Montenegro ubija amanet knjaza Nikole njegovim oružjem

Piše: Nemanja Popović

Naširoko je poznata činjenica da između izvorne njegoševske Crne Gore i današnje „Republike Montenegro“ postoji kosmička razlika.

Današnji Montenegro se ustrojava kao antiteza Knjaževine/Kraljevine Crne Gore i trudi se da svaki njen pomen satre do temelja. Ključni postulati na kojima je stajala izvorna Crna Gora, poput srpskog rodoljublja i pravoslavlja, danas se od zvaničnog Montenegra tretiraju kao jeres kojeg treba odstraniti.

Montenegro je razvio patološku želju da eliminiše svu simbolku koja reprezentuje identitet izvorne Crne Gore. Primjeri ovakvog djelovanja su razni, a napadi na Mitropoliju crnogorsko-primorsku svjedoče da ni taj postulat iz kojeg proističeistorijska državnost Crne Gore neće ostati netaknut, već da je osim srpskog rodoljublja i pravoslavlje na meti aktuelne države koja se kiti nazivom Crna Gora iako je suštinski pseudocrnogorska (anticrnogorska).

Međutim, postoji jedan momenat iz istorije Knjaževine Crne Gore koji se aktuelni Montenegro podrobno trudi da iskopira. Ne, to nije srpsko i slovensko rodoljublje, niti pravoslavlje, to su fingirani izborni ishodi, izmišljeni državni udari i montirani sudski procesi  kao načini obračuna sa političkim neistomišljenicima.

Režim knjaza Nikole, na početku XX vijeka je bio jedan zaostao sistem koji se gušio u okolnim buržoaskim društvima, Crna Gora je ostala poslednji balkanski greben tvrde autokratije, potpuno prevaziđen u prosvećenoj Evropi. Izbori za ustavnu skupštinu oktobra 1907. godine odigrali su se po knjaževoj volji, pri čemu je dobio lojalnu skupštinsku većinu. Ovi izbori su bili montirani uz teror vlasti prema neistomišljenicima.

Proganjanje političkih oponenata je vršeno preko privilegovane političke organizacije lojalne knjazu Nikoli, poznatoj kao „Pravaši“ („Prava narodna stranka“). Na meti su bila članovi i pristalice Narodne stranke pozitivne knjaževom zaostalom autokratskom režimu. Narodna stranka je, između ostalog, okupljala mlađe ljude školovane u Beogradu, te dobro upoznate sa liberalnijim i prosvećenijim sistemom države, kakav su željeli i za Crnu Goru, za razliku od tvrdokorno konzervativne elite oko knjaza Nikole.

Knjaz je bio mišljenja da velika opasnost po njegovu vladarsku poziciju prijeti iz Beograda, posebno od radikala i emigranata iz Crne Gore. Osobito su knjaza u takvo mišljenje ubjeđivali crnogorski agenti iz Beograda. Oni su ga obavještavali sa vrlo tendencioznim ciljevima, nerijetko i nepouzdano, kakostudente i emigraciju iz Crne Gore protiv njega podstiče zvanična Srbija. Najviše pažnje su privlačile glasine o  mogućim atentatima. Ovim strahovima mnogo je doprinijela knjaževa neposredna okolina, inače sklona intrigama. Svojim postupcima ip rogonima, oni su i doprinijeli da knjaz i njegova dinastija dobiju toliko oponenata, uvrijeđenih i prognanih iz države. „Bombaška afera“  nakon montiranih izbora bila je kulminacija takvih odnosa u Crnoj Gori.

Otkrivanje bombi 24. oktobra 1907. poslužiće crnogorskim vlastima kao optužbe na račun opozicije i zvanične vlasti u Beogradu, da su uključeni u zavjeri i terorističku urotu protiv knjaza Nikole i režima u Crnoj Gori. Crna Gora je tražila od Srbije isporučenje određenih crnogorskih visokoškolaca na koje je sumnjala. Srbija je to odbila, pozivajući se na činjenicu kako između dvije države nema potpisanog ugovora o izručenju, i time povećala ozlojeđenost cetinjskog dvora.

Akterima pomenute afere je suđeno na montiranom sudskom procesu u prijestonom Cetinju, juna 1908. godine. Specijalni sud  je sudio po posebnom zakonu koji je bio donijet za tu namjenu. Izbjegavanje redovnog suda, problematični svjedoci sa njihovim iskazima, te veliki broj osuđenika na dugogodišnje kazne, imali su za cilj da dokažu kako je zavjera smišljena u vladajućim krugovima Kraljevine Srbije. Optužnica je bila bazirana na činjnici da su bombe bile proizvedene u jednoj fabrici u Kragujevcu, iako su sasvim izvjesno mogle biti napravljene bez ikakvog znanja zvaničnih srbijanskih vlasti. U sudskom procesu je osuđženo 49 od 52 optuženika. Izrečeno je 6 smrtnih presuda, 43 zatvorske kazne, dvojica optuženika su oslobođeni zbog nedostatka dokaza, a jedan je pušten usled utvrđene nevinosti.

U današnjoj Crnoj Gori, odavno je dobro poznato da ilegalni mehanizmi koji vladajućoj partiji stoje na raspolaganju, prilično utiču na izborni ishod, te da njene izborne pobjede značajno počivaju na tome. Takođe je dobro poznato da se sami državni organi koji su lojalniji partiji i vođi nego građanima i njihovim potrebama, koriste u svrhu održavanja na vlasti.

Međutim, zvanična Crna Gora dobila je i svoj tako zvani „državni udar“ i montirani sudski proces u XXI vijeku, te su ovako rijetke stvari u kojima je Republika Montenegro riješila da oponaša Knjaževinu Crnu Goru(obračuni sa ličnostima koje ne simpatišu vođinu politiku) kompletirane.

Protiv dvojice lidera Demokratskog fronta, najveće opozicione političke grupacije, Andrije Mandića i Milana Kneževića se od 2017. Vodi montirano suđenje pod optužbom Specijalnog tužilaštva da su u vrijeme parlamentarnih izbora  oktobra 2016. pripremali državni udar sa dvojicom ruskih državljanan, navodnih članova službi bezbednosti zvanične Ruske federacije, kao i još 9 državljana Srbije.

Prema navodima glavnog specijalnog tužioca Katnića navodno je planirano da dođe do upada u Skupštinu u noći uoči parlamentarnih izbora, pri čemu bi tadašnji premijer Đukanović bio uhapšen i likvidiran, iako je poznato da se Đukanović te večeri, kao ni bilo koje od ranijih izbornih večeri u svojoj dugogodišnjoj karijeri, nije nalazio u zgradi Skupštine. Osim navedenih ljudi optužnica obuhvata i Mihaila Čađenovića, službenog vozača DF-a.

Tok procesa suđenja koji ne uspijeva da stvar pomakne sa početka, sumnjivi iskazi i okolnosi, kao i okretanje leđa Državnom tužilaštvu(svome iskazu) i od strane svjedoka saradnika Sinđelića, po optunici glavnog komandanta „državnog udara“,  sve više pokazuje da je po svojoj prilici „državni udar“ politički montirana akcija  crnogorskih vlasti u ciljuobračuna sa najznačajnijom opozicionom grupacijom, čija je glavna krivica upravo to što je najglasniji politički oponent vlasti.

Takođe, cilj je prikazati da je Crna Gora navodno bila pod prijetnjom ruskih službi koje pokušavaju nasilno spriječiti njem put u NATO pakt, ne bi li takvim navodima  ovaj put bio ubrzan.

Iz navedenog sa žaljenjem možemo konstatovati da je Republika Crna Gora odlučila ličiti Knjaževini Crnoj Gori isključivo po rijetkim svojstvima koja ni sistemu Knjaževine nisu služila na čast (autokratija, fingirani izbori i obračuni sa opozicijom putem zloupotrebe državnih institucija) i to u svrhu političkog obračuna sa onim snagama koje danas stoje na perspektivi odbrane svega onoga što je bio ponos i paradigma crnogorskog državnog bivstvovanja kroz vjekove (srpsko-slovensko rodoljublje i pravoslavlje), a što se zvanična Crna Gora trudi da eliminiše po svaku cijenu. U prevodu: „Montenegro ubija amanet knjaza Nikole njegovim oružjem“.