Zamjena suvereniteta za dug

U ovom predsezonskom trenutku na Primorju je najmanje realnih para u opticaju. Keš kaplje na pipetu. Vansezona je potrajala i potrošila ono što je Ljeto 2014. kako-tako akumuliralo. Sve zapaćene krize (čitaj: ratovi) su se u međuvremenu umnožile, i iscijedile novčanike. Kao i u drugim geografijama, 2% stanovništva živi veoma dobro, dočim na obali i 20% onih koji plove morima (od ukupnog broja zaposlenih).

Detalj fortifikovanog Andrićgrada

Pomorci su jedini sloj društva koji posjeduje realne novce, no je cijena tog imanja oličena u polugodišnjoj odsutnosti od kuće i činjenici da metafora o hlebu sa 9 kora nikad nije prestala da postoji.

Sve pare koje su bile u slamaricama ili ležale na računima, uložene su. Uglavnom u turizam ili granu koja se dotiče turizma. Mali privrednici listom kazuju kako su već sada u minusu jer ne mogu da naplate dugovanja. Što je mali privrednik veći, viša je i suma koju (uzalud?) potražuje od drugih, u robno-novčanom lancu. Rusima je sugerisano da 2015. godinu odljetuju na Krimu, što bi poslušao svaki patriota. Srbija će mahom u Grčku, naći će se još za toliko, a ono što je vezano rodbinom ili turističkim atavizmom doći će poslovično na Bokokotorsko primorje. Kosovari i Albanci posjetiće onaj mali komad Crnogorskog primorja od Bara do Ulcinja, gdje će, po mnogim tumačenjima, biti svoji na svome.

Ali se u moru priče o ostacima institucije Godišnjeg odmora krije nedavno objavljeni podatak po kome je prosječna zaduženost država članica Evropske unije oko 90%, s budžetskim deficitom od oko 3%. Svi kojima novac nije pao s neba moraju naokolo da hode s uzdignutom obrvom makar je u tu poziciju fiksirali flasterom.

Na ovoliki nivo zaduživanja, s kamatama na dug 3-6% potreban je privredni rast 2,5-5% samo da ne bude gore. Uzmimo da je evropski prosjek dospjeća naplate dugova 10 godina. Kolika onda treba da bude stopa privrednog rasta da bi se bez budžetskog deficita država oslobodila bankarskih okova? 7%? 10%? Pod znanim nam uslovima, toliki je privredni rast deboto nemoguć. Proizilazi da je većina evropskih zemalja osuđena na grčki scenario, rezanje socijalnih davanja, posrtanje privrede i zaduživanje do mjere do koje postoji bilo ko spreman da uopšte pozajmi novac.

Po računici 2 plus 2, na kraju se događa slom svega: ostataka socijalne države, javnih službi, privrede u cjelini. Ko god pokaže hrabrost da iskorači ka državnoj samostalnosti – u teoriji još i ima šanse da na human način prebrodi krah.

Ko o čemu, Kusturica npr. (i) o neminovnosti Velikog rata. Gledajući ga kako zida, stekao sam utisak da gradove podiže i da bi u njima, pored hrane i vode, sa sve rendžerima ili čuvarima (zovimo vojsku kojim hoćemo imenom), s nešto lojalnog mu i vjernog naroda, mogao da pretekne izvijesno vrijeme. Kusturica je pak pare uložio u suverenitet ukoliko bi sistem doživio totalni krah. Pa bi – uvezane zapadnom geopolitičkom režijom – i Srbija, i Crna Gora, i Republika Srpska trebalo da učine isto.

Igra zvana Svjetska ekonomska kriza započeta u Americi 2008. predstavlja generisano obaranje domina. Radi se o prevari da se krvlju stečena suverenost svih država zamijeni za dug.