođenjem nedostajućih karova”, naveo je ministar u razgovoru za CdM.

Takođe, navodi, kroz različite programe koje kreira Ministarstvo javne uprave, kao što su Digitalna akademija ili budući Centar za edukaciju za sajber bezbjednost i sajber kriminal, koji formiraju Crna Gora, Francuska i Slovenija, a gdje ključnu ulogu imaju ministarstva javne uprave i vanjskih poslova i gdje je jedan od važnih partnera Univerzitet Crne Gore, obuka i edukacija u oblasti sajber bezbjednosti biće adekvatno omogućena.

Digitalizacija

Ministar Dukaj je ranije ocijenio da Crna Gora u proteklom periodu nije ulagala u digitalizaciju, te da je najveći izazov nedovoljno dobro razvijena infrastruktura, normativni okvir koji ne promoviše u potpunosti korišćenje digitalnog potpisa, elektronskog pečata i smanjenje korišćenja papira, ali i nepostojanje jedinstvenih digitalnih standarda na nivou Crne Gore za razvoj elektronskih servisa.

CdM je Dukaja pitao da kaže šta ovo konkretno znači, te koji napor je on konkretno napravio da se situacija promijeni, kao i hoće li i koliko biti uloženo u sistem digitalizacije.

Ministar podvlači da nedovoljno ulaganje karakteriše prethodni period, kad je u pitanju digitalna infrastruktura, digitalizacija uopšte.

Dodaje da uz donošenje već pomenutog Zakona o informacionoj bezbjednosti čije utvrđivanje se očekuje tokom III kvartala ove godine normativni okvir će biti zaokružen u Crnoj Gori.

“Moramo mnogo više ulagati u digitalnu infrastrukturu i Ministarstvo javne uprave je kreiralo projekat državnog Data centra, jer želi da kao i druge države regiona ima neophodnu infrastrukturu za razvoj servisa. Ovo smatramo bitnim iz dva razloga jer je neophodna i veća optimizacija finansijskih resursa koji se troše na uspostavljanje i održavanja decentralizovane infrastrukture državnih organa u neadekvatnim uslovima i na nestandardizovan način, koji ne ispunjava neophodan nivo informacione bezbjednosti. Dakle centralizacija donosi veće uštede i veću bezbjednost”, jasan je ministar.

Kazao je i da projektom Odgovor na Covid 19, planiraju novi Portal eUprave, koji integracijom nacionalnih sistema za identifikaciju i autentifikaciju NSID i nacionalnog sistema za plaćanje taksi NSNAT, kao i unapređenjem sistema za razmjenu podataka i razvoj 10 novih servisa predstavlja veliki korak ka digitalizaciji državne uprave.

“Planirali smo u 2023. godinu i projekat CA – uvođenje standardizovanih usluga povjerenja, elektronski potpis, kvalifikovani, vremenski pečat, elektronska dostava za organe državne uprave koji treba da rezultiraju u skladu sa novim Zakonom o elektronskom dokumentu, koji je donijet ove godine i stupio na snagu u decembru, kao i Zakonom o elektronskoj identifikaciji i elektronskom potpisu, potpunoj digitalnoj komunikaciji sa građanima”, najavljuje ministar javne uprave.

Osnaživanje sistema lokalne samouprave

Dukaj se osvrnuo i na proces decentralizacije i osnaživanje sistema lokalne samouprave, za koji kaže da je bio jedan od prioriteta Ministarstva javne uprave od formiranja 43. Vlade Crne Gore. Objašnjava da je u tom pravcu formirana Radna grupa za izradu analize funkcionisanja lokalne samouprave u Crnoj Gori, koja je sastavljena od predstavnika Akademske zajednice, Zajednice opština, šest lokalnih samouprava, nevladinog sektora i predstavnika ministarstava koja se u svom radu dotiču lokalne samouprave.

“Radna grupa ima za cilj da definiše metodologiju kojom će se uraditi analiza i da analizu realizuje u što skorijem roku.Ta analiza će pokazati pravi putokaz i smjer kojim treba da ide proces decentralizacije lokalne samouprave u Crnoj Gori.Prva sjednica Radne grupe održana je 7. novembra ove godine. S druge strane kada govorimo o kvalitetu i paleti usluga na lokalnom nivou Ministarstvo je pokrenulo čitav niz konsultacija o digitalizaciji lokalne samouprave, gdje je nedavno u Podgorici održan okrugli sto sa predstavnicima svih lokalnih samouprava u Crnoj Gori o razvijanju elektronskih servisa na lokalnom nivou. Sljedeći okrugli biće u Nikšiću i nakon njega mislimo da ćemo definisati koje su potrebe lokalnih samouprava, a koje mogućnosti našeg ministarstva za unapređenje ovih vrsta servisa u crnogorskim opštinama”, zaključio je ministar u razgovoru za CdM.