Tihi pastir burnog vremena

Piše: Mišo Vujović

“Bila su to teška vremena, isključivost je vladala među našim narodom. Crkva se nalazila u dosta delikatnom položaju”, prisećao se nekih događaja iz šesdesetih godina prošlog veka vladika Niški Irinej, dok smo sedeli u njegovim skromnim vladičanskim odajama te 2002. godine u Nišu.

Tema koju sam tada istraživao dovela me do ovog tihog i nepretencioznog pastira, smeštenom u dosta oskudnom prostoru za arhijereja jedne od, tada najvećih eparhija, Srpske pravoslavne crkve.

Kopajući po dokumentima došao sam do nekih delikatnih informacija vezanih za Monašku školu u manastiru Ostrog na čijem se čelu nalazio tadašnji jeromonah Irinej Gavrilović.

“Tada je u manastiru Ostrog svakodnevno boravila crnogorska UDBA, a odnosi crkve i države bili su na veoma niskom nivou. Vlast je nastojala, ubacivanjem svojih službenika poput Miraša Dejejića da uspostavi potpunu kontrolu nad crkvom u Crnoj Gori”, prisećao se blaženopočivši patrijarh Irinej, koji je deo svog monaškog života proveo u masastiru Ostrog.

Pored protivljenja počivšeg mitropolita Danila Dajkovića, Sinod je pod pritiskom politike postavio Miraša Dedejića za suplenta Monaške škole u Ostrogu, na čijem čelu se nalazio tihi pastir jednog burnog vremena.

Miroslav Gavrilović je rano ostao bez oca, pod uticajem strica pripadnika bogomoljačkog pokreta počinje njegovo intezivnije interesovanje za crkveni život, što ga nakon gimnazije odvodi na studije Bogoslovije. Odlazi u Mostar na služenje vojnog roka gde biva pod fokusom obaveštajnih organa. Jedno vreme provodi u Atini, gde oseća i doživljava punu religijsku slobodu. Rano upoznaje vladiku – patrijarha Pavla Stojčevića, o čijem je gospodstvenom držanju i duhovnom asketizmu voleo često da govori. Tadašnji patrijarh German ga rukopolaže u čin jeromonaha i nakon upravljanja Monaškom školom u Ostrogu, koju je Udba rasturila postaje rektor Bogoslovije u Prizrenu.

U čin episkopa hirotonisan je 1974. da bi 1975. godine bio uveden u tron Niškog episkopa gde je ostao do 2010. godine kada je postao 45. patrijarh Srpske crkve. Mudri Čačanin ili German našeg vremena uspeo je da odnose crkve i države digne na najveći novo, da načini neke kompromise na uštrb sebe ali uzvisujući crkvu, koja se nekim manjem ili većim političkim ustupkom, teško može diskreditovati. Možda će vreme pokazati da smo se ogrešili, da smo potcenili njegovu arhipastirsku mudrost i događaje kojima je, ipak više dorastao od svojih plahovitih kritičara. Poslednje dane svoga života pokazao je žrtvu – ljubi bližnjega svoga više nego sebe samog.

Počivaj u miru svjatejši vladiko, pod kupolama hrama posvećenog najvećem od svih Srba, koji si uspeo, za malo dana, ali za svoga zemana, da završiš i širom otvoriš njegove dveri.