Preminula britanska kraljica Elizabeta

Kraljičino zdravlje pogoršalo se u poslednjih nekoliko dana, a njen sin princ Čarls i unuk princ Vilijam i drugi članovi kraljevske porodice bili su uz nju u poslednjim trenucima.

Kraljica Elizabeta Druga rođena je 21. aprila 1926. godine.

Prestolonaslednica je postala 1936. godine, kada je njen otac Džordž Šesti postao britanski kralj.

Na presto je došla 1952. godine posle smrti njenog oca kralja Džordža Šestog, a krunisana je godinu dana kasnije, 2. juna 1953. godine u Vestminsterskoj katedrali u prisustvu sedam hiljada gostiju. Ceremonija krunisanja bila je prvi masovni događaj koji je direktno prenošen na televiziji

Kao britanska kraljica, nalazila se na čelu Anglikanske crkve, a bila je i na čelu Komonvelta (koji objedinjava sve bivše britanske kolonije).

Nedavno je proslavila platinasti jubilej vlasti, 70 godina na britanskom tronu.
U braku sa princom Filipom imala je četvoro dece, prestolonaslednika Džordža (1948), princezu Anu (1950), princa Endrjua (1960) o princa Edvarda (1964).

Tokom vladavine, kraljica je posetila 130 zemalja sveta, a u Beogradu je boravila 1972. godine.

Do poslednjeg dana bila je veoma aktivna i učestvovala u raznim zvaničnim događajima. U januaru 2006. godine predala je deo svojih ovlašćenja princu Čarlsu, a krajem 2016. godine i nadležnost nad 25 dužnosti drugim članovima kraljevske porodice.

Tokom ove godine, retko se pojavljivala u javnosti, a 3. jula 2022. predala je prestolonasledniku Čarlsu deo ovlašćenja šefa države.

Biografija kraljice Elizabete – 70 godina na tronu, dok se menjao svet

Elizabeta II bila je monarh Velike Britanije i 14 drugih kraljevskih zemalja Komonvelta i vrhovni poglavar Crkve Engleske. Na presto je stupila 6. februara 1952, a svečano krunisanje, naredne godine, prvo je koje je prenosila televizija.

Od 1956. do 1992. broj njenih kraljevstava se menjao kako su neke teritorije dobijale nezavisnost, a neka kraljevstva su postale republike.

Elizabeta je rođena u Mejferu u Londonu kao Elizabeta Aleksandra Meri i najstarija je kćerka vojvode i vojvotkinje od Jorka, kasnije kralja Džordža VI  i kraljice Elizabete.

Njen otac je postao kralj nakon abdikacije svoga brata Edvarda VIII 1936, kada je ona postala naslednica prestola. Počela je da obavlja javne dužnosti tokom Drugog svetskog rata, u kom je služila u Pomoćnoj teritorijalnoj službi. Elizabeta se 1947. udala za Filipa, vojvodu od Edinburga, sa kim ima četvoro dece: Čarlsa, Anu, Endrua i Edvarda.

Prvo pod imenom Hanover, a potom kao Saks-Koburg i Gota, britanska kraljevska dinastija nemačkog porekla vladala je Ostrvom od 1714. nesmetano i neupitno sve dok se u jeku Prvog svetskog rata nisu razbuktala antinemačka osećanja. Tada je kralj Džordž V odlučio da promeni prezime u englesko Vinzdor.

Vladavinu Elizabete II je u prvim decenijama bila obeležena postupnim nestankom Britanske imperije, kao i stagnacijom i siromašenjem Velike Britanije, trendovima koji su na tek zaustavljeni za vreme premijerskih mandata Margaret Tačer i Tonija Blera.

Njen boravak na tronu od 70 godina je obeležio i niz geopolitičkih dešavanja, početak i završetak Hladnog rata, osnivanje Evropske unije i izlazak samog Ujedinjenog Kraljevstva iz nje.

Elizabeta je uživala veliku popularnost među svojim podanicima. Bila je najpopularniji član kraljevske porodice, a jedini popularniji članovi od nje su jedno vreme bili Dajana, princeza od Velsa i njen unuk princ Vilijam.

Godine 1977. prilikom obeležavanja srebrnog jubileja stupanja na presto, proslave su održane širom Komonvelta, a kraljica je imala izuzetno uspešnu i dugu međunarodnu turneju, koja je potvrdila njenu popularnost.

Nakon pobede koalicije u Zalivskom ratu, kraljica je postala prvi britanski monarh koji se obratio Kongresu Sjedinjenih Država u maju 1991.

U oktobru 1994. postala je prvi vladajući britanski monarh koji je kročio na rusko tlo.

Kraljevsku porodicu potresao je 1996. godine razvod princa Čarlsa i Dajane, koji su pratile brojne afere.

Odnosi sa medijima nisu uvek bili idilični: kraljica je 2003. godine tužila Dejli Miror zbog kršenja poverenja i dobila sudsku zabranu objavljivanja informacije koje je prikupio reporter koji se predstavljao kao lakej u Bakingemskoj palati.

Elizabeta je retko davala intervjue i malo se zna o njenim ličnim osećanjima. I ako se monarh ne meša u politiku, mediji su izveštavali da je kraljica bila vrlo nezadovoljna, ogorčena i frustrirana politikom Tonija Blera, u Iraku i Avganistanu.

Kraljičin dijamantski jubilej 2012. obeležio je 60 godina na tronu, a proslave su održane širom kraljevstava i Komonvelta. Ona i njen suprug su imali su turneju po Ujedinjenom Kraljevstvu, dok su njena deca i unuci krenuli na kraljevske turneje po drugim državama Komonvelta u njeno ime.

Od marta 2020. kraljica se zbog epidemije kovida-19 preselila u zamak Vindzor i tamo se zadržala iz predostrožnosti. Javni angažmani su otkazani. Ipak i sama se zarazila u februaru 2022, ali je imala blage simtome.

Princ Filip, vojvoda od Edinburga, suprug kraljice Elizabete II umro je u zamku Vindzor u 99. godini ujutru 9. aprila 2021.