Rezolucija DF-a: Nikad više 1916. godina i sramni čin kapitulacije

Demokratski front dostaviće Skupštini Crne Gore Predlog rezolucije o osudi čina kapitulacije Kraljevine Crne Gore u Prvom svjetskom ratu pod nazivom „Nikad više 1916. godina„, a radi stavljanja u skupštinsku proceduru.

Ova rezolucija, ističu iz DF-a, predstavlja odgovor na Rezoluciju o poništavanju odluka Podgoričke skupštine, koju je predložila vladajuća koalicija.

„Naša generacija, ponosna na pretke koji su se borili u Prvom svjetskom ratu u Vojsci Kraljevine Crne Gore, zbog čije je borbe nastala čuvena rečenica koja oslikava veliku pobjedu u tom ratu ‘Da nije bilo Božića na Mojkovcu ne bi bilo ni vaskrsa na Kajmakčalanu’, osjeća žal zbog činjenice da je Vojska Kraljevine Crne Gore 25. januara 1916. godine kapitulirala, pa nije učestvovala na Solunskom frontu i u velikoj pobjedi Saveznika.

Stoga, nameće se potreba da se u ovom vremenu osudi postupak tadašnjih vlasti Kraljevine Crne Gore, koji su našu junačku vojsku osramotili, raspuštajući je nakon pobjede na Mojkovcu, a potom potpisali kapitulaciju. Time je tadašnja vlast odstupila od proklamovanih ratnih ciljeva, koji su sadržani u Proglasu kojije kralj Nikola, u ime Kraljevine Crne Gore, uputio na početku Velikog rata“, ističe se u predlogu Rezolucije.

Navodi se da je Vojska Kraljevine Crne Gore u svojim operacijama 1915/16. godine ispunila svoje vojne zadatke, zaustavljajući napredovanje okupatora i omogućavajući uslove za nesmetano odstupanje prema Grčkoj i saveznicima vojske Kraljevine Crne Gore i vojske Kraljevine Srbije, te da do ispunjenja sporazuma između Kraljevine Crne Gore i Kraljevine Srbije, uključujući i povlačenje dvije vojske sa okupiranih teritorija, nije došlo prvenstveno zbog nepoštovanja sporazuma od strane crnogorske vlasti i zbog potpisivanja sramnog čina kapitulacije.

„Crnogorska vlast je, raspuštanjem vojske i napuštanjem zemlje, ostavila narod, vojnike, podoficire i oficire na milost i nemilost okupatoru. U vrijeme okupacije ti ljudi su prošli teror i golgotu, ubijani, proganjani, internirani u logore“, ističe se u u Rezoluciji.

Ovim činom je, dodaje se, crnogorska vlast prekršila Ustav Kraljevine Crne Gore, čime su se stekli uslovi da se napušteni narod slobodno izjasni o tome u kakvoj državi želi da živi.

„Zbog svega navedenog, čin kapitulacije Kraljevine Crne Gore treba osuditi, jer je nakon tog čina njena teritorija de fakto postala dio Austro-Ugarske monarhije, koju je neko morao osloboditi.

Takva kapitulantska politika je proizvela loše posledice kako po narod u Crnoj Gori, Vojsku i njene oficire, tako i po samog kralja Nikolu, koji u teškom i burnom vremenu nije mogao da ocijeni dalekosežni uticaj jednog takvog postupka. Dakle u odlukama koje su uslijedile nakon oslobođenja dinastija Petrović je samo snosila konsenkvence za poteze koje su povukle crnogorske vlasti 1916. godine“, navodi se u Rezoluciji.

Takođe, konstatuje se da je novouspostavljena Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca isplatila realnu novčanu naknadu dinastiji Petrović za imovinu koja joj je bila oduzeta u zemlji i preuzela obavezu davanja redovne novčane apanaže svim članovima dinastije sve do 1945. godine.

U Rezoluciji se podsjeća i da je tokom Drugog svjetskog rata princ Mihailo Petrović, unuk kralja Nikole, odbio ponudu italijanskih fašista i njihovih slugu na čelu sa Sekulom Drljevićem da postane kralj Crne Gore.

U obrazloženju se naglašava i da u „velikoj i slavnoj ratnoj epopeji, voljom tadašnjih vlasti, sramnim činom kapitulacije,Vojska Kraljevine Crne Gore nije postojala na Solunskom frontu, već je najveći broj oficira, podoficira i vojnika, nakon sramotnog čina predaje, od strane okupatora bio interniran u nekoliko logora koji su se nalazili na prostoru današnje Mađarske“.

„Oni koji tamo nijesu završili, a uspjeli su da se prebace do Soluna, a radi se o hiljadama dobrovoljaca iz Crne Gore i Boke, učestvovali su u Vojsci Kraljevine Srbije u proboju Solunskog fronta i tako odbranili čast naših velikih predaka“, ističe se u obrazloženju Rezolucije i naglašava:

„Smatramo da se u dnevno političkim tretiranjima tema iz ovog perioda nepravedno baca sjenka na jedan od najtežih događaja u istoriji ovog prostora, ropstva pod Austro-Ugarskom nakon kapitulacije i čuvenih gladnih godina i mučenja naših predaka od strane vojnika te monarhije“.