Medojević: Briselski kišobran za crnogorsku mafiju

Predsjednik Pokreta za promjene i jedan od lidera Demokratskog fronta Nebojša Medojević ocijenio je da su se evropske integracije, u slučaju Crne Gore, pretvorile u svoju suprotnost.

On je naveo da je Crna Gora postala rizično društvo, bez političkog vođstva i sa sistemom koji ne funkcioniše, a odgovornost za takvo stanje snosi i Brisel.

Lider PzP je podsjetio da je predsjednik Evropske komisije Žan Klod Junker prilikom posjete zemljama Zapadnog Balkana rekao da „Evropska unija nije ekonomski konglomerat, već zajednica koja se brine za dobrobit građana, a to je, prije svega, zajednica vrijednosti“.

– Mnogi, od tada veoma rijetkih političkih lidera, decenijama smo vjerovali u magnetnu privlačnost EU i njenu snagu da pokrene demokratske, političke, ekonomske i institucionalne reforme, totalitarnih država nastalih raspadom komunističke SFRJ u ratu i pljački. Stalno smo gledali u Brisel kao adresu odakle će stići kazna za korumpirane vladajuće strukture, koje uglavnom sačinjavaju bivši komunistički funkcioneri i saradnici UDBA, naveo je Medojević.

On je kazao da je ubjeđivao evroskeptike u Crnoj Gori da su evropske integracije proces koji će nepovratno promijeniti totalitarnu strukturu političkog sistema i dovesti do vladavine prava, poštovanja ljudskih prava i sloboda i do održive i efektivne demokratije.

– Danas je Crna Gora prvi budući kandidat za EU. Otvorili smo 30 poglavlja u pregovorima sa EU. Na prvi pogled, zemlja je već skoro potpuno spremna da postane član EU i da prihvati sve evropske tekovine, tj. da formalno ispuni sve kriterijume iz Mastrihta. Prema ocjenama ekspereta iz EK, Crna Gora je, danas, efektivna demokratija, izbori su fer i slobodni, institucije su profesionalne i depolitizovane, službe bezbjednosti pod demokratskom i civilnom kontrolom, poštuju se i garantuju sva ljudska prava i slobode, tržište je efikasno i konkurentno, monopoli su deregulisani, zakoni se primjenjuju neselektivno, sudije sude po zakonu i na osnovu dokaza, mediji su profesionalni i slobodni. Šta onda nije u redu sa slučajem evropskih integracija u Crnoj Gori? Situacija je sasvim drugačija od one koju možemo čitati u izvještajima o napretku Crne Gore ka EU, istakao je Medojević.

Prema njegovim riječima, što smo formalno bliži članstvu u EU, sve smo dalji od evropskih standarda i kriterijuma iz Kopenhagena.

– Podsjećam, na sastanku Evropskog savjeta u Kopenhagenu u junu 1993. godine, čelnici država i vlada Evropske unije definisali su tri kriterijuma koje države kandidati moraju ispuniti prije primanja u punopravno članstvo u EU. To su – politički kriterijumi: stabilnost institucija koje osiguravaju demokratiju, vladavina prava, poštovanje ljudskih i manjinskih prava i prihvatanje političkih ciljeva Unije; ekonomski kriterijumi – postojanje efikasne tržišne ekonomije, kao i sposobnost tržišnih subjekata da se nose s konkurentskim pritiscima i tržišnim zakonitostima unutar Unije, i pravni kriterijumi: sposobnost i obaveza usvajanja cjelokupne pravne tekovine EU i prihvatanje ciljeva političke, ekonomske i monetarne unije, kazao je lider PzP.

On je istakao da je kriza u Crnoj Gori duboka, strukturna i sistemska.

– U osnovi krize je bolesni, korumpirani, pokvareni, neproduktivni i nefunkcionalni politički sistem koji je izgrađen da štiti vladajuću političku klasu i njihove lične interese. Bivša komunistička stranka je pokušala da sprovede samo ekonomsku tranziciju, tj. promjenu vlasništva, bez reformi političkog sistema. Zadržavajući stare odnose iz jednopartijskog sistema između partije i institucija sistema, spriječena je zdrava politička transformacija ka funkcionalnoj demokratiji, naveo je Medojević.

Tako je, dodao je on, crnogorska tranzicija ostala izolovana od neophodnih demokratskih, političkih promjena koje predstavljaju samu suštinu tranzicije.

– Zadržavanje kontrolnih mehanizama jedne partije nad parlamentom, policijom, tužilaštvom, sudovima, Univerzitetom, sindikatima, spriječilo je suštinske institucionalne promjene i zadržalo nezdravi ambijent zasnovan na kulturi partijske poslušnosti i dominaciji interesa partije nad interesima društva i građana. Srastanjem partija sa mafijom, privremeno je ojačana moć sistema, ali su istovremeno posijane i klice smrtonosne bolesti koja ovih dana prijeti da razori sistem, kazao je Medojević.

Prema njegovim riječima, sistem koji nije zasnovan na slobodno izraženoj volji građana, na fer i demokratskim izborima, ne može da obezbijedi održivost i proizvodi sve veće i veće troškove.

– Sistem je zasnovan na kupoprodajnim ugovorima između partije i birača, koji se obnavlja pred svake izbore, gdje je uspostavljena čvrsta korupcionaška veza koja se održava sve većim troškovima. Stvorio se parazitski sistem koji se održava iz dugova i kredita. Budžetski deficit se pokriva zaduživanjem po enormnim kamatama, javni dug raste, privatni sektor gomila svoje dugove prema bankama, državi, dobavljačima. Inostrani investitori se povlače, raste rizik zemlje i povećavaju se kamate na kredite. Ekonomija stagnira, nema razvoja, enormno se uvećava broj ekstremno siromašnih. Stvara se nova klasa lumpenproletera koja više nema ništa, pa ne može ništa ni da izgubi. Pojačavaju se socijalne tenzije i raste rizik od konflikta, ukazao je Medojević.

Vlada, smatra on, i sve institucije su paralisane i ne mogu da obavljaju svoju ustavnu ulogu.

– Sistem se gasi. Država ne funkcioniše. Svako duže tolerisanje i ignorisanje ove sistemske truleži povećava rizik od konflikata na više nivoa. Socijalni bunt, sukobi unutar službi, rat između narko-kartela, konflikti sa inostranim investitorima i arbitraže, sukobi sa opozicijom, sukobi mafije sa ostacima službi, tužilaštva i sudova u slučaju nekih kampanja protiv kriminala i korupcije pod pritiskom spolja. Crna Gora je postala rizično društvo, bez političkog vođstva, sa sistemom koji ne funkcioniše. Da li smo u ovakvo stanje došli, zahvaljujući EU integracijama? Da li je ovo bio plan, kazao je Medojević.

Boks: Raste rizik od konflikta

Medojević je naveo da vladajuća klasa, sastavljena od vrhova režima, tajkuna i vrhova mafije, gomila svoje bogatstvo i moć i izlaže se dvostrukom riziku.

– Unutar piramide moći dolazi do sukoba između krupnih igrača, raste netrpeljivost. Mafija preuzima sve lukrativne poslove na Primorju i pere novac od droge ulaganjem u nekretnine i zakupe plaža. Na njihovom platnom spisku su mnogi šefovi, načelnici, inspektori u ANB i policiji, tužioci, sudije, političari, novinari, bankari. Mafija aktivno pomaže DPS da sačuva vlast, a zauzvrat DPS štiti njihove interese i sprečava hapšenja i presude. Uz takvo plodno tlo i servis države, crnogorska mafija postaje i regionalni i globalni bezbjednosni problem. Pojačavaju se tenzije i raste rizik od konflikta, rekao je Medojević.