Mlada Evropa na ivici: Pad povjerenja u demokratiju i raširena potreba za „jakom rukom“

Prema najnovijem istraživanju Instituta YouGov za fondaciju Tui, samo polovina mladih u Francuskoj i Španiji i dalje smatra da je demokratija najbolji oblik vlasti. U Poljskoj, podrška tom sistemu je još slabija.

Istraživanje je obuhvatilo više od 6.700 mladih ispitanika uzrasta od 16 do 26 godina iz sedam evropskih država, i razotkrilo duboku krizu povjerenja u političke institucije i vrijednosti kojima se Evropa decenijama hvalila.

Dok demokratski sistem najviše podržavaju njemački mladi (71%), u Poljskoj tek 48% vidi demokratiju kao poželjan okvir. Autoritarni model vlasti, pod određenim okolnostima, spremno bi prihvatilo čak 21% anketiranih, a u Italiji taj procenat skače na 24%.

Prema riječima politikologa Torstena Fasa sa Slobodnog univerziteta u Berlinu, kod mladih koji su ekonomski ugroženi ili politički orijentisani udesno, podrška demokratiji pada ispod 33%. Zabrinutost za stabilnost demokratskog uređenja izrazilo je čak 48% ispitanika, a u Njemačkoj – 61%.

U globalnom poretku moći, mladi prepoznaju SAD, Kinu i Rusiju kao glavne sile, dok tek 42% njih uopšte vidi EU kao važnog globalnog aktera – još jedan alarmantan podatak koji dovodi u pitanje smisao „evropskog projekta“.

Istovremeno, podrška strožijoj migracionoj politici porasla je sa 26% na 38%, a 39% mladih otvoreno kaže da Evropska unija nije dovoljno demokratska.

Ipak, uprkos svemu, dvije trećine mladih žele da njihova zemlja ostane članica EU – što više govori o nedostatku alternative nego o povjerenju u Brisel.

Klimatske promjene ostaju važna tema, ali tek trećina ispitanih smatra da bi zaštita životne sredine trebala imati prioritet nad ekonomskim rastom – što je još jedan pokazatelj da „zelene agende“ više ne prolaze bespogovorno kod novih generacija.

Evropa očito stoji na prelomnoj tački – između vjere u vrijednosti koje su je izgrađivale i razočaranja koje je sve teže sakriti. A mlada generacija, koja bi trebala biti nosilac promjena, sve češće okreće leđa istom onom sistemu koji je godinama urušavan iznutra.

Evropska generacija Z i dalje prepoznaje demokratiju kao „manje zlo“ – ali površno i sve manje relevantno.