Uručena godišnja nagrada Srpskog nacionalnog savjeta „SLAVA SRBINU“

Povodom 105-te godišnjice Dana ujedinjenja Crne Gore i Srbije, Srpski nacionalni savjet Crne Gore uručio je akademiku Kosti Čavoškom povelju za humanost i nauku „dr Božidar Bojović – SLAVA SRBINU“.

Kako stoji u obrazloženju, komisija se odlučila da „Povelju i nagradu uruči Kosti Čavoškom zbog njegovih velikih zasluga u oblasti pravne i političke filozofije, i patriotskog angažmana na polju odbrane srpskog naroda od istorijskih nepravdi, koje vrhune u međunarodnoj okupaciji Kosova i Metohije“.

Nagrada se sastoji od povelje i vrijednog zlatnika sa likom Svetog Save, i uručena je u Beogradu u prostorijama Udruženja književnika Srbije, u Francuskoj 7.

U ime Srpskog nacionalnog savjeta Crne Gore nagradu je uručio dr Momčilo Vuksanović, predsjednik Srpskog nacionalnog savjeta.

OBRAZLOŽENJE

Prof. dr Božidar Bojović bio je ljekar i naučnik velike domaće i međunarodne reputacije. Formirao je prvo Odjeljenje dječje endokrinologije, u Dječjoj bolnici u Podgorici. Jedan je od osnivača Medicinskog fakulteta u Podgorici. Bio je gostujući profesor na Medicinskom fakultetu u Kragujevcu. Osim što je objavio preko 250 naučnih radova u zemlji i inostranstvu, autor je 13, a koautor sedam monografija i dva univerzitetska udžbenika. Međutim, prof. dr Božidar Bojović je bio i veliki humanista i intelektualac, koji se nije ograničavao na oblast medicine, već je svoja interesovanja usmjeravao i na druga polja djelatnosti, dajući primjer časnog i odvažnog borca za srpski narod u cjelini, a naročito u Crnoj Gori, gdje se decenijama sprovodila sistemska diskriminacija Srba.

Imajući u vidu njegovo bogato djelo i časni život, u znaku humanizma i slave Srbinu, Srpski nacionalni savjet Crne Gore je utemeljio nagradu koja će trajno da čuva uspomenu na zaslužnog čovjeka našeg naroda, doktora Božidara Bojovića.

Komisija Srpskog nacionalnog savjeta Crne Gore odlučila je da ove godine Povelja pripadne akademiku Kosti Čavoškom.

Opredijelili smo se za prof. dr Kostu Čavoškog, izuzetnog srpskog naučnika i humanistu, zbog njegovih velikih zasluga u oblasti pravne i političke filozofije i patriotskog angažmana na polju odbrane srpskog naroda od svjetskih i istorijskih nepravdi, koje vrhune u međunarodnoj okupaciji Kosova i Metohije.

Akademik Kosta Čavoški je radio u Institutu za uporedno pravo; Institutu za filozofiju i društvenu teoriju i na Pravnom fakultetu u Beogradu, čiji je bio redovni profesor.

Čavoški je redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti, sekretar Odeljenja društvenih nauka SANU, član Odbora za proučavanje Kosova i Metohije i član Krunskog saveta. Čavoški je disident iz vremena komunističke Jugoslavije i bivši član Senata Republike Srpske.

U vrijeme studentskih demonstracija pisao je oštre kritičke tekstove o komunističkom režimu, čime se svrstao uz pristalice profesora Mihaila Đurića. Optužen je za širenje neprijateljske propagande. Marta 1973. godine osuđen je na pet mjeseci zatvora, uslovno na dvije godine. Potom je 1975. godine, zbog moralno-političke nepodobnosti, otpušten sa Pravnog fakulteta. Vraćen je na Fakultet tek 1991. godine, u svojstvu redovnog profesora.

Kosta Čavoški je kao disident, zajedno sa Dobricom Ćosićem, osnovao i napisao program Odbora za odbranu slobode misli i izražavanja, čiji članovi su, između ostalih, bili i akademici Matija Bećković, Ljubomir Tadić, Mića Popović, Dimitrije Bogdanović, Nikola Milošević, Radomir Samardžić, Dragoslav Srejović i Borislav Mihajlović Mihiz. Ćosić je u Piščevim zapisima zabilježio o Čavoškom da je: „Najhrabriji i najvredniji opozicionar iz naše grupe, jaka i moralna ličnost i sposoban pravnik“.

Akademik Kosta Čavoški je objavio preko 50 knjiga. Teško ih je i pobrojati, kamoli izdvojiti neku od njih. Ipak ćemo za ovu priliku istaći djela u kojima se najvećma ispoljavaju osobenosti i visoki intelektualni, moralni i naučni dometi Koste Čavoškog. Njegova knjiga O neprijatelju (1989), kao što i sam naslov sugeriše, posvećena je fenomenu neprijatelja kroz istoriju. Sem primarnog i tradicionalnog tumačenja ovog termina, koji označava antagonizam između država i naroda, Čavoški posebno istražuje novovremenu kategoriju tzv. unutrašnjeg neprijatelja, karakterističnu za totalitarne sisteme. Takav status je empirijski istražio i na sopstvenom iskustvu. Ovom polju interesovanja pripada i kapitalno djelo Makijaveli, u kome je Čavoški sveobuhvatno protumačio jednog od najvećih političkih mislilaca svih vremena, Nikola Makijavelija (1469 – 1527). O italijanskom utemeljivaču moderne političke misli u nas je objavio ogled 1907. godine Slobodan Jovanović. Ali, knjiga Koste Čavoškog je ovog autora svrstala u red najvećih evropskih tumača Makijavelijevog djela. U njemu, po riječima Mila Lompara, Kosta Čavoški „pokazuje da njegovo razumevanje duhovnih fenomena ima filozofsko-antropološki temelj, da ono donosi bitne uvide u prirodu kulturnih fenomena, istovremeno ostavljajući razuđeni i upečatljivi jezički i stilski pečat“.

Iz kruga nacionalnih tema, koje se u najširem značenju odnose na srpsko pitanje, izdvojili bismo knjige: „Zatiranje Srpstva“ (1996); „Hag protiv pravde“ (1998); „Rasrbljavanje“ (2011), a naročito „Srpsko pitanje“ (2011) i „Kosovo stožer Srpstva“ (2018), koje su objavljene u Književnoj zadruzi Srpskog nacionalnog savjeta Crne Gore, u Podgorici.

Ove dvije knjige akademika Koste Čavoškog po našem uvjerenju predstavljaju krunu njegovog rada, posvećenog samoj sudbini srpskog naroda. Stoga ćemo ovo kratko obrazloženje za dodjelu Povelje za humanost i nauku dr Božidar Bojović – SLAVA SRBINU akademiku Kosti Čavoškom završiti citatom iz njegove knjige „Kosovo stožer Srpstva“. On piše: „Sudbinu Kosova i Metohije trebalo bi razmotriti imajući na umu budućnost i sam opstanak srpskog naroda. Istorijski gledano, Srbi se kao narod teško mogu zamisliti, a kamoli opstati, bez Kosova. Pored jezika, zajedničkog porekla i potonjeg, najvećma rasutog, istorijskog bivstvovanja, samo su dve bitne odrednice srpskog nacionalnog identiteta: svetosavlje i kosovski mit. Ako bi se izgubilo ovo drugo, srpski narod bi teško mogao biti ono što je bio, što jeste i što bi valjalo da i dalje bude“.

Ovim riječima nema šta da se doda, sem da se zahvalimo akademiku Kosti Čavoškom što nam je podario svoje veliko djelo. Stoga mu i kao prijatelju Srpskog nacionalnog savjeta Crne Gore s radošću dodjeljujemo ovo visoko priznanje.

Predsjednik Srpskog nacionalnog savjeta Crne Gore,

dr Momčilo Vuksanović