Odnos prema Njegošu oslikava perverzni, ropski karakter Montenegra

Piše: Boško Vukićević

Da nešto „debelo“ nije u redu sa savremenom montenegrinskom državom, da u njenoj suštini i ustrojstvu ima nečeg neprirodnog i prilično perverznog, najbolje se može vidjeti iz njenog odnosa prema Njegošu. Naravno, pod modernom montenegrinskom državom podrazumijevam prije svega trodecenijski lopovski režim kao i sve one šovinizirane segmente društva, iz vlasti i opozicije, koji gravitiraju antisrpskoj ideologiji koju je takav režim prigrlio. Kao da je fundamentalna i jedina dužnost takve montenegrinske države da neprestano bježi od istorijske Crne Gore, njene suštine, vrijednosti i ideala.

Elem, u današnjem Montenegru i u opisanim krugovima Njegoš je – tema za izbjegavanje. Iz škola se njegova djela sve više izbacuju, dok se njegove tekovine uglavnom cenzurišu. Kada god iskrsne inicijativa da Njegošev dan rođenja bude proglašen za državni praznik, a ovih dana se to dešava po šesti put – jave se uobičajeni dušebrižnici da takvu ideju opstruiraju ili stopiraju.

Tako su u ovoj prilici ekspresno reagovali SDP i dukljanski istoričar čije su knjige donedavno dijelile „Vijesti“, kako bi ocijenili da pomenute inicijative služe za ubiranje „jeftinih političkih poena“. SDP ističe da „Njegoš ima istorijsku veličinu“, ali da „kao društvo treba da tražimo više kohezionih faktora u zajednici“. Dukljanski istoričar kaže da je „Njegoš važna istorijska ličnost“, ali izražava bojazan da se takvom inicijativom mogu potencirati ideali „nekakve takozvane Njegoševe Crne Gore koju je Crna Gora već u dvadesetom vijeku prevazišla“.

Dakle – „nekakve takozvane Njegoševe Crne Gore“…

Već i iz ovakvih reakcija moguće je procijeniti koliki je nivo licemjerja i podlosti kod montenegrinske vlasti i raznih njenih derivata. Niko od njih neće otvoreno reći da ne voli Njegoša, da se boji Njegoša, da Njegoša želi odstraniti i cenzurisati, već se služe eufemizmima i lukavostima kako bi takvu odbojnost i netrpeljivost prema Njegošu prikrili. U tom smislu više cijenim ekstremiste iz Bošnjačke stranke koji otvoreno kažu da ne vole Njegoša. I oni su perverzni i „iščašeni“, ali su makar iskreniji od ovih prvih.

A zašto raznorazni dukljanoidi ne vole Njegoša? Zato što ih Njegoševo djelo podsjeća na njihovo konvertitstvo i bježaniju od ideala slobode. Njegoševa oda crnogorskoj slobodi, ali i njegovo nepobitno srpsko nacionalno osjećanje, njegovo uzdizanje Miloša Obilića za vrhovni primjer časti i hrabrosti kod Crnogoraca, nešto je što dukljanoidi ne mogu fizički ni psihički podnijeti. Ali, tolika je Njegoševa veličina u globalnim razmjerama, da većina dukljanoida neće javno isticati otvorenu odbojnost prema njemu (osim pojedinačnih primjera, kao što su spisatelji Nikolaidisi, otac i sin). Oni će tek u sebi proklinjati dan kada se Pustinjak Cetinjski uopšte i rodio. Jer, kako reče pomenuti dukljanski istoričar, Njegoševa Crna Gora je nešto posve drugačije od savremenog Montenegra.

A zaista je nesrećna država koja ne slavi tako velikog čovjeka. Njegoš je bio vladar i vladika Crne Gore, ali njegov genij kao pjesnika i mislioca uveliko prevazilazi lokalne okvire. Njegoš se druži sa Danteom, Šekspirom i Geteom, dok bi mizerni lokalni vlastodršci i šovinisti učinili nezamislivo da se oslobode takvog velikana, da padne u zaborav. No, ne može im biti da ga se oslobode. Dok god je jak Njegošev ideal slobode kod našeg naroda, postoji nada za obnovom istorijske Crne Gore.