Odgovor na ”POBJEDU” režimskih laži: Kako je pećki patrijarh Vasilije zaratio sa programom DPS-a prije 250 godina

Piše: Boško Radović

„Pobjeda“ je ovih dana objavila tekst o tome kako Sveti Vasilije Ostroški, nije srpski svetac! To je naravno u skladu sa programskom politikom DPS i proklamacijama predsjednika Đukanovića (”Više nikad ne smijemo biti Srbi”) ali nije u skladu sa istinom.

I zato, iako uvijeno u oblande naučnog pisanja i premda liči na istraživačku analizu – ovo pisanje predstavlja samo gomilu obmana i ništa više.

Tekstopisac se upinje da dokaže kako pravoslavni svetitelji u Crnoj Gori – nijesu Srbi, a potom dokazuje – da je njih sve ”kanonizovala” tada nepostojeća ”CPC” te da sa njihovom kanonizacijom nema veze Pećka Patrijaršija. Obje ove teze su temeljno netačne, pa autor ima velike muke da neistinu prikaže kao istinu.

No, krenimo redom:

Za Svetog Vasilija Ostroškog, slava mu i milost, ovdje se tvrdi da nije bio Srbin, ali se kaže da je, eto, možda bio unijata (posebna vrsta pripadnosti Rimokatoličkoj crkvi)!? Zamislite dokle ide ta ”autokefalna” i navodno crnogorsko-pravoslavna propaganda, kada je njihovim autorima draže da ga svrstaju među ne-pravoslavne, nego među Srbe?

A pri tom, teza o uniji Svetog Vasilija nije ni naučno ni životno održiva. Međutim, koga briga? Kada srpski istoričar Vladimir Ćorović pretpostavlja da je tu možda bilo unije, onda se to poteže kao neki propagandni barjak (iako Ćoroviću nije uža specijalnost crkvena istorija i njeno tumačenje). A kada isti taj Ćorović napiše da je crnogorska istorija samo dio srpske (što i spada u domen njegovog stručnog interesovanja) onda se to ni ne pomene!

Dalje se kaže da je najkasnije do 1768. g. ”Crnogorska pravoslavna crkva” – ”nedugo po obnavljanju svoje autokefalnosti” – Svetog Vasilija Ostroškog objavila za svetitelja. Od tada, kažu nam ovi pripovjedači, postoji služba a možda (?) i sinaksar posvećen svetitelju (riječ je o bogoslužbenim tekstovima koji se pišu nekom svetitelju u čast ).

Ako bismo povjerovali „Pobjedi“ – morali bismo da prihvatimo nekoliko neistina: 1) da je 1766. g. ”CPC ” ”obnovila” svoju autokefalnost; 2) da je crkva pod tim imenom tu ”autokefalnost” imala nekada prije; 3) da je tokom 18. vijeka ta ”CPC” (ili ako hoćete – Crkva na teritoriji današnje CG) – imala postupak kanonizovanja svetitelja – nezavisan od Pećke Patrijaršije ili kasnije pokrajinskih crkava nastalih njenim ukidanjem; 4) da se ne zna ko je napisao ”službu i sinaksar” Svetom Vasiliju Ostroškom, nego da ti tekstovi, eto tako, odnekud, postoje…

Međutim, „Pobjeda“ se ovdje prikazuje kao poraz istine, ili prevedeno na srpski – kao zbornik raznoraznih laži.

Jer: 1) 1766. g. nije došlo do obnavljanja nikakve ”CPC”. Niti ima pomena o takvom crkvenom nazivu, niti poslije ukidanja Pećke Patrijaršije ima bilo kakve inicijative u tom pogledu. Ima, naprotiv, inicijative mitropolita Save Petrovića kod ruskog dvora – da se ta Patrijaršija obnovi! 2) Pogotovo nema pomena o autokefalnosti Crkve u Zeti – prije ovog udesa Pećke Patrijaršije, pa samim tim nema ni riječi o njenoj obnovi 3) Crkva u Crnoj Gori tokom 18.vijeka nema nikakav saborski ni crkveno-pravni postupak kanonizacije svetitelja mimo onoga što je upisano u kalendare i bogoslužbene knjige eparhija Pećke Patrijaršije 4) i konačno – u ravni Kolumbovog ili Kopernikovog otkrića – da saopštim jednu enciklopedijsku istinu: Službu i sinaksar Svetom Vasiliju Ostroškom sastavio je, baš tih godina ( od 1767 do 1769 ) kad je boravio u Crnoj Gori – svrgnuti, ali još živi pećki patrijarh Vasilije Brkić Jovanović! Eto kako je srpski patrijarh, još prije 250 godina ”ratovao” protiv programa DPS!!!

Neosporno je da je kult Svetog Vasilija Ostroškog začet kao mjesni i oblasni, kao što je to slučaj svuda u svijetu i u istoriji (kult Svetog Luke nije začet u Rovcima – iako ga tamo svi slave kao krsnu slavu, niti je kult Svetog Jovana Krstitelja nastao u Cucama – iako se baš ovdje slavi kao zaštitnik plemena, – nego je sve krenulo od palestinskih sela i varoši).

Međutim, nikako se ne može, ni u njegovom nastajanju, kult ostroškog svetitelja svesti samo na današnju Crnu Goru. Hercegovina je njegovo rodno mjesto, i oblast njegovog vladikovanja a Hercegovci jesu, nesporno, po svemu, isti narod kao Crnogorci. Zamislite, i ”Pobjedin” analitičar priznaje da je to isti narod, – samo tvrdi da su to sve Crnogorci. Crnogorci, kaže, i u Trebinju i na Cetinju! A istorija nas uči drugačije, da su se Hercegovci i Crnogorci identitetski ravnali po srpskom imenu … ali koga briga za nauku?!

Dalje se kaže da je ”Amfilohije izmislio naziv – Tvrdoški – uz ime Svetog Vasilija”?! Lijepo je znati da je mladi monah Vasilije boravio i u Cetinjskom manastiru jedno vrijeme, ali u Tvrdošu je zamonašen, tamo je bio iguman, i tu mu je bila prva episkopska katedra – kad je hirotonisan (ne za crnogorskog nego) za hercegovačkog mitropolita.

Titulu ”Tvrdoškog” mu mogu pokušati oduzeti ili oni koji su bezobrazni ili pak oni nepismeni, a ”hercegovački” je (prema crkvenim kanonima) njegova osnovna titula, stara i važna koliko i ona najpoznatija – koja kaže da je ”Ostroški”.

Sveti Vasilije Ostroški je postao episkop (mitropolit) baš u Peći. To se desilo voljom i nastojanjem pećkog patrijarha Pajsija Janjevca (koji je sa Svetim Vasilijem bio lični prijatelj). Prije toga Vasilije je boravio na Hilandaru gdje je obnovio jedan manastirski pirg, a potom se Ostroški manastir ukrasio svetosavskim znamenjima. U predanju hercegovačkih krajeva narod je pobratimio i okumio Svetoga Vasilija i Svetog Savu, iako njih dvojica nijesu bili istorijski savremenici, ali je kasniji svetosavski dvig ostroškog mitropolita ostavio takav utisak na narod – kao da je Sveti Vasilije direktan nasljednik i učenik Svetog Save.
Zamislite podgoričku ”Pobjedu”, koja je krenula u obračun sa ovakvim istorijskim faktima i ovako snažnim predanjem? Čemu služi takav papir?

Ovaj otužni i obmanjivački tekst nastavlja, u istom duhu, pa kao primjer ne-srpske i ”autokefalne” crkvene istorije u Crnoj Gori, navodi činjenicu da je ovdašnja Crkva imala kanonizivane svetitelje koji ”nijesu imali veze sa Srbijom”, pa ih nabraja.

Pored pomenutog Svetog Vasilija, tu su Sveti Stefan Piperski, Sveti Petar Cetinjski i Sveti Arsenije Kosijerevski i Ždrebaonički.
Prvo, sve i da nijesu imali nikakve veze sa Srbijom, ovi svetitelji su poštovani u Crnoj Gori čija je Crkva bila apsolutno i potpuno svetosavska. Cetinjska mitropolija je samu sebe smatrala jedinim nepokorenim dijelom Pećke patrijaršije, pa je, samim tim, poštovanje ovih svetitelja u Crnoj Gori 18. i 19. vijeka, valjda najbolji dokaz njihovog svetosavskog i srpskog karaktera.
Autor pomenutog teksta bestidno prećutkuje da je Sveti Arsenije Ždrebaonički – ustvari drugi po redu srpski arhiepiskop, poznatiji kao Sveti Arsenije Sremac, učenik i nasljednik Svetog Save.

Ovo prećutkivanje ne bi bilo bestidno da svrha teksta nije ”progon srpstva iz Crne Gore”. Ovako – ”bestidno” će još ispasti blaga riječ.
Isto tako, Pobjedin istoriograf navodi, s ponosom, kako je Njegoš izdao ukaz o kanonizaciji Svetog Petra Cetinjskog – uprkos protivljenju klira Karlovačke mitropolije pa i Ruskog crkvenog Sinoda! I zbilja, – sve je tako bilo. Ali to nikako ne može biti dokaz da kanonizacija i poštovanje Svetog Petra Cetinjskog nema veze sa punoćom bivše Pećke Patrijaršije, odnosno – buduće Srpske Pravoslavne Crkve! Jer – službu Svetom Petru Cetinjskom ( bez koje nema potpunog bogoslužbenog poštovanja nekog svetitelja ) je napisao (pazite sad !!!) beogradski mitropolit Mihailo Jovanović, u drugoj polovini 19.vijeka! I ne samo Svetom Petru, nego i Svetom Stefanu Piperskom! Divni i učeni mitropolit Mihailo.

I šta ćemo sad, gospodo Pobjedini pioni(ri)?! Iako rasparčana od 1766 do 1920 Pećka Patrijaršija je očigledno djelovala kao jedna Crkva, bar na bogoslužbenom, bratskom i sestrinskom nivou. A Vi, ili to ne znate – a glasno pričate drugačije, ili pak znate, ali krijete od Vaših čitalaca?

Slijede redovi o tome kako je SPC krivotvorila lik i djelo ”blaženog kneza Vladimira” dodajući mu ime Jovan i pripisujući mu srpski karakter. Misli se ovdje na Svetog kralja Jovana Vladimira iz 11.vijeka.

Reći ću samo da je tokom 2016. i 2017. a u spomen 1000 godina od mučeničke smrti Svetog kralja Jovana Vladimira, SPC izdala desetotomnu ediciju o ličnosti i kultu ovog Sveca i održala jedan respektabilan međunarodni naučni skup u Baru, u septembru 2016. g. Za razliku od SPC, crnogorska vlast nas je, za isti jubilej počastila zbornikom od 10-tak radova! Deset tomova – nasuprot 10 članaka!

A što se tiče punog imena ovoga Svetoga čovjeka, reći ću samo ovo da je blaženopočivši patrijarh srpski Pavle napisao sjajnu studiju koja ide u prilog autentičnosti punog imena Svetog Jovana Vladimira, i koja objašnjava istorijat njegovog kulta na ovim prostorima. ”Ko je pisac službe Svetog Jovana Vladimira koju je štampao Jovan Papa 1690. g.?” naslov je pomenutog teksta više puta objavljenog u sklopu zbornika radova patrijarha Pavala ”Da nam budu jasnija neka pitanja naše vjere”.

Pa eto, neka crnogorska javnost sudi, da li, kad su crkvene teme u pitanju, više treba vjerovati ”Pobjedi” ili patrijarhu Pavlu.