Kvalitet vazduha: Ugroženi i Nikšićani

Institucije sistema na državnom i lokalnom nivou treba da obrate više pažnje na višedecenijski problem aerozagađenja, koji nesporno negativno utiče na kvalitet životne sredine i ugrožava zdravlje ljudi, smatraju u Ekološkom pokretu Ozon.

Izvršni direktor Ozona, Aleksandar Perović, kazao da je, iz analize Izvještaja o praćenju kvaliteta vazduha za novembar ove godine, koji je uradio Centar za ekotoksikološka ispitivanja Crne Gore, potpuno jasno da su povećane koncentracije suspendovanih čestica PM10 i PM2,5 bile naročito izražen problem, koji zahtjeva odgovarajuću reakciju institucija koje su nadležne za upravljanje kvalitetom vazduha.

„Ali svakako i donosioca odluka na najvećem nivou koji su i najodgovorniji što je životna sredina opštine Nikšić jedna od najugroženijih u Crnoj Gori. Samo tokom novembra broj prekoračenja graničnih vrijednosti propisanih za srednju dnevnu vrijednost PM10 bio je 25, a broj prekoračenja propisanih granicom tolerancije za srednju dnevnu vrijednost bio je čak 20“, kazao je on.

Perović je podsjetio da je broj dozvoljenih prekoračenja u oba slučaja 35 na godišnjem nivou.

„Od početka godine zaključno sa 1. decembrom, broj prekoračenja graničnih vrijednosti propisanih za srednju dnevnu vrijednost PM10 bio je 81, dok je broj prekoračenja propisanih granicom tolerancije za srednju dnevnu vrijednost bio 59“, kazao je on.

Prema njegovim riječima, imajući u vidu da decembar, ako se uzme u obzir praksu iz prethodne tri godine za koliko su dostupni izvještaji CETI-ja na zvaničnoj internet prezentaciji Agenciji za zaštitu životne sredine, karaktrerišu povećane koncentracije suspendovanih čestica PM10 i ove godine može se očekivati da će broj prekoračenja znatno premašiti dozvoljen broj na godišnjem nivou i kada su granične vrijednosti i granice tolerancije za srednju dnevnu vrijednost u pitanju.

 Kako je rekao, sadržaj benzo-a-pirena izračunat kao srednja vrijednost nedjeljnih uzoraka u novembru mjesecu bio je 8.340 ng/m3, što je u odnosu na ciljnu vrijednost od 1.0 ng/m3 propisanu sa ciljem zaštite zdravlja ljudi i rokom postizanja do 2015 godine, podatak koji dodatno zabrinjava.

Kako je saopštio, suspendovane čestice PM10 mogu izazvati ili pogoršati astmu, bronhitis i druga oboljenja pluća, a samim tim smanjuju ukupnu otpornost organizma. „Iako suspendovane čestice PM10 negativno utiču na cjelokupnu populaciju, naročito ugrožene kategorije predstavljaju djeca, trudnice, stari i bolesni“.

„Studije podržane od Svjetske zdravstvene organizacije iako ne mogu pokazati jasnu uzročno-posljedičnu vezu između određenih zdravstvenih problema i povećanih koncentracija suspendovanih čestica (prevashodno zbog različitog hemijskog sastava i promjera čestica) slažu se u tome da ne postoji koncentracija koja bi se mogla proglasiti bezbjednom za zdravlje ljudi“, kaže se u saopštenju.

U Ozonu smatraju, analizirajući primjenu Plana kvaliteta vazduha za opštinu Nikšić, da je na nedopustivo niskom nivou.

„Te da je očigledno da se institucije sistema i na državnom i na lokalnom nivou tokom 2014 godine nijesu na ozbiljan način bavili niti problemom aerozagađenja, kao ni drugim ekološkim crnim tačkama u teritorijalno najvećoj i drugoj po broju stanovnika opštini u Crnoj Gori“.

„Veoma smo zabrinuti i zbog očigledne namjere Toščelika Nikšić da nastavi rad bez ekološke saglasnosti na novoinstaliranu opremu, čime se krši Zakon o procjeni uticaja na životnu sredinu, kao i bez integrisane dozvole, što je propisano važećem Zakonu o integrisanom spriječavanju i kontroli zagađivanja“, kazao je Perović.

Iz Ozona su apelovali na institucije sistema i rukovodstvo Toščelika Nikšić da na vrijeme ispune zakonske obaveze, kako se ne bi ulazilo u nešto što, kako vjeruju, neće nikom biti od koristi.

U Ozonu su, kako su rekli, razočarani da na kraju ove godine nemamo ni jedan razlog da budemo zadovoljni kvalitetom životne sredine u opštini Nikšić, za šta su odgovorni Vlada i lokalna uprava.

„Koje nijesu riješile ključne probleme gdje sem aerozagađenja prepoznajemo neuređeno smetlište Mislov do, divlju deponiju industrijskog otpada Haldu, otpadne gradske i industrijske voda, nerekultivisane rudarske kopove, katastrofalno stanje ribljeg fonda i divlje faune i prirodnih staništa, izražen problem nelegalne sječe naročito na planini Vojnik, devastirana riječna korita“, naveo je Perović.