Da li je oproštajno pismo admirala Vladimira Barovića istorijska činjenica ili ratna propaganda?
Piše: Nebojša Babović
Septembar 1991. – JNA u povlačenju
U jesen 1991. jedinice Jugoslovenske narodne armije (JNA) bile su u povlačenju iz garnizona u Hrvatskoj. Generalno stanje na terenu bilo je napeto, uz blokade kasarni i sukobe sa snagama ZNG.
Protest iz Pule
Dokumenti pokazuju da je tadašnji komandant pulskog garnizona, admiral Vladimir Barović, uputio protest zbog blokade kasarni u Puli. On je istakao da vojska „niti je pucala, niti će pucati, ali će odgovoriti na provokacije i pokušaje fizičkog napada“. Njegova poruka bila je jasna – izbjegavanje besmislenih sukoba, iako je situacija bila izuzetno opasna.
29. septembar 1991. – samoubistvo na Visu
Dan nakon što je preuzeo dužnost zamjenika komandanta Vojnopomorske oblasti na Visu, Barović je izvršio samoubistvo. Novinski izvještaji tog vremena tvrdili su da je razlog bilo neslaganje sa politikom vojnog vrha i navodna naredba da se bombarduju dalmatinski gradovi. Njegov čin odmah je prikazan u hrvatskoj javnosti kao moralni otpor zločinima.
Sporna autentičnost pisma
U članku Slobodne Dalmacije iz 1991. objavljeno je i navodno oproštajno pismo u kojem Barović poručuje da „ne želi da puca na Hrvate i da ne može učiniti ono što bi bilo protivno časti Crnogorca“. Kritičari danas osporavaju vjerodostojnost tog dokumenta, tvrdeći da je riječ o propagandnoj konstrukciji. Posebno se ističe da su u tekstu navedene netačnosti o njegovom porijeklu i porodici – Barović nije bio Crnogorac, već Srbin rođen u Banjoj Luci, što potvrđuje i njegov vjenčani list.
Autor članka i kasnije kontroverze
Autor izvornog teksta bio je novinar Ivica Mlivončić, koji je kasnije nastupao i kao svjedok odbrane pred Haškim tribunalom, ali je njegovo svjedočenje odbačeno iz spisa. To dodatno pojačava sumnje u kvalitet i tačnost njegovih ranijih tekstova.
Herojski ili emotivan čin?
Za jedne, Barovićevo samoubistvo je herojski čin čovjeka koji je odbio da učestvuje u zločinima. Međutim, ako se oproštajno pismo smatra spornim, njegov čin se može drugačije tumačiti. Umjesto herojskog otpora, više liči na emotivnu reakciju oficira pod ogromnim pritiskom – između dužnosti, ličnih uvjerenja i ratnog haosa. Samoubistvo mu je oduzelo mogućnost da komanduje, pregovara i možda spase živote, dok je pravi značaj njegovog djelovanja ostao u protestima koje je ranije slao iz Pule.
Ostaje pitanje: da li je Barovićevo samoubistvo istorijski čin herojstva – ili lična, emotivna odluka pogrešno upisana u narativ propagande?
