Bjekstvo iz Alkatraza

Na današnji dan, 21. marta 1963. godine transferom 27 poslednjih zatočenika zatvoren je Alkatraz, po maksimalnoj bezbjednosti čuveni zatvor u zalivu San Franciska u kojem je nekada bio zatvoren gangster Al Kapone.

Najpoznatiji američki zatvor bio je osmišljen tako da je mogao da primi najopasnije kriminalce toga vremena. Ostrvo Alkatraz ili kako je popularno nazvano Stijena, nalazi se na sredini zaliva San Francisko u Americi, država Kalifornija. Na početku je služilo kao mjesto za svjetionik, a zatim kao vojna tvrđava da bi postao vojni i federalni zatvor što je i bio sve do 1963. godine kada je postao nacionalno izletište. Danas je Stijena istorijsko mjesto pod kontrolom nacionalnih parkova Amerike i otvoreno je za turiste.

Prvi Evropljanin koje je otkrio ostrvo 1775. godine bio je Huan De Ajala. On ga je nazvao Ostrvo pelikana. Otkriće zlata 1848. godine u Kaliforniji učinilo je da se hiljade brodova uputi u zaliv San Franciska što je uslovilo hitnu potrebu za svjetionikom. Poslije 56 godina upotrebe Alkatraz svjetionik je ugašen, jer je odlučeno da se tu napravi zatvor.

Zbog prirodne izolovanosti na sredini zaliva, okružen hladnom vodom i vrlo nemirnim morem Alkatraz je 1906. godine počeo da se koristi kao vojni zatvor koji je mogao da primi 302 zatvorenika. Alkatraz je bio prvi vojni zatvor za osuđene na duži vremenski period i vrlo brzo je stekao reputaciju izuzetno strogog objekta. Zbog porasta kriminala širom Amerike u aprilu 1934. godine, Alkatraz je dobio potpuno nov izgled prilagođen civilnim zatvorenicima. Zamijenjene su metalne šipke na ćelijama. U svaku ćeliju je uvedena struja, a svi tuneli koji su služili u razne svrhe na ostrvu su zacementirani da bi se izbjegla i najmanja mogućnost da ih zatvorenici iskoriste za bjekstvo sa ostrva. Specijalne galerije koje su koristili stražari okruživale su zatvorski blok. Napravljene su tako da zatvorenici nijesu nikako mogli da im priđu, a stražari u njima su mogli lako da reaguju puškama kojima su bili naoružani.

U 29 godina, koliko je ostrvo bilo zatvor, 34 zatvorenika je bilo umiješano u 14 pokušaja bjekstva. Sedam ih je ubijeno u pokušaju bjekstva, dva su se udavila, a ostali su uhvaćeni i vraćeni na izdržavanje kazne. Najnasilniji pokušaj bjekstva dogodio se 1946. godine i nazvan je “Bitka za Alkatraz”. U tom pokušaju tri zatvorenika i dva stražara su poginula a nad 2 zatvorenika zbog učestvovanja u tom pokušaju izvršena je smrtna kazna.  Ipak najpoznatiji pokušaj bjekstva dogodio se 11. juna 1962. godine u kojem su učestvovali Frank Moris i braća Angli. Sa njima u grupi bio je i Alen Vest koji nije uspio da stigne na vrijeme na dogovoreno mjesto i na osnovu čije priče je FBI vršio istragu, a filmski producenti kasnije snimili film “Bjekstvo iz Alkatraza”. U zvaničnom izveštaju stoji da zatvorenici nijesu uspjeli da pobjegnu i da su se udavili u ledenim vodama zaliva San Francisko, ali sumnja u takav kraj postoji i danas.

Priredio: Miomir Đurišić, Mitropolija