Osvajači, imperije i njihov uticaj na naše gene
Ova nevjerovatna interaktivna mapa prati miješanje gena velikih populacija u Evorpi, Africi, Aziji i Južnoj Americi tokom poslednja četiri milenijuma.
Mapa otkriva genetski uticaj evropskog kolonijalizma, arapske trgovine robljem, širenja Mongolskog carstva i evropskih trgovačkih puteva uz Put svile.
Mnogi genetski tragovi sa mape poklapaju se sa istorijskim događanjima i nude dokaz za ranije nezabilježeno genetsko miješanje.
,,Ono što me najviše impresionira je jednostavnost naše tehnike”, kaže dr Garet Helental sa Instituta genetike Univerzitetskog koledža u Londonu.
,,Iako pojedinačne mutacije nose samo slabe signale toga odakle je neka osoba, dodavanjem informacija duž celog genoma mi možemo rekonstruisati mnogo više od toga.
Nekada pojedinci iz susjednih regija mogu pokazati iznenađujuće različitu genetiku.
Na primjer, identifikovani su različiti događaji koji su se odvijali u različitim vremenskim periodima između grupa iz Pakistana, čiji su članovi nasledili dio DNK iz subsaharske Afrike, možda zbog arapske trgovine robljem. Zatim, druge iz Istočne Azije, pa još jedne iz drevne Evrope“.
Naučnici Univerzitetskog koledža u Londonu udruženi sa kolegama sa Univerziteta u Oksfordu koristili su podatke genoma ukupno 1.490 osoba kako bi otkrili ,,komade” DNK koje su dijelili sa različitim populacijama.
Uspjeli su da ukažu na vremenski okvir kada se miješanje dogodilo uz pomoć genetske rekombinacije – biološkog procesa u kom dva DNK molekula razmenjuju genetske informacije.
Narodi koji su imali iste pretke, imali su slične djelove DNK, a ponaosob su davali tragove o svojoj prošlosti.
,,Svaka populacija ima specifičnu genetsku ‘paletu’”, kaže dr Danijel Faluš sa Maks Plank instituta za Evolucionu antropologiju u Lajpcigu.
,,Ako biste morali da naslikate genome modernih Maja, na primer, morali biste da koristite čitavu paletu boja od one koja simbolizuje Špance, stanovnike Zapadne Afrike i američke starosidioce”.
Ova mješavina potiče iz 1670. godine kada su Španci i stanovnici Zapadne Afrike kolonizovali delove Južne Amerike.
Iako ne možemo direktno izdvojiti DNK iz grupa koje su se miješale u prošlosti, možemo opaziti veliki kod ,, DNK originalnih grupa kod modernih.
Osim što nudi sasvim novi uvid u istorijske događaje, novo istraživanje možda će otkriti kako DNK utiče na zdravstveno stanje i specifične bolesti u različitim populacijama.
,,Razumijevanje genetskih sličnosti i razlika između populacija ključno je za razumijevanje javnog zdravlja”, kaže dr Sajmon Mejers.
Neke grupe su u većem riziku od određenih tipova bolesti, nego druge. Rijetke genetske mutacije naročito su vidljive između različitih grupa i njihovo razumevanje u kontekstu zdravlja čoveka je trenutno u fokusu istraživača.
Narod Kalaš
Grupa koja najduže nije doživljavala miješanja sa drugim populacijama je narod Kalaš iz Pakistana. Oni su se u davnoj prošlosti, prije 206. godine pre nove ere, izmiješali sa Evropljanima i grupom iz Zapadne Azije. Neki Kalaši vjeruju da potiču od vojske Aleksandra Velikog. Mapa ovo ne isključuje, ali su takođe otvorene i brojne druge mogućnosti.
