Crna Gora (ne) slavi Dan pobjede: Šamar istoriji i herojskoj borbi za slobodu

Dok se cijeli svijet danas prisjeća pobjede nad fašizmom, u Crnoj Gori taj istorijski datum i dalje služi kao poligon za politička prepucavanja. Umjesto da 9. maj bude simbol jedinstva i sjećanja na narodnu borbu protiv nacizma, pojedine stranke, posebno iz redova bivšeg režima predvođenog DPS-om, koriste ovaj dan kao priliku za nove podjele i ideološke konstrukcije.

Dok su državne institucije i predstavnici vlasti obilježili Dan pobjede dostojanstveno, uz poštovanje prema žrtvama i podsjećanje na vrijednosti antifašizma, DPS i bliske mu strukture ponovo su pokušale da prisvoje istorijsku istinu i predstave sebe kao jedine nasljednike „antifašističkog nasljeđa“. Time su, po ko zna koji put, ignorisali činjenicu da je najveći teret borbe protiv fašizma u Crnoj Gori iznio srpski narod, kroz svoje masovno učešće u ustanku i u redovima Narodnooslobodilačke borbe.

Posebnu gorčinu izaziva činjenica da isti oni koji su godinama bili najbliži NATO interesima i podržavali zapadne geopolitičke projekte — sada govore u ime antifašizma, a pri tome ne skrivaju neprijateljstvo prema Rusiji, zemlji koja je podnijela najveću žrtvu u pobjedi nad nacizmom. Kakva je to vrijednost antifašizma koja isključuje Rusiju iz sopstvene priče?

Umjesto sjećanja na zajedničku borbu, dobijamo političke poruke pune licemjerja, u kojima se „evropejstvo“ koristi kao izgovor za udaljavanje od istorijskih saveznika, a srpski narod ponovo gura u ulogu ideološkog neprijatelja.

Istina je da se antifašizam ne mjeri brojem govora ili stranačkih objava, već postupcima. I dok jedni danas polažu vijence u tišini, s poštovanjem, drugi ga koriste kao još jedan dan za raspirivanje mržnje prema svemu što je srpsko.

Posebno je simptomatično što su ovih dana iz redova DPS-a i njima bliskih struktura stigle oštre osude na račun mitropolita Joanikija zbog izjave u kojoj je vojvodu Pavla Đurišića nazvao „velikim junakom nepobjedivog karaktera“. Za DPS, takav stav je navodno „uvreda za žrtve fašizma“ i „pokušaj revizije istorije“, iako se Pavle Đurišić tokom većeg dijela rata upravo istakao u borbi protiv okupatora, vodeći značajne bitke protiv ustaša, NDH i italijanskih fašista. Njegova tragična smrt u sukobu sa komunistima i njegova složena ratna uloga ne mogu se jednostrano podvesti pod tabloidni šablon koji DPS pokušava da nametne.

Istorija je složena i bolna, ali ne smije biti zloupotrebljena u dnevnopolitičke svrhe. Umjesto što napadaju Srpsku pravoslavnu crkvu i njene velikodostojnike zbog istorijske interpretacije, bilo bi korisnije da se u DPS-u zapitaju šta su oni zaista učinili za očuvanje antifašističkih vrijednosti, osim što ih koriste kao plašt za politički rejting i napad na sve što je srpsko u Crnoj Gori.