„Mi znamo ko smo“ dekonstruisali CDT: Nečasna revizija i preoblikovanje prošlosti!

Već nekoliko dana, diljem društvenih mreža, kruži sponzorisani sadržaj Centra za demokratsku tranziciju (CDT), čija je svrha da se – makar tako autori vele – bori protiv istorijskog revizionizma, a u stvari, namjerno ili ne, u svojoj biti, djeluje kao udžbenički primjer upravo nečasne revizije i preoblikovanja prošlosti par excellence. Ne znamo da li se radi o slučajnosti ili o loše skrivenoj namjeri da pod paravanom afirmacije slobodne misli, u stvari, rehabilituju totalitarni komunistički režim negdašnje Jugoslavije, jer upravo ovaj utisak vrhuni u epizodi koja se bavi osjetljivom temom, kolektivnom traumom i onom tačkom prošlosti koja nepomirljivo razdvaja crnogorsko društvo – rušenjem Kapele na Lovćenu, a izgradnjom Meštrovićevog monolitnog mauzoleja, saopštili su iz NVO „Mi znamo ko smo“ (MZKS)

„Organizacija koja se očigledno samo deklarativno i nominalno zalaže za „demokratsku tranziciju“ dozvolila je sebi da, u ovom trinaestominutnom uratku (a koji možemo nazvati političkim pamfletom)opravdava, na momente čak i afirmiše, nečasni čin rušenja simbola Crne Gore i njenog naroda (pa čak i za vrijeme Druge Jugoslavije gdje je, posleratnim Ustavom iz 31. decembra 1946. godine ustanovljen, grb Socijalističke Republike Crne Gore, na sebi imao Njegoševu Kapelicu, a dizajnirao ga je čuveni slikar Milo Milunović) i podizanje Mauzoleja, bez prethodnog konsenzusa i uvažavanja polemičkih stavova brojnih autoriteta koji su se usprotivili ovoj jednostranoj volji i neprikladnom umjetničkom rješenju. Stvara se utisak da se ponovo radi o paradoksalnoj prilici, svojstvenoj samo Crnoj Gori, da oni koji za sebe drže da su demokrate i liberalniji dio našeg društva, na ovaj način zaobilaze istorijske istine i nalaze iznimke za komunističko nasljeđe koje je Rezolucijom o evropskoj savjesti i totalitarizmu 2009. godine, osudio Evropski parlament, a taj utisak dostiže zenit u epizodi, čiji, nepoznat i nepotpisan autor, poluistinama i manipulacijama, otvara mogućnost za dodatno rasplamsavanje tenzija i intenziviranje podjela povodom najosjetljivijih pitanja u Crnoj Gori“, istakli su oni.

Umjesto da je na jedan objektivan i naučno valjan način, dodaju iz MZKS, gledaocima predstavljena kompleksna i opsežna rasprava koja se u javnosti godinama vodila povodom rušenja Kapele i izgradnje Mauzoleja (pri čemu su praktično svi najznačajniji onovremeni intelektualci bili izričito protiv rušenja Njegoševog zavjetnog počivališta), i umjesto da je ukazano na argumentaciju obije strane, protivnici rušenja kapele zlonamjerno bivaju etiketirani kao „estete“ i „mrzitelji“.

„Radi objektivne i šire slike cijelog slučaja valja podsjetiti koncizno na samo neka od imena koja su se usprotivila suludom činu ondašnjih vlasti – književnik Meša Selimović je događaj nazvao podizanjem „spomenika vlastodršcima čiji tragovi smrde nečovještvom“ uz to napominjući kako „(…) Velikom Njegošu, koji je svojim djelom sam sebi podigao najljepši spomenik, ova odbojna faraonska grobnica ne odgovara ni po čemu“, poznati slikar Petar Lubarda rezignirano konstatuje da je „(…) Lovćen vjekovni simbol ponosa i slobode, starije i novije naše istorije, koga je sama priroda stvorila kao najljepše umjetničko djelo i da ne treba kršiti Njegoševu posljednju volju“ uz odbijanje da učestvuje u Jugoslovenskom odboru za podizanje mauzoleja. Dobrica Ćosić protestuje protiv „izneveravanja Njegoša“i svoje doba naziva vremenom „svakojakih nepoštovanja, prezira i sažaljenja nas od naših jadnih i gnevnih potomaka“. Polemici se, iz Hrvatske, pridružuje i Miroslav Krleža koji tvrdi da u ovom slučaju Njegoš ispada „karikatura, i kao spomenik i kao statua“ i, pišući Komisiji za podizanje mauzoleja, još veli: „Ako je riječ o tome da se Meštrovićev mauzolej s Njegoševim spomenikom podigne na Lovćenu, moje je subjektivno mišljenje beskompromisno negativno“, Dejan Medaković spomenik naziva „spomenikom naše sramote“, Mihiz„obretenijem glave vladike Rada“, akademik Pavle Ivić „tvorevinom čoveka obnevidelog u mržnji na srpski narod“, aprotestuju još i Duško Radović, Stevan Raičković, Vasko Popa, Aleksandar Deroko, Dragoslav Mihajlović, Mihailo Lalić, Isidora Sekulić, i još par desetina drugih značajnijih umjetnika i intelektualaca koji su podigli glas protiv ideje koju, eto, danas Centar za demokratsku tranziciju, možda nehatom, opravdava i rehabilituje, stavljajući se na stranu odbora u kome su se, nasuprot pobrojanih velikana, našli Peko Dapčević, Blažo Jovanović i Svetozar Vukmanović Tempo. Takođe, držimo da je besprizoran i manir na koji je predstavljena Srpska Pravoslavna Crkva čiji je Njegoš bio vladika – kao retrogradna i anahrona organizacija, a sama Kapela kao „kraljeva zadužbina“ koja nema ništa sa Njegoševim amanetom. Pri tome naravno, kao argumentaciju autori izlažu fakat da je obnovljena Kapela bila posvećena sv. Georgiju (dakle, sa evidentno usiljenom namjerom da se aludira na dvor Karađorđevića, iako znamo da je Sveti Georgije porodični Svetac kuće Petrović-Njegoš koja ga je proslavljala kao krsnu slavu), te što je „ulazni portal riješen monumentalnije, na prozorima su dodati vizantijski lukovi, a kapela je bila završena potkrovnim vijencem u stilu ruske arhitekture koja nije bila u tradiciji ruskog graditeljstva“. Svi ovi banalni i neutemeljeni argumenti, mogu se naći u kvazinaučnim izlivima mržnje i dežurnih „komitskih istoričara“, ali organizaciji koja, valjda, drži do svog ugleda nimalo ne priliči da se na ovako neozbiljan način odnosi prema jednom od najvažnijih identitetskih simbola Crne Gore“, navodi se u reagovanju ove organizacije.

Ono što je možda najsporniji dio ovog jeftinog propagandističkog uratka, ukazuju iz MZKS, tiče se Njegoševe posljednje volje.

„Autori, naime, ne samo da relativizuju amanet vladike Rada, već ga i decidirano poriču, iako istorija književnosti čuva svjedočanstva njegovog pisara, Milorada Medakovića, kome je vladika na izmaku svog vijeka, izložio želju da počiva u Crkvici na vrhu Lovćena: „To je moja posljednja želja koju od vas ištem da je ispunite, i ako mi ne zadate Božju vjeru da ćete tako učinjet, kako i ja hoću, onda ću ve ostaviti pod prokletstvom, a moj posljednji čas biće mi najžalosniji i tu moju žalost stavljam vami na dušu.“ Njegoš je u svome počivalištu mirovao duhom dok ga nisu uznemirili, prvo Austrijanci, koji su u doba Velikog rata neprestano bombardovali i oštetili kapelu znajući za njenu važnu simboliku, da bi je, docnije, obnovio kralj Aleksandar, njegova krv, i povratio svome pretku kratkotrajni mir sve do dolaska komunista na vlast. Sve ovo su činjenice koje valja imati u vidu prije gledanja CDT-ovog serijala, ljudi koji bi, da su zaista dobronamjerni koliko drže za sebe da jesu, zarad mira i prosperiteta za koji se zalažu, sa svojih kanala uklonili sporni materijal“, zaključeno je u reagovanju NVO „Mi znamo ko smo“.