Perović: Pravoslavna crkva na udaru DPS-a

Protojerej stavrofor Gojko Perović, rektor Bogoslovije „Sveti Petar Cetinjski”, ocijenio je da država i Crkva u Crnoj Gori trenutno nemaju normalne i zdrave odnose, ali se nada da će se oni popraviti.

“Ako smatramo da ti odnosi podrazumijevaju međusobno uvažavanje i saradnju na poljima od opšte društvene koristi i ako bi oni morali da se temelje na principima sekularnosti, mi onda danas u Crnoj Gori gotovo da nemamo ništa od toga”, kazao je Perović za “Dan“.

S obzirom na odnos države prema Srpskoj pravoslavnoj crkvi i Mitropoliji crnogorsko-primorskoj, koji se, po Perovićevoj ocjeni, u bitnome razlikuje od odnosa sa drugim vjerskim zajednicama, čini se da „naša građanska i demokratska sekularna država ima probleme sa pridjevom srpska koji se nalazi u zvaničnom imenu Crkve.“

„Sve se to dešava samo i isključivo Srpskoj pravoslavnoj crkvi; sa njom nije potpisan ugovor o saradnji, samo za njene hramove se traži prelazak u državno vlasništvo, javni servis u širokom luku zaobilazi njene skupove… Reklo bi se da naša građanska i demokratska sekularna država ima probleme sa pridjevom srpska koji se nalazi u zvaničnom imenu crkve, ili možda sa činjenicom što je njeno zvanično sjedište u Beogradu, odnosno u Pećkoj patrijaršiji? Možda ni Crkva nije najsrećnija što danas u pravoslavlju dominiraju nacionalni predznaci u imenima pomjesnih crkava, ali to je unutrašnja tema same Crkve. Baš je neprincipijelno i nedemokratski kada država pokazuje ambiciju da raspravlja o toj stvari. Predstavnik naše vlade je odletio u Rim da potpiše ugovor koji reguliše položaj crnogorskih rimokatolika, a onda se ista vlada buni zašto je sjedište Pravoslavne crkve izvan Crne Gore. Nekome u Vladi smeta naziv SPC, a ne smeta mu drevni i zvanični naziv barskog nadbiskupa koji, između ostalog, glasi primas srpski. Tih i takvih neprincipijelnosti ima koliko hoćete, a na njima se ne mogu graditi zdravi i normalni društveni odnosi“, ocjenjuje Perović.

On kaže da su težnje države da uzme Crkvu pod svoje štetne i anahrone i da više nalikuju srednjem vijeku, a ne savremenim i naprednim demokratijama.

Bliža im medresa od Bogoslovije

„Može neko reći da je taj naziv srpska crkva anticrnogorski, a ja bih takvog čovjeka pitao da li je naziv države Crna Gora antisrpski? Naravno da nije. I jedan i drugi naziv, ime crkve i ime države, predstavljaju nasleđe vjekova i imaju svoje istorijsko opravdanje, ali je suština i osnovno nastojenje rada i postojanja, kako Crkve, tako, valjda, i države, univerzalnog. kosmopolitskog i građanskog karaktara, a ne nacionalizam. Niti naziv države primorava građane da budu Crnogorci po naciji, niti ovakav naziv Crkve bilo kome od vjernika nameće srpski nacionalni identitet“, ističe Perović.

On dodaje da Crkva u Crnoj Gori u svom unutrašnjem duhovnom životu i misionarskom radu ostvaruje „bogomdani napredak na svim mogućim poljima“, da se povećava broj ljudi koji žive crkveno, da se obnavljaju i grade bogomolje, da se umnožava broj najrazličitijih zajednica unutar Crkve (kola milosrdnih sestara, omladinska bratstva, škole vjeronauke, narodne kuhinje…).

„Reklo bi se da Crkva živi i radi neometano. Pa, ipak, ubijeđen sam da su za našu državu i društvo u kom živimo štetne situacije poput one na Ivanovim Koritima, kada ispred crkvice koje je u vlasništvu Mitropolije crnogorska policija uporno izjednačava vlasnike i provalnike. Loše je i kada, recimo, predstavnici Vlade Crne Gore više puta odlaze na svečanosti koje organizuje medresa u Tuzima, a nikada ne dođu ni na jednu svečanost koju priređuje Cetinjska bogoslovija. Smatram da je najštetnija ona pojava kada službe bezbjednosti i policija označe pojedine sveštenike kao nepodobne i štetne po društvo, a takav potez ničim ne objasne niti dokažu, jer sveštena lica trpe neviđene torture na osnovu tih njihovih procjena“, upozorio je Perović.

Komentarišući sastav radne grupe koja radi na izradi Nacrta zakona o slobodi vjeroispovjesti, u kojoj nema predstavnika vjerskih zajednica i crkava, Perović kaže da takav sastav radne grupe ukazuje na nedostatak političke volje da taj zakon bude kvalitetan.

On ukazuje da država nema jednak odnos prema svim vjerskim zajednicama i crkvama.

„Iz primjera koje sam do sada naveo potpuno je jasno da nema tog ujednačenog odnosa. Primjer odsustva te ujednačenosti je i nedavni slučaj, o kome je pisao vaš list, odnosa Prestonice prema inicijativi Mitropolije da joj bude dodijeljen plac za izgradnju fobljanske kapele na Novom cetinjskom groblju. Naša inicijativa je ignorisana i odbijena, a jedna slična našoj je odobrena. Ljudi pokazuju svoju neprincipijelnost, ali ipak će Gospod odlučiti o svemu“, poručio je Perović.

On upozorava da se u jednom djelu javnosti promoviše „krajnje nezdrava i štetna priča” da se nečija imovina može ustupagi drugome protiv volje vlasnika.

„Znam da jedan manji dio crnogorske javnosti pomenutu „jednakost pred državom” zamišlja ili vidi tako da hramove i imovinu koji su vjekovno vlasništvo.

Stranački kongresi samo o Pravoslavnoj crkvi

„Mitropolije i SPC treba ustupiti na korišćenje jednoj grupi građana, jednoj NVO, ali to je, po meni, potpuno izopačeno shvatanje. Ne može se nečija imovina ustupati drugome protiv volje vlasnika. E sad. ako neko smatra da ta imovina ne pripada SPC, pa još ako je takav čovjek crnogorski patriota, onda je sudski sistem ove države jedini put da to svoje mišljenje provjeri i potvrdi. Kakva je to ljubav prema državi a ne vjeruješ njenim institucijama i ignorišeš njihov rad“, pita Perović.

On ukazuje da pitanje povraćaja crkvene imovine do danas nije riješeno, uz napomenu da se ona vraća, ali se postojeća neprestano dovodi u pitanje medijskim spekulacijama i „tolerisanjem djelovanja provalnika“.

„Nedavno je pravni tim Mitropolije pred institucijama ove države obesmislio vladinu inicijativu o tome da jedan crkveni hram postane vlasništvo Vlade. Šta će vladi jedne sekularne i građanske države hram, tim prije što znamo da taj hram nije arheološka ruina, niti konzervirani spomenik, već živa, bogoslužbeno aktivna bogomolja“, naglasio je Perović.

On smatra neobjašnjivim neke javnosti objelodanjene unutarpartijske aktivnosti političkih činilaca, npr. to da Demokratska partija socijalista na svojim stranačkim kongresima raspravlja o pitanjima Pravoslavne crkve, a da se, s druge strane, ne bavi krucijalnim problemima sa kojima se ona godinama suočava.

„Vrlo je čudno, gotovo neobjašnjivo, to što ovdašnja vladajuća partija na svojim stranačkim kongresima raspravlja o pitanjima Crkve, i to isključivo o pitanjima Pravoslavne crkve, a da država Crna Gora, kojom ta partija politički upravlja već decenijama, prosto ignoriše nekoliko krupnih pitanja od velike društvene važnosti, kao što su povraćaj crkvene imovine, donošenje zakona koji regulišu odnos države prema Crkvi, potpisivanje međusobnog ugovora koji je crnogorska država potpisala sa svim mogućim vjerskim zajednicama osim sa SPC“, istakao je protojerej Perović.