Refleksije 13-julskog ustanka 1941. i njegove posledice (11): KPJ zlupotrebljava omladinu

Piše: Miljan Stanišić

KPJ je još i prije julskog ustanka, u ustanku, a naročito kasnije zloupotrebljavala za svoje potrebe, naročito omladinu, pa i djecu, zbog impulsivnosti koja ona nosi, ali i nedovoljne doze racionalnosti, pa im je ona poslužila kao idealno rješenje da je agresivnom i napadnom ideologizacijom i propagandom o njihovoj svijetloj budućnosti i društvu koje će ubrzo doći, kao i patetičnim pričama o slobodi, jednakosti, solidarnosti, iskoristi za svoje, trošeći cvijet mladost za svoje partijske, revolucionarno-terorističke interese. To je i bila strategija komunističkog vrhovnika Tita kako bi što više mladih uključili u svoje redove, jer za njihove ideološke projekte oni su bili najbolje upotrijebljeni  i najpodložniji manipulacijama, i zato su „igrali na kartu“ njihovih patriotskih osjećanja. Takvu zloupotrebu djece potvrđuje i izjava Tita, navodeći: „Kada idu u borbu ljudi, vojsku koju je država stvorila, odrasli ljudi, onda je to njihova dužnost prema domovini, onda je to dug svakog građanina i rodoljuba. Ali, kad bez mobilizacije, dobrovoljno, deca od dvanaest, četrnaest, petnaest i šesnaest godina idu u borbu, znajući da će u njoj poginuti – onda je to više nego dug prema domovini, onda je to nadčovečanski heroizam mladih ljudi koji žrtvuju sebe, iako još nisu upravo ni stupili i život – da bi buduća pokolenja bila sretna“. Zloupotreba djece, nije imala samo obilježje pojedinačnih slučajeva, već je to bila praksa koju su komunisti iskoristili u svim mjestima, prilikom čega su mnogi stradali, jer su ih slali u veoma rizične akcije.

Vođa jugoslovenskih komunista Tito pokazao je pored bezdušnog lica i ono ciničko, jer je koristio navodni alibi da omladinu niko nije mobilisao, niti poslao u rat. Međutim, zna se da su komunisti pored omladinskih, stvarali i pionirske partizanske čete, koje su partijske „opskrbili“. U proglasima iz avgusta 1941. godine Politkom partizanskog rukovodstva je upućivao brojne pozive mladoj populaciji, pune emotivnih iskaza patriotizma, da ona treba da uzme stvar u svoje ruke, tragom svojih predaka. U jednom od brojnih takvih proglasa, između ostalog, se poručuje mladeži: „Tvoje je mjesto na strani tvoga naroda, omladino Jugoslavije! Kao i uvek do danas, pokaži se dostojnom svojih slavnih slobodarskih tradicija tvojih predaka, koji se nikada nisu mirili sa tuđinskim jarmom i koji su, sa oružjem u ruci, uvek hrabro znali da se bore za slobodu. Prezri sve one koji ti ‘savetuju’ da ‘čekaš’, da se štediš, jer ‘još nije kucnuo čas’. Znaj da na njihova usta govore okupatori, mučitelji i krvnici tvoga naroda, koji danas, kao i uvek, žele da razjedine svoje protivnike, kako bi ih lakše tukli jednog po jednog. Znaj da tvoje oslobođenje mora biti delo tvojih sopstvenih ruku, delo tvoje borbe i da je kucnuo čas opšteg narodnog ustanka“.

Za KPJ mladež je bila najbolji izvršilac naloga, najuporebljivija kad je trebalo ići na juriš, a ideološki zaslijepljeni mladići su bili najrevnosniji likvidatori tzv. narodnih izdajnika, najbolji kuriri, izvršavali najrizičnije zadatke, pa su zato i najviše stradali. To potvrđuju i zaključci povodom formiranja jedne od partizanskih organizacije, da se „ne smiju izostaviti naši najmlađi drugovi, niti sektašiti u tom pogledu, pod izgovorom da su to djeca i da to nije za njih“. Da bi formirali što više takvih organizacija i omasovili ih, KP je za pionire organizovala konferencije na kojima su čitane radio vijesti, razmatrane su i političke prilike i dr. O tome kakva je atmosfera vladala prilikom osnivanja jedne od takvih pionirskih organizacija piše dr Zoran Lakić“: „…Jedan od najmlađih, mada u pravoj vojničkoj uniformi, baš kao iskusan ratnik, ispunio je salu svojim dječačkim glasom – ‘Ovaj miting je naša najveća radost. To je poklon naše hrabre vojske nama pionirima, to nam je dar našeg milog druga Tita’…Uz ovacije i poklike, smjenjivali su se mnogi govornici…-‘Drugovi, ova naša organizacija nije šala. Mi smo vojska, koja hoće da pomogne borbu’. Jedan stari ratnik, koji tek što je došao na miting pionira, jednostavno, iskreno i otvoreno dobaci: ‘Sine moj, bolje bi bilo da se mi stariji ugledamo na vas“. Tako je prilikom osnivanja Crnogorskog dječjeg narodnooslobodilačkog odreda u selu Podvraće (Danilovgrad), navedeno da su pored ostalih poslova, kurirskih i sl, oni učestvovali i sa puškom u ruci. U jednom članu statuta te organizacije stoji da njeni članovi mogu biti “ samo dječaci i djevojčice od 10 do 15 godina pod uslovom da ne puše, ne piju, ne kockaju se i ne nose praćku“.

U prethodnim ratovima koje je vodila crnogorska vojska ili njen dio, vodilo se računa da se sačuva mlada populacija koliko god je to bilo moguće, jer ona je ta koja je bila garant zdravog, progresivnog i svakog drugog napretka društva. Vodilo se računa o svakom domaćinstvu, da li je neki mlađi čovjek jedinac i slično, a nepunoljetni nijesu slati u rat. Sve u svemu, tendencija je bila da se sačuva mlada, perspektivna i zdrava supstanca društva. Za komuniste mlada populacija je bila ciljna grupa koja je trebalo da izvršava najrizičnije zadatke, upravo zbog nedostatka racionalne sfere, igranjem „na kartu“ njihove nedovoljne zrelosti, što piše i u jednom komunističkom izvještaju: „Mladi su ponijeli najveći teret revolucije. Ako je trebalo probiti neprijateljsku liniju fronta, mladost je bila nezadrživa vojska, ako se jurišalo na neprijateljski bunker…Sve su to oni činjeli sa puno uspjeha – iz jedne ratne godine u drugu“. Dakle, prema navedenim uputstvima postupano je tokom čitavog rata, pa i kasnije. Komunisti su, pored izvjesne oslobodilačke komponente, ne samo izvršavali zločine prema tzv. narodnim neprijateljima, nego i prema mladima, čak i prema djeci koje su navodili na zločin, i od mnogih njih mlađanih, neizgrađenih ličnosti, stvarali su monstrume, koji su se, ogrezli u krvi, takmičili koji će više pobiti tih „domaćih izdajnika“, a često su u tim akcijama i sami stradali. Da su komunističko-partizanska rukovodstva navodilo na izvršavanje zločina čak i djecu, navešćemo, pored ostalih, i naredbu Save Kovačevića, gdje se ističe: „Svim partizanskim komandirima i političkim komesarima četa, komandirima i političkim komesarima bataljona, svim rodoljubima i svim poštenim ljudima, ženama, djevojkama, momcima i djeci, da gdje god sretnu te bandite (odnosi se na političke protivnike, tzv reakciju, primj. M.S.) ubijaju ih bez ikakvog pitanja i ikakvog suđenja“. Po toj i tim naredbama strogo je postupano. Takvo stanje svijesti dočarao je i dr Veselin Đuretić: „Omladina, zahvaćena opojnom socijalnom ideologijom, postajala je spremna za juriš na nebo, iako često bez zemaljskih oslonaca“.