O izjavi Abazovića da je izigrao SPC sa novom verzijom Temeljnog ugovora

Piše: Nikola Milovančev

Mediji su 7. jula 2022. prenijeli izjavu g. Abazovića da je izigrao Srpsku pravoslavnu crkvu tako, što je u novom predlogu Temeljnog ugovora, u preambuli Ugovora promijenio njen sadržaj, sa namjerom da se izbaci spominjanje 800 godina kontinuiteta djelovanja Srpske crkve na prostorima današnje Crne Gore.

G. Abazović je za Radio i televiziju Crne Gore izjavio: „U preambuli 3 i 4, to je nekada bio jedan član. Da ne bi bilo loših interpretacija uspeli smo da ga odvojimo i imamo dva člana. Taj član uopšte ne govori o SPC nego o hrišćanskoj crkvi. Zar nije i katolička crkva hrišćanska“

G. Abazović dakle tvrdi da je tekst Temeljnog ugovora koji je pripremila vlada g. Zdravka Krivokapića bio bolji za interese Srpske pravoslavne crkve od novog predloga, koji priprema njegova vlada. Preveslao je on eto naivne Srbe!

Vjerni narod Srpske pravoslavne crkve će uskoro reći da li je za njega ovakva promjena na gore za njega prihvatljiva. Ja mislim da je i preambula važna i da pomaka na gore ne smije biti – treba usvojiti preambulu koju je pripremila vlada g. Zdravka Krivokapića (hvala mu na tome!) i koja izražava istorijsku istinu više od osam vijekova bitisanja naše Crkve na tom prostoru. Pristajanje odnosno prihvaćanje ujdurme ne smije da prođe – nova preambula je neprihvatljiva!

Pažnju mi je privuklo pitanje g. Abazovića „Zar nije i katolička crkva hrišćanska?“. Kao mlad čovjek, koji još treba dosta da uči, predsjednik vlade Crne Gore nije uspio da sazna da je na tim prostorima i katolička crkva imala pretežno srpski nacionalni karakter. Uostalom, titula nadbiskupa barskog (nešto se malo spominje zadnjih 15-20 godina, ne znam šta se to događa), je Primas Serbiae. Da, za Vatikan je vjekovno sjedište srpske crkvene provincije u Baru!

Uostalom, može g. Abazović da o tome pita i nešto nauči od dr. Šerba Rastodera, koji je 1991. objavio (sa Jasminom Rastoder) knjigu „Dr. Nikola Dobrečić arcibiskup barski i primas srpski 1872-1955“. A posle 64. strane te knjige nalazi se i fotografija zadužbinske crkve dr. Nikole Dobrečića u Baru, podignute 1926. godine, sa grbom primasa Dobrečića na fasadi, na kojem je i natpis na srpskoj ćirilici „Za Boga i za svoj narod“.

Kada zatim bude još više učio istoriju, g. Abazović će saznati da je i katolička crkva na tim prostorima smatrana crkvom unutar „srpskih pokrajina“. Ovo je notorna činjenica, a da ne bi bilo sumnje da je to „srpska izmišljotina“, citiraćemo slovenačkog svećenika i crkvenog istoričara dr. Josipa Turka (preminuo u emigraciji, u San Francisku, 1951). Turk je 1938. u Ljubljani bio određen da oceni doktorsku disertaciju katoličkog svećenika i profesora veronauke na dubrovačkoj gimnaziji, Srbina katolika don Iva Bučića; Bučić očito tada nije mogao ili nije želio da brani disertaciju „Inocentije III i Srbi“ (u originalu: »Innocentius III et Serbi“) u Zagrebu, gdje je u katoličkoj crkvi dominirala antisrpska Stepinčeva struja, pa se opredelio za fakultetu Ljubljani. Ostavimo sada po strani disertaciju Bučića, koja je prećutana već 83 godine (sam autor se, po mojim dosadašnjim saznanjima, tokom rata opredijelio protiv politike Nezavisne Države Hrvatske, prišao partizanskom pokretu a i napustio položaj duhovnika Rimokatoličke crkve; kasnije se i povukao na rodnu Korčulu, preminuo je 1984). Šta piše dr. Turk 22. aprila 1939? Spominjući nepoznatu papsku bulu Inoćentija III od 23. jula 1204. (koju je otkrio Bučić), Turk navodi: „Važno je dalje navesti kakav značaj pripada toj buli u vijekovnoj borbi između dubrovačke i barske nadbiskupije za jurisdikciju nad srpskim pokrajinama“.

Šta još piše dr. Josip Turk (1940/41. dekan slovenačkog katoličkog Teološkog fakulteta u Ljubljani)? Barsku nadbiskupiju on naziva „srpskom barskom nadbiskupijom“. I dodaje, da se Inoćentije III, nakon što su Mlečani (Venecija) 1204. preuzeli vlast nad Dalmacijom sa Dubrovnikom, postavio na stranu barske nadbiskupije, „dakle u korist Srba“ („torej v korist Srbom«). Jasno je da etnički Srbi Južnog Jadrana, koji su potpali pod crkvenu jurisdikciju Rima, time nisu izgubili svoju etničku pripadnost.

Dosta je za sada, nadam se.