Direktor Direktorata za zaštitu i spašavanje Miodrag Bešović: Unapređujemo servise koji su na usluzi građanima

Direktor Direktorata za zaštitu i spašavanje MUP-a Miodrag Bešović kazao je u intervjuu Borbi da je Direktorat prethodne godine sproveo mnoštvo aktivnosti.

„Donesen je niz akata: izmjene i dopune pravilnika koji se odnose na jedinice civilne zaštite, Rješenje o imenovanju Koordionacionog tima za zaštitu i spašavanje, Naredba o zabrani prodaje i upotrebe pirotehničkih sredstava razreda II petardi, Odluka o izmjeni odluke o utvrđivanju koeficijenta zarada i dodatka na zaradu zaposlenih u Avio-helikopterskoj jedinici MUP-a, Odluku o izmjenama Odluke o obrazovanju Odbora za smanjenje rizika od katastrofa“, kazao je Bešović.

Govorio je i o obukama i treninzima i kazao da je u 2022. godini organizovan značajan broj štabnih i terenskih vježbi u Crnoj Gori, kao i odlazak službenika i spasilačkih timova na regionalne i međunarodne vježbe.

Operativno komunikacioni centar 112 Direktorata za zaštitu i spašavanje, u periodu 01.01-26.12.2022. godine, primio je 216 016 poziva od čega je 14 800 slučajeva bilo za hitne službe, i to: 7616 slučajeva za Upravu policije, 5521 za Zavod za hitnu medicinsku pomoć, 1598 za službe zastite i spašavanja, kao i 165 iz domena Drektorata, tvrdi Bešović i dodaje da je OKC112 koordinirao sa 55 akcija traganja i spašavanja u planinama u kojima je spašena 91 osoba, od čega su 79 bili strani a 12 crnogorski državljani.

„Nažalost u tim akcijama smo imali i 9 preminulih osoba, i to 3 strana i 6 naših državljana“, kazao je Bešović.

Koje je najznačajnije aktivnosti Direktorat za zaštitu i spašavanje sproveo u 2022. godine u oblasti preventive?

Direktorat za zaštitu i spašavanje pored operativnih i sanacionih mjera i aktivnosti zaštite i spašavanja sprovodi i niz preventivnih aktivnosti. Te aktivnosti vezane su za normativno uređenje sistema zaštite i spašavanja, edukaciju, kampanje na razne teme, pogotovu one u toku požarne i plavne sezone, izradu ključnih strateških dokumenata, itd.

U dijelu normativnih aktivnosti, tokom ove godine, donesen je niz akata: izmjene i dopune pravilnika koji se odnose na jedinice civilne zaštite, Rješenje o imenovanju Koordionacionog tima za zaštitu i spašavanje, Naredba o zabrani prodaje i upotrebe pirotehničkih sredstava razreda II petardi, Odluka o izmjeni odluke o utvrđivanju koeficijenta zarada i dodatka na zaradu zaposlenih u Avio-helikopterskoj jedinici MUP-a, Odluku o izmjenama Odluke o obrazovanju Odbora za smanjenje rizika od katastrofa. Takođe, u završnoj proceduri je i donošenje Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o prevozu opasnih materija i Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o ekspolozivnim materijama.

Kada je planska dokumentacija u pitanju, izrađen je Nacionalni plan zaštite i spašavanja od radijacionih i nuklearnih nesreća, date su saglasnosti na Opštinski plan zaštite i spašavanja od klizišta i odrona opštine Bijelo Polje i na Opštinski plan zaštite i spašavanja od meteoroloških pojava opštine Pljevlja. Takođe, u 2022. godini Direktorat je izdao 63 saglasnosti na preduzetne planove zaštite i spašavanja od požara i na jedan plan zaštite i spašavanja od tehničko-tehnoloških nesreća.

Kao zemlja potpisnica Sendajskog okvira, u ovoj godini, Crna Gora imala je obavezu da izvjesti o realizaciji ciljeva Sendajskog okvira. Direktorat za zaštitu i spašavanje izradio je Izvještaj o sprovođenju Sendai okvira za smanjenje rizika od katastrofa za period 2015-2022. u Crnoj Gori, a koji će biti predmet razmatranja na sastanku Generalne skupštine Ujedinjenih nacija sledeće godine. On predstavlja sveobuhvatnu analizu aktivnosti koje su sprovedene u prvom periodu sprovođenja Sendai okvira u Crnoj Gori i to od strane svih relevantnih institucija koje se bave sprovođenjem aktivnosti smanjenja rizika od katastrofa. Ovo je prva analiza urađena na ovaj način, a Crna Gora jedna od prvih država koja je izvještaj dostavila, i obuhvatila je presjek svih aktivnosti sa posebnim osvrtom na potrebe i oblasti koje je potrebno u narednom periodu unaprijediti.

Takođe, tokom ove godine započeta je i izrada ,,Procjene sposobnosti upravljanja rizicima Crne Gore” koju finansira Evropska komisija – Generalni Direktorat za civilnu zaštitu i aktivnosti humanitarne pomoći. Projekat je počeo 1. aprila 2022. godine i očekuje se da će biti završen do kraja septembra 2023. godine. U okviru ovog dokumenta biće analizirani tehnički, administrativni i finansijski kapaciteti države sa aspekta odgovora na sve prepoznate rizike u ,,Procjeni rizika od katastrofa Crne Gore”.

Direktorat za zaštitu i spašavanje tokom godine realizovao je i niz različitih programa i projekata u oblasti smanjenja rizika od katastrofa i to sa posebnim fokusom na podizanje svijesti predškolske i školske populacije o temi koja se odnosi na smanjenje rizika od katastrofa, a sve u cilju razumijevanja rizika od katastrofa i načina sprovođenja mjera prevencije, kao i mjera koje se sprovode tokom i nakon katastrofa. Realizacijom međupredmetnog programa za smanjenje rizika od katastrofa imamo kontinuiranu edukaciju djece i nastavnika u oblasti smanjenja rizika od katastrofa, što je najbolji model kontinuiteta podizanja svijesti u oblasti smanjenja rizika od katastrofa. Tokom ove godine održan je seminar na temu psiho – socijalne podrške djeci/učenicima u stresnim situacijama na kojem je obučen 21 polaznik iz svih vaspitno-obrazovnih ustanova u Beranama (direktori, psiholozi, pedagozi). U vaspitno-obrazovnoj ustanovi „Đina Vrbica“ održana su četiri seminara i obučeno 156 vaspitačica. Takođe, edukovano je i 38 direktora srednjih stručnih škola na temu izrade preduzetnih planova i smanjenja rizika od katastrofa. Za nastavno osoblje u školama (profesori biologije, istorije, fizike, geografije, fizičkog vaspitanja, učiteljima i pedagozima, itd) održano je 5 seminara i obučen 121 polaznik.

Kada su u pitanju aktivnosti vezane za neeksplodirana ubojna sredstva, tokom 2022. godine službenici Odsjeka za neeksplodirana ubojna sredstva (NUS) realizovali su preko 250 akcija iz svoje nadležnosti, a tom prilikom prikupljeno je preko 10 tona NUS-a sa cijele teritorije Crne Gore (sa kopna i iz vode). Pored toga realizovali su i 12 akcija uništavanja NUS-a na licu mjesta (sredstva koja nisu smjela da se pomjeraju zbog bezbjednosti), od toga 10 akcija na kopnu i 2 pod vodom.

Direktorat za zaštitu i spašavanje je tokom ove godine izdao i: 458 rješenja na mjere zaštite od požara, 237 rješenja o prevozu naoružanja, vojne opreme i robe dvostruke namjene, 704 rješenja za prevoz eksplozivnih materija u unutrašnjem prevozu/uvozu/ izvozu/ tranzitu, 10 rješenja o prevozu oružja, 37 rješenja za prevoz pirotehničkih sredstava, 1 rješenje za stavljanje u promet eksplozivnih materija, 2 rješenja o verifikaciji ADR Sertifikata za savjetnika za bezbjednost i 1 rješenje o ukidanju dozvole za vršenje djelatnosti miniranja.

Dato je 40 mišljenja na nacrt urbanističko-tehničkih uslova, 150 saglasnosti za uvoz/izvoz naoružanja, vojne opreme i robe dvostruke namjene, 8 saglasnosti za prevoz radioaktivnih materija, 9 mišljenja za uvoz eksplozivnih materija, 12 mišljenja na bezbjedan smještaj oružja i municije, 162 dozvole za nabavku eksplozivnih materija, 3 dozvole za vršenje poslova nadzemnog miniranja, 182 Uvjerenja za utovar/istovar opasnih materija, 41 dozvola za izvođenje vatrometa, 66 ADR sertifikata za vozače i 2 evidencije privrednog društva za servisiranje PP aparata. Postupano je i po 88 zahtjeva za saglasnosti za prevoz naoružanja, vojne opreme i robe dvostruke namjene Ministarstva ekonomskog razvoja i turizma, Ministarstva vanjskih poslova i Ministarstva odbrane.

Koje su najznačajnije obuke i treninzi sprovedeni u 2023. godini?

Jedna od nadležnosti Direktorata za zaštitu i spašavanje odnosi se i na osposobljavanje i usavršavanje pripadnika jedinica civilne zaštite, specijalističkih i dobrovoljnih jedinica, kao i nadzor u pogledu funkcionisanja i opremanja operativnih jedinica za zaštitu i spašavanje. U ovoj godini, u okviru projekta SAFE TOGETHER – Prevencija rizika u prekograničnom području, koji Direktorat za zaštitu i spašavanje, kao vodeći partner, implementira sa projektnim partnerima gradovima Gradiška (BiH) i Daruvar (Hrvatska), u sklopu IPA INTERREG programa prekogranične saradnje između Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Crne Gore otvoren je i Trening centar za zaštitu i spašavanje u Podgorici (druga faza Vatrogasnog doma – Službe zaštite i spašavanja Glavnog grada, površine 1.485 m²) sa poligonom za izvođenje praktične obuke u Rogamama. Trening centar treba da dovede do unapređenja sistema zaštite i spašavanja, prije svega, kroz sprovođenje stručnog osposobljavanja i usavršavanja operativnih jedinica za zaštitu i spašavanje, ali i drugih subjekata sistema zaštite i spašavanja, kao i samih građana i jačanja ljudskih kapaciteta za reagovanje u slučaju elementarnih nepogoda i drugih nesreća.

Kada su obuke u pitanju u 2022. godini, ukupno je obučeno 183 vatrogasaca-spasilaca i ostalih polaznika iz sistema zaštite i spašavanja, i to po temama:

Poplave (rescue3) – 10 polaznika;
Požar otvorenog prostora – 20 polaznika;
Požar zatvorenog prostora-trening trenera – 5 polaznika;
Požar zatvorenog prostora – 2 polaznika;
Prva pomoć u vanbolničkim uslovima (osnovni nivo) – 14 polaznika;
Prva pomoć u vanbolničkim uslovima (napredni nivo) – 12 polaznika;
Sistem zaštite i spasavanja – 13 polaznika;
Prevazilaženje profesionalnog stresa – 16 polaznika;
Smanjenje rizika od katastrofa – 14 polaznika;
Procedure mehanizama unije za civilnu zaštitu – 21 polaznik;
Andragoško osposobljavanje – 11 polaznika;
Rukovođenje i koordiniranje u zaštiti i spašavanju – 17 polaznika;
Kartografija i prva pomoć – 10 polaznika;
Obuka za vođe potraga u ruralnim predjelima (osnovni) – 10 polaznika;
Obuka za vođe potraga u ruralnim predjelima (napredni) – 8 polaznika;
U 2022. godini organizovan je i značajan broj štabnih i terenskih vježbi u Crnoj Gori, kao i odlazak službenika i spasilačkih timova na regionalne i međunarodne vježbe. Ove aktivnosti uglavnom su sprovedene kroz projekte i programe koje sprovodimo sa međunarodnim partnerima, a neke od najznačajnih su:

Regionalna štabna vježba na temu reagovanja u slučaju zemljotresa sprovedena je 15. i 16. juna 2022. godine u Kumboru u sklopu projekta BALANCE – Upravljanje zemljotresima većih razmjera na zapadnom Balkanu kroz zajedničke aktivnosti prekogranične saradnje, koji se implementira u okviru Mehanizma Unije za civilnu zaštitu. Na njoj se simulirao odgovor na razoran zemljotres jačine 6.6 jedinica Rihterove skale, koji je po scenariju pogodio područje Herceg Novog. Na vježbi je učestvovalo 65 predstavnika Konzorcijuma projekta iz Crne Gore (Direktorat za zaštitu i spašavanje, Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju i DOO PAG – Project Advisory Group), Albanije, Hrvatske, Bugarske, Italije, Grčke, Kipra i Španije. Pored predstavnika Konzorcijuma projekta, na vježbi su učestvovali i predstavnici Uprave policije, Uprave prihoda i carina, Crvenog krsta Crne Gore, opštinskih timova za zaštitu i spašavanje iz Kotora, Tivta i Herceg Novog i lokalnih službi, službi zaštite i spašavanja iz Kotora, Tivta, Herceg Novog, Budve i Bara i Mreže za afirmaciju radioamaterskog pokreta – MARP. Tokom dva dana vježbe učesnici su testirali procedure koordiniranja i rukovođenja aktivnostima zaštite i spašavanja u slučaju razornog zemljotresa, uvježbavali i testirali uspostavljene procedure za traženje i primanje međunarodne pomoći preko Mehanizma Unije za civilnu zaštitu u slučaju zemljotresa, kao i uvježbavali sprovođenje EU smjernica za podršku zemlje domaćina. U okviru istog projekta, u periodu od 10. do 14. oktobra 2022. godine, na 12 lokacija u Kotoru, Tivtu i Herceg Novom, održana je i međunarodna terenska vježbe na temu reagovanja u slučaju zemljotresa – BALANCE 2022. Na vježbi je učestvovalo blizu 500 učesnika iz Crne Gore i inostranstva, uključujući i spasilačke timove iz Albanije, Bugarske, Italije, Grčke i Kipra i timove Crvenog krsta Srbije i Slovenije. Takođe, na vježbi je učestvovao i crnogorski tim za traganje i spašavanje iz ruševina, tim Crvenog krsta Crne Gore, opštinski timovi za zaštitu i spašavanje Kotor, Tivat i Herceg Novi, predstavnici različitih ministarstava, uprava i agencija, službe zaštite i spašavanja, dobrovoljna vatrogasna društva, specijalističke jedinice za zaštitu i spašavanje i drugi subjekti zaštite i spašavanja koji se uključuju u aktivnosti zaštite i spašavanja u slučaju zemljotresa, kao i tim Evropske unije za civilnu zaštitu. Na vježbi su se testirale procedure primanja međunarodne pomoći u slučaju razornog zemljotresa i uvježbavale procedure iz Smjernica Evropske unije za Podršku zemlje domaćina (HNS). Vježba je omogućila timovima da uvježbavaju tehnike traganja i spašavanja iz ruševina, upotrebu novih tehnologija, međusobnu saradnju i interoperabilnost. Takođe, na ovoj vježbi sprovodile su se i aktivnosti na zaštiti kulturnih dobara, kao i simuliralo pružanje pomoći osobama sa invaliditetom u slučaju zemljotresa.

Vježba komandnog mjesta na temu reagovanja u slučaju poplava, sprovedena je 7. i 8. jula 2022. godine, u Rožajama kroz Višekorisnički IPA programa koji se odnosi na zaštitu od poplava i upravljanje rizikom od šumskih požara – IPA FF. Na vježbi su učestvovali članovi rožajskog Opštinskog tima za zaštitu i spašavanje, predstavnici Direktorata za zaštitu i spašavanje MUP-a, Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, Uprave za vode i Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore.

U okviru projekta ResponSEE, koji se implementirao u okviru Mehanizma Unije za civilnu zaštite, crnogorski tim za traganje i spašavanje iz ruševina koga su sačinjavali predstavnici Direktorata za zaštitu i spašavanje Ministarstva unutrašnjih poslova, Uprave policije, Crvenog krsta Crne Gore i službi zaštite i spašavanja opština Kotor, Tivat, Herceg Novi, Budva, Bar, Ulcinj, Berane i Pljevlja, učestvovao je na međunarodnoj terenskoj vježbi “ResponSEE” na temu reagovanja u slučaju zemljotresa, koja je sprovedena, u periodu od 26. do 29. aprila 2022. godine, na području Sarajeva i Istočnog Sarajeva;

U okviru projekta SEE ME (Sigurni i jednaki u vanrednim situacijama), koji se implementira u okviru Mehanizma Unije za civilnu zaštitu, 28. oktobra 2022. godine u Podgorici, održana je panel diskusija o povećanju bezbjednosti i sigurnosti osoba sa invaliditeton (OSI), kojoj su prisustvovali predstavnici udruženja i organizacija osoba s invaliditetom (OSI) i osobe s invaliditetom i predstavnici službi zaštite i spašavanja iz Danilovgrada, Pljevalja i Berana, Uprave policije, Ministarstva rada i socijalnog staranja, Zavoda za hitnu medicinsku pomoć i koordinatori projekta iz Ministarstva unutarnjih poslova Republike Hrvatske. Kroz diskusiju su predstavljeni problemi i nerazumijevanja sa kojima se sreću osobe s invaliditetom, istaknuto nepoznavanje određenih protokola koje treba slijediti prilikom pružanja pomoći OSI, prepoznati nedostaci u sistemu zaštite i spašavanja i date preporuke koje treba da dovedu do povećanja bezbjednosti i sigurnost u slučaju elementarnih nepogoda i drugih nesreća. U okviru ovog projekta, 13. i 14. decembra 2022. godine u Podgorici, održana je i međunarodna konferencija na temu Osobe sa invaliditetom jednake i sigurne u hitnim – vanrednim situacijama. U pažljivo odabranim temama i izvanredno prezentovanim sadržajima učesnici su analizirali komparativna iskustva, naučene lekcije i domete u ovoj oblasti. Konstatovano je da je ovo problematika koja nema adekvatan tretman u državama regiona, ali ohrabruju brojne inicijative koje pokazuju da se postojeće stanje mijenja na bolje. Otvorena su brojna pitanja koja su suštinski važna za OSI kada im treba pomoći u akcijama zaštite i spašavanja. Takođe, dragocjen materijal koji je prezentovan na ovoj konferenciji poslužiće kao osnova u koncipiranju i izradi budućih protokola za postupanje sa osobama sa invaliditetom u hitnim ili kriznim situacijama.

Možete li nam objasniti suštinu i svrhu Fonda za zaštitu i spašavanje kao i koliko je sredstava opredijeljeno za rad opštinskih službi zaštite i spašavanja?

Fond sredstava za zaštitu i spašavanje utvrđen je 2016. godine, kada je dopunjena odredba člana 116 Zakona o zaštiti i spašavanju, jer su sredstva za finansiranje sistema zaštite i spašavanja iz budžeta Crne Gore i ostalih izvora pokrivala samo tekuće izdatke, dok su se druge aktivnosti finansirale iz donacija ili kroz IPA projekte. Radi obezbjeđivanja dodatnih namjenskih sredstava za finansiranje u oblasti smanjenja rizika od katastrofa, utvrđen je Fond sredstava za zaštiti i spašavanje, čiji prihodi se ostvaruju iz budžeta za tekuću godinu i namjenskih prihoda budžeta, koji su definisani kao namjenski prihodi Fonda.

Iz sredstava Fonda za zaštitu i spašavanje, shodno raspisanom javnom konkursu za raspodjelu sredstava Fonda za zaštitu i spašavanje za 2022. godinu izvršena je raspodjela 94.776,71 eura različitim učesnicima sistema zaštite i spašavanja za implementaciju 10 projekata (opštine Mojkovac, Žabljak, Berane, Plužine, Nikšić i Kotor, Nacionalni parkovi Crne Gore, Savez radio amatera i dobrovoljna vatrogasna društva Krtoli i Brestice).

Možete li nam navesti najznačajnije aktivnosti OKC 112 u 2022. godini?

Operativno komunikacioni centar 112 Direktorata za zaštitu i spašavanje, u periodu 01.01-26.12.2022. godine, primio je 216 016 poziva od čega je 14 800 slučajeva bilo za hitne službe, i to: 7616 slučajeva za Upravu policije, 5521 za Zavod za hitnu medicinsku pomoć, 1598 za službe zastite i spašavanja, kao i 165 iz domena Drektorata. Takođe, OKC112 je koordinirao sa 55 akcija traganja i spašavanja u planinama u kojima je spašena 91 osoba, od čega su 79 bili strani a 12 crnogorski državljani. Nažalost u tim akcijama smo imali i 9 preminulih osoba, i to 3 strana i 6 naših državljana.

Izvor: Borba.me