Prof. dr Stamatović: Crnoj Gori je potreban proces dekomunizacije

Na današnji dan prije 74 godine nacistička Njemačka kapitulirala je u Drugom svjetskom ratu. Od tada se 9. maj širom svijeta slavi kao Dan pobjede nad fašizmom.

,,Crna Gora je par ekselans država u svijetu u kojoj se najviše govori o antifašizmu, a radi se suprotno“, kazao je dr Aleksandar Stamatović, istoričar, docent na Filozofskom fakultetu u Nikšiću Univerziteta Crne Gore u razgovoru sa redakcijom portala IN4S.

Zašto slavimo 9.maj i koji je današnji smisao tog praznika?

Već decenijama je 9. maj u opticaju kao Dan pobjede nad fašizmom. Radi se o potpuno pogrešnom datumskom označavanju smisla ovog dana. Naime, Musolinijeva fašistička Italija kapitulirala je 1. septembra 1943. godine. Tog 9. maja potpisana je bezuslovna kapitulacija Hitlerove nacističke Njemačke. Fašizam i nacizam jesu slične ideologije, i u praksi slični režimi, ali isto tako i po mnogim odrednicama različiti. Podsjetiću, puni naziv Hitlerove stranke bio je Nacional-socijalistička radnička partija, ili skraćeno nacistička. Hitler je Njemcima ponudio sublimaciju ideje socijalizma i socijalne pravde sa rigidnim nacional-šovinizmom i rasizmom. Netačna je tvrdnja da je tada 9. maja pobijeđen fašizam. Decenijama poslije Drugog svjetskog rata u Španiji je egzistirao fašistički režim generala Franciska Franka, i to naočigled „demokratske“ Britanije i Francuske. Isto tako i režim Antonija Salazara u Portugalu. Deceniju poslije Drugog svjetskog rata u Argentini je egzistirao fašistički režim Huana Perona i njegove žene Eve-Evite Peron, tzv.“narodne majke“. Uostalom, tamo je dobjegao veliki broj nacističkih zločinaca i ustaša na čelu sa Pavelićem. Decenijama su poslije Drugog svjetskog rata u centralnoj i Južnoj Americi egzistirali fašistički režimi projektovani i održavani od SAD, od kojih predstavljaju vrhunac režimi Batiste na Kubi, ili Augusta Pinočea u Čileu. Mitirajuće forme kombinacija fašizma, nacizma i imperijalizma bile su toliko očigledne od rušenja Berlinskog zida kroz tzv. Novi svjetski poredak, i to je sada toliko očigledno u ukrajinskom konfliktu, gdje se ponavlja scenarijo iz Drugog svjetskog rata.

Gdje se nalaze pobjedničke snage nad fašizmom danas, i šta nam to govori o istoriji i istorijskim izvorima?

Jedinstvenog korpusa pobjednika nad opet uslovno rečeno fašizmom danas nema. Pomiješani su i pobjednici i poraženi u projektu Novog svjetskog poretka, koji se sada raspada, ali i ogorčeno želi da brani sebe. Ostaju samo tri temeljne nacije odbrane od fašizma i njegove produžene ruke Novog svjetskog poretka, a to su Rusi,  Srbi i Kinezi. U državama Novog svjetskog poretka antifašizam je samo deklarativna fraza, a u stvari je pobijedila politika poraženih iz Drugog svjetskog rata.

U čemu se ogleda današnji fašizam, i šta Crna Gora u smislu borbe protiv istog nije naučila?

Crna Gora je par ekselans država u svijetu u kojoj se najviše govori o antifašizmu, a radi se suprotno. U konkretnom obliku glavna izražavajuća forma u Crnoj Gori modernog doba kao fašizam se može prepoznati segregacija srpskog naroda. Usljed podjele u vladajućem DPS-u 1997. godine ubrzano je stvarana dukljansko-montenegrinska ideologija, kao spoj komunističke antisrpske ideologije, i fašističke ideologije Drljevića i Štedimlije, sa konačnim uobličenjem doktrine Novog svjetskog poretka u globalnom smislu. Srpski narod našao se pod teškim udarima nacionalne, kulturne, crkvene i ekonomske segregacije. Čak je i promovisana neka vrsta tzv.“Konačnog rješenja“ za Srbe u Crnoj Gori, poput onog za Jevreje u Njemačkoj, lansiranjem priče o odlasku na traktorima. Frapirajuće je što se na antifašizam najviše pozivaju grupacije bivšeg režima, koje su i stvorile svojevrsnu verziju crnogorskog fašizma. Veliko je i pitanje koliko su se Srbi u Crnoj Gori izbavili od fašizirajuće forme dukljansko-monntenegrinske ideologije i poslije 30.avgusta 2020.godine, jer se pojavljuju neke nove političke snage koje će te fašizirajuće forme nastaviti samo na suptilniji način. Međutim, proces bih postavio u obratnom smjeru. Pored defašizacije crnogorskog društva od dukljansko-montenegrinske ideologije, Crnoj Gori je potreban još jedan proces, a to je proces dekomunizacije, jer su fašizam i komunizam u suštini iste totalitarne ideologije i prakse vlasti, toliko strane slobodnom čovjeku i demokratskom društvu. Jedino uporednim procesom defašizacije i demokunizacije, crnogorsko društvo može postati slobodno i demokratsko društvo.