Živković: Na jednu prefarbanu – tri nove trobojke

Ili će narod odbraniti tradicionalnu Crnu Goru, ili će Montenegro, potpomognut NATO-om, poništiti njenu istoriju

Današnje generacije, za razliku od nekih prije njih, kojima je ispijanje dojč kafe bilo važnije od odbrane svog nacionalnog bića, na jedan originalan, kulturan i dostojanstven način, kroz crtanje trobojki, brane Crnu Goru od nasilnog Montenegra. I ovdje se zaista sve svodi na jedno. Ili će narod odbraniti tradicionalnu Crnu Goru, ili će Montenegro, potpomognut NATO-om, poništiti istoriju Crne Gore. Zato se danas režim indirektno obračunava i s Markom Miljanovim i Njegošem, a veliča Sekulu Drljevića i Krsta Zrnova Popovića, saradnike fašističkog pokreta. Sve se ovih dana u Crnoj Gori svelo na odbranu tradicije, pred naletom modernog fašizma, upakovanog u NATO celofan. Zato, slikanje trobojki je crvena linija i znak za uzbunu, da represija mora stati i da samo dijalog može voditi do smirivanja tenzija, koje su više nego prisutne u Crnoj Gori, kaže u razgovoru za „Pečat“ Dražen Živković, glavni urednik portala „Borba“, još jedan Srbin iz Crne Gore koji se našao na listi „nepodobnih“.

Nakon što se učinilo da je promena nacionalnog identiteta u Crnoj Gori proces koji je gotovo završen, desilo se najmanje očekivano – narod. Da li su se ovi događaji mogli predvideti, da li je s ove distance moguće odrediti tačan trenutak kada je sve počelo?

Crnogorski režim se, već više od jedne decenije, trudi da sa ovih prostora potisne sve što bi imalo prefiks srpskog, u cilju stvaranja novog identiteta, odnosno novog Crnogorca, koji neće imati ama baš ništa zajedničko sa svojim precima. Taj proces je krenuo referendumom 2006. koji je, iz ove perspektivne, jasno je, bio pokraden, kao i svi izbori. Nažalost, svemu tome je kumovala i smušenost srpske političke elite u Srbiji tog vremena, mislim na tadašnje rukovodstvo koje nije imalo hrabrosti da se odupre suludom naumu režima u Podgorici ili je prećutno sve to aminovalo. Naravno, režim se tu nije zaustavio, pa je sledećih godina izbacio srpski jezik iz udžbenika, uslijedilo je priznanje lažne države Kosovo, srpski pjesnici su deportovani iz knjiga koje se uče u Crnoj Gori… Narod je sve to istrpio, ćutao i u njemu se godinama već gomila bijes zbog progona iz Crne Gore svega što u svom nazivu nosi ime srpsko. Prelomna tačka je definitivno usvajanje Zakona o slobodi vjeroispovijesti, pod okriljem mraka, u Skupštini Crne Gore, uz hapšenje 17 poslanika opozicionog Demokratskog fronta. Usvajanje tog zakona je bio signal za narod da stane u odbranu svojih svetinja, da se ujedini pod barjakom Mitropolije crnogorsko-primorske Srpske pravoslavne crkve. Mirno, dostojanstveno, više od mjesec dana, narod masovno, širom Crne Gore, prkosi hladnoći i bezočnom naumu crnogorskih vlasti da im ukradu i ono poslednje – Crkvu, DNK svakog Srbina i Crnogorca.

Slikanje trobojki otvorilo je novi front – ovaj put uličnih borbi između naroda i policije Crne Gore. Da li trobojka revolucija na diskretan način stavlja do znanja ne samo šta je osnovna ideja protesta već šta je samo biće Crne Gore – da ovo nisu apstraktni crkveni protesti nego spoj crkvenog i nacionalnog?

Očigledno je da je narodno nezadovoljstvo, koje se decenijama taložilo, postalo reakcija na akciju režima da usvoji Zakon kojim se, kako tvrdi Mitropolija, direktno zadire u njena pitanja i imovinu i koji za cilj ima stvaranje tzv. Crnogorske pravoslavne crkve, u prevodu DPS crkve. Omladina je revolt i bunt iskazala na originalan način, crtanjem trobojki, zvanične zastave Kraljevine Crne Gore, na gotovo svim vidnim mjestima širom zemlje. Trobojka je zastava pod kojom su naši preci oslobađali Crnu Goru, ali i Metohiju i Skadar. Omladina Crne Gore je samo odlučila da trobojku otrgne od zaborava, da podsjeti generacije koje dolaze na pretke koji su pod tom zastavom Crnoj Gori donijeli slobodu. Da se razumijemo, i crkvena zastava Mitropolije je trobojka, tako da ništa sporno nema u trobojka revoluciji, kako se to žargonski danas zove, jer svaka pravoslavna kuća u Crnoj Gori čuva tradiciju i na trobojku i na Crnu Goru. Crtanjem trobojki, što ne smije biti kažnjivo, šalje se jasna poruka da Crna Gora Marka Miljanova i Petra Petrovića Njegoša i danas stanuje u gotovo svakoj porodici u Crnoj Gori i da su naraštaji koji dolaze podignuti i odgojeni na primjerima čojstva i junaštva, kojih je svakoga dana sve više i više širom države Crne Gore.

Da li su slikanjem trobojki – originalnim vidom borbe – ovi mladi ljudi preuzeli ulogu umetnika koji, za razliku od nekada Đure Jakšića, nisu dorasli ovom trenutku?

I samo dotle, do tog kamena, / Do tog bedema / Nogom ćeš stupit’, možda, poganom! / Drzneš li dalje?… Čućeš gromove / Kako tišinu zemlje slobodne / Sa grmljavinom strašnom kidaju.
Ovi proročki stihovi Đure Jakšića, koji je protjeran iz Crne Gore voljom tadašnjeg režima, danas su ponovo aktuelni, možda aktuelniji nego ikad pre, na prostoru Crne Gore. U biti mladih ljudi, to je uvijek na ovim prostorima bilo prisutno, bio je bunt protiv sile i represije.

Osmelili ste se da u atlantističkoj Crnoj Gori srpski mislite i pišete. Koje sankcije ste sve trpeli zbog istina koje ste iznosili?

Novinarstvom sam počeo da se bavim davne 2002. godine, u takođe smutnim i teškim vremenima. Smatrao sam, a to se danas i pokazalo kao ispravno, da moram dati svoj doprinos očuvanju srpkog imena, koje je ujedno i crnogorsko, kao što su to radili moji preci, koji su krvlju natopili ovu svetu zemlju. Umočio sam pero, figurativno rečeno jer se i zbog ovoga može ići u zatvor u Crnoj Gori, u prolivenu krv svojih predaka koji su životima branili ove naše prostore, i znao sam, kako tada, tako i danas, da tako namočeno pero može da piše samo istinu. Od struke sam 2011. godine dobio nagradu za najboljeg novinara Srbije i Crne Gore, a od crnogorskog režima zatvor. Ali svemu sam spreman i naredan, ko je makar jednom zagrizao gorak novinarski hljeb, taj je zaražen virusom istine kroz cijeli život. Držim se devize da svako treba da radi svoj posao, časno i pošteno, a ima neko ko će to jednog dana znati da cijeni i vrednuje. Danas se u Crnoj Gori piše istorija, kakvi danas budemo, takvi ćemo biti dovijeka i zaista sam ponosan što ostavljam svoj, nemali trag, na ovim prostorima, u cilju zaštite i odbrane srpskog, ali i crnogorskog tradicionalnog identiteta, koji režim želi da prebriše. Ponosnim me čini i to što sam na putu mog plemenika, velikog vojvode i čovjeka Marka Miljanova, i što zaista imam podršku svojih Kuča, čija riječ me dodatno obavezuje. Moj djed je godinama trunuo u kazmatima Njemačke u Drugom svjetskom ratu kao rodoljub i patriota koji je branio Srbiju i Crnu Goru, pa je nekako logično bilo da nastavim njegovim putem. Da sam na pravom putu i ono što mi daje dodatni motiv i elan da nastavim da pišem, podrška je velikog dijela građana Crne Gore koji prepoznaju, iz dana u dan, da je borba za istinu teška, ali jedina ispravna u ovim smutnim vremenima.

Da li kombinacijom golog nasilja i uterivanja straha crnogorski režim zapravo duva u jedra novim ustanicima? Čini se da s pritiskom raste i otpor naroda?

Svaki režim koji je dugo na sceni, a ovaj je prisutan preko tri decenije, vremenom se otuđi od realnosti i živi u nekom svom imaginarnom svijetu. Sve ovo što režim danas radi, kroz represiju prema omladini koja crta trobojke, u stvari im se iz sata u sat vraća kao bumerang. Na jednu prefarbanu trobojku, kao odgovor stižu tri nove trobojke. Tako da svojim činjenjem vlast samo daje vjetar u leđa onima koji na jedan originalan i miran, civilizovan način pokazuju otpor prema bezumlju i jednopartijskom načinu razmišljanja. Jer danas je, zahvaljujući nesmotrenim potezima vlasti, moderno biti crtač trobojki, a među njima ima i onih čiji roditelji glasaju za DPS.

Smatrate li da je posle ovakvih udara na temeljna prava svih građana Crne Gore moguć kompromis u vidu amandmana izmene Zakona o slobodi veroispovesti, ili vlada koja je udarila na te temelje mora da snosi političke sankcije u vidu svog povlačenja s vlasti?

Mitropolit Amfilohije je u jednoj rečenici objasnio rasplet ove situacije. Ili će vlast povući Zakon ili će vlada pasti. Postoji i treća varijanta, a to je raspisivanje referenduma o ovom zakonu, pa da građani to na demokratski način riješe. Naravno, odgovorno tvrdim, vlast ne smije raspisati taj referendum, jer i sami znaju da bi taj referendum bio njihova politička kapitulacija i poraz. Čak, hipotetički, da vlast prihvati amandmane Mitropolije, to faktički znači da su priznali poraz i da je Vlada pala. Udarom na temelje Crkve, vlast već snosi teške posledice, od kojih, u političkom smislu, nema oporavka.

Da li insistirajući na dijalogu s Mitropolijom, crnogorska vlast zapravo želi da naruši njenu vezu sa SPC, te tako podrije autoritet koji mitropolit uživa u narodu?

Jasno je od prvog dana da režimski mediji u Crnoj Gori pokušavaju spinovima da naruše jedinstvo naroda i Crkve. Prepoznaje se taj rukopis tajne policije kojim se želi unijeti nemir među narod i poljuljati ugled Mitropolita i Crkve, a koji je najveći autoritet u Crnoj Gori. Mitropolija crnogorsko-primorska Srpske pravoslavne crkve je stvorila državu Crnu Goru i institucija je, ako mogu tako reći, koja uživa najveću podršku u državi. Ti pokušaji režima na razbijanju jedinstva su propali, narod je to prepoznao i sada imamo iz noći u noć sve više građana na litijama, što je u stvari odgovor onima koji su spinovima pokušavali nemoguće, da razbiju neraskidivu vezu SPC i naroda.
Da li je opozicija prepoznala ovaj istorijski trenutak?
Opozicija u Crnoj Gori je godinama razjedinjena, ali ovaj put je prepoznala istorijski trenutak u kojem se država našla. Iako su pod baražnom paljbom i podmetačinama režima i njihovih medija, opozicija uspijeva da odoli svim tim izazovima i da ne otežava ionako tešku poziciju Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori. Ovo bi morao biti signal za iskrenu opoziciju da stane pod jedan barjak, jer samo tako može doći do promjena koje su neophodne ovom društvu.

Šta oni u političkom smislu donose – oni nisu, kako smo čuli, stranački, ali ipak jesu politički?

Trenutno nije vrijeme za miješanje politike na ovaj veoma klizav teren, ali je jasno da sve ovo ipak na kraju mora dobiti politički epilog, najvjerovatnije kroz izbore, koji moraju da se održe najkasnije do novembra ove godine, a vjerovatno i ranije. Građani koji su na litijama mahom su ljudi koji intimno pripadaju nekoj partiji, ali to ne pokazuju, što je odlično, jer su Crkva i odbrana Crkve iznad svake partije. U cijeloj ovoj priči politički je dobro što u litijama učestvuju i glasači DPS-a koji će, siguran sam, na izborima znati da kazne partiju za koju su glasali tako što će ih uskratiti za glas.

Smatrate li da je vreme za ustavno preuređenje Crne Gore?

Crna Gora je svoj ustav, koji je i dalje važeći, a koji opterećuje kompletnu državu, donijela isključivo na štetu srpskog naroda u Crnoj Gori. I kao takav, taj ustav nije bio održiv ni prvog dana nakon usvajanja, a ne danas. U njemu je srpska populacija, koja čini trećinu Crne Gore, diskriminisana bez i jednog jedinog prava. Danas nemate u Crnoj Gori, u kojoj ima skoro 30 odsto Srba, nijednog državnog funkcionera koji se izjašnjava kao Srbin. U Vladi nema Srba, nema ih ni u policiji ni u Vojsci, nema ih ni u sportskim savezima. Jednostavno, vlast želi da 30 odsto svojih građana izbriše ili, što je opasnije, da ih asimiluje i prevede u Crnogorce, koji takođe nijesu većina jer je i njih ispod 50 odsto. Smatram da je vrijeme da se realnost pretoči u novi ustav i da Srbi dobiju prava makar u onom procentu koliko ih ima, ništa ni više ni manje od toga. A ne kao danas da u Vladi nema nijednog ministra koji je Srbin, a ima ih nekoliko koji su Albanci ili Bošnjaci, kojih u Crnoj Gori ima pet, šest ili sedam puta manje nego Srba.

Veličanstvene litije

Da li su protesti pokazali da se srpsko pitanje u Crnoj Gori brani na drugačiji način nego što je to činjeno do sada? Da li su nacionalni i politički kapaciteti u narodu veći nego u pojedinim organizacijama koje ih predstavljaju?

Pitanje odbrane Crkve i njenih prava i sloboda je iznad svake političke stranke i to tako mora da bude. Jasno je da je Crkva jedina koja može da okupi ovoliko naroda, a to je, prema nekim procjenama, u jednom momentu iznosilo i preko 150.000 ljudi širom Crne Gore. Upravo su nesloga i nejedinstvo opozicije u jednom trenutku prijetili da prerastu u veliko narodno zasićenje i razočaranje. Ova dešavanja su ponovo probudila opozicioni duh kod građana, a kao rezultat imamo veličanstvene litije širom Crne Gore i sve to je preraslo političke partije i organizacije. Crnoj Gori su potrebni sloga i jedinstvo, a ta pobjeda je već izvojevana.