Istorijske činjenice se ne pobijaju pristrasnom interpretacijom
1 min read
Piše: Novak Adžić
(Odgovor gospodinu Vojinu Grubaču na tekst, objavljen na portalu IN4S)
Sa uvaženim gospodinom Vojinom Grubačem, publicistom iz Moskve, a “poreklom” iz Crne Gore, u svakom slučaju, interesantno je polemisati. Mada je činjenica da je to (a priori) sizifovski posao, ali, eto,-kritikovao me javno u navedenom tekstu, polemisao sa mnom, pa je red, pristojni i elementarni, da mu odgovorim. I to činim, iako nerado, jer je njegova ekspozicija u konfliktu sa istorijskim činjenicama i naučnim saznanjima i logično bi se moglo postaviti pitanje uopšte smisla vođenja polemike na odnosnu temu, no, držim se stava da znanje ne može škoditi, već samo koristiti. Za one koji nijesu ogradili slijepo zid koji treba da ih “brani” od istorijskog znanja, koje im narušava svijet njihovih iluzija, jasna je pozicija. Premda gospodinu Grubaču krivotvorenje istorije i činjenica služi u ideološko-političke svrhe, ipak, je bitno prezentirati upravo neke očevidne, notorne, odlučne, relevantne činjenice o istoriji Crnogorske crkve, koje Grubačevu pripovijest, same po sebi, bez komentara, snažno i uvjerljivo demantuju, te u istorijskom, naučnom značenju, pretvaraju njegovu ideologizovanu priču u pamaparčad. Evo, ovom prigodom, pobijanje “teza” uvaženog gospodina Vojina Grubača, kako slijedi:
Mitropolija crnogorsko primorska, sa sjedišnjem na Cetinju nije crkva, već je samo dio jedne, etničke i nacionalne, Srpske crkve, u statusnom-pravnom, organizaciono-strukturalnom, funkcionalnom i doktrinarnom smislu. Ona, normativno (de lege lata) i stvarno (fe facto) predstavlja jednu od brojnih crkvenih eparhija (dijeceza) Srpske pravoslavne crkve, u rangu Patrijaršije, čije je sjedište u Beogradu (Srbiji) u ulici kralja Petra Karađorđevića. Zapravo, ona je ekspozitura matične Srpke crkve i to u dijaspori, u samostalnoj državi Crnoj Gori, a njeno je sjedište, centar, u drugoj državi (Srbiji), dakle, ne u matičnoj državi, već u Crnoj Gori susjednoj državi Srbiji. Velikodostojnici, episkopi, a i ostali klirici, i propagandisti, u službi Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori već duže vremena, ističu da je Mitropolija Crnogorsko-primorska, na čelu sa g. Amfilohijem, tradicionalna i istorijska crkva u Crnoj Gori. Toj “hipotezi” je podvlasan i reklamira je i gospodin Vojin Grubač.
Međutim, to je, sa stanovišta istorijske nauke i crkveno-pravne istorije i istoriografije, utvrđena i jednostavno provjerljiva, očigledna i notorna neistina. Mitropolija Crnogorsko-primorska je jedan dio Srpske pravoslavne crkve, koja nije tradicionalna i istorijska crkvena organizacija u Crnoj Gori, te njeni zahtjevi da joj se promulgira taj status, sa stanovišta državnog prava (de jure imperi) potpuno je neosnovan, kako u istorijskim i pravnim činjenicama, tako i u juridičkoj normativistici i legislativi, što dovodi do zaključka da se ona lažno predstavlja i da traži nešto što joj ne pripada i što ona nije, jer u Crnoj Gori do kraja crnogorske države (1918) to nikad nije ni bila. Istorijska, tradicionalna crkva u Crnoj Gori, kanonsko-pravno i ustavno kao takva definisana, bila je Crnogorska pravoslavna crkva i ona je takav status imala sve do njenog nasilnog i nekanonsog ukidanja (1920-1922).
Kako danas, tako i decenijama unazad, Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori i njene eparhije koje su organizovane na teritoriji Crne Gore, predstavljaju uzurpatorske i okupatorske ustanove, koje nemaju istorijsko i svojinsko pravo nad pravoslavnim sakralnim dobrima, nepokretnom i pokretnom imovinskom masom i imovinom u Crnoj Gori, već su zasnovali državinski posjed nad njima na način koji se u građanskom i stvarnom pravom objašnjava insitutom vi clam, et precario (stečen „silom, prevarom i zloupotrebom povjerenja“). Sadašnja Crnogorsko-primorska mitropolija, eparhija Srpske pravoslavne crkve, kakav je njen autentični i formalni naziv, ne postoji i ne djeluje na teritoriji Crne Gore više od osam vjekova, (od druge decenije XIII stoljeća), kako ona lažno tvrdi i agresivnom halabukom hoće nametnuti, nego nešto nešto samo od 1929. godine.
Naime, tek poslije 1920. godine, eparhije nasilno ukinute autokefalne Crnogorske pravoslavne crkve pripojene su novouspostavljenoj Srpskoj crkvi (Patrijaršiji), čije je sjedište u Beogradu i to dekretom regenta Aleksandra Karađorđevića ljeta 1920. godine. Budući da je, u pogledu organizovanja jedne i unitarne Srpske pravoslavne crkve, državno-politička vrhuška KSHS usvojila pravilo Augusbuškog mira, “čija je država onoga je i vjera” i da je radikalski ministar vjera dr Vojislav Janjić još 1919. imperativno kazao: “Naš je ideal da u centralističkoj državi bude centralistička crkva”, to je državna monarhistička vlast i sprovela u djelo i 1920. godina proglasila stvaranje ujedinjene Srpske pravoslavne crkve, kojoj je nekanonski i nasilno prisajedinjenja i Crnogorska pravoslavna crkva, sa svojim eparhijama i nepokretnom i pokretnom imovinom i imovinskom masom.
U doba KSHS i Kraljevine Jugoslavije (1918-1941) Srpska crkva je bila državna crkva, u mnogome zavisna od državne političke sekularne vlasti, što najbolje pokazuje slučaj da je političkom odlukom regenta Aleksandra Karađorđevića, Dimitrije Pavlović postao prvim patrijarhom Srpske patrijaršije, a da je opet voljom dr Milana Stojadinovića, lidera JRZ i predsjednika jugoslovenske kraljevske vlade dr Gavrilo Dožić postavljen za patrijarha Srpske pravoslavne crkve (SPC). Kad je izvršena administrativna dioba KSHS/Kraljevine Jugoslavije broj crkvenih eparhija Srpske crkve je sveden sa 27 na 21.
Tek 8. novembra 1929. godine, ministar pravde radikal iz BiH dr Milan Šrškić, u vladi bjeloručkog generala Petra Živkovića, podređenom kralju Aleksandru, svoj predlog Zakona o Srpskoj pravoslanoj crkvi uspio je da progura i njega je prihvatio kralj Aleksandar, poznat u Crnoj Gori kao palikuća, i proglasio ga vlastitim ukazom na Mitrovdan 8. novembra 1929. godine. Donošenjem državnog zakona Kraljevine Jugoslavije, kojeg je odobrio i potpisao na osnovu prijedloga svog ministra vjera radikala dr Milana Šrkšića, kralj Aleksandar Karađorđević, prvi put je uvedena, t.j., osnovana Crnogorsko-primorska mitropolija, koja je i uspostavljena kao strukturni, integralni dio Srpske patrijaršije u doktrinarnom i pravno-organizacionom pogledu. Ustav Srpske pravoslavne crkve, uz učešće njenih ovlašćenih predstavnika, u mandatu Aleksandrovog mnitra pravde dr Dragutina Kojića, odobren je i usvojen ukazom kralja Aleksandra Karađorđevića 16. novembra 1931. godine. U tome procesu je državna suvrena vlast imala ključnu ulogu i uticaj na crkvenu organizaciju i prilike. Prema tome ustavu, mitropolija Crnogorsko-primorska je sastavni dio Srpske crkve i njena pomjesna eparhija sa sjedištem na Cetinju. Prema crkvenoj statistici iz 1924. godine Srpska patrijaršija je imala 29 eparhija, od kojih je 27 bilo u Kraljevini SHS. Tada se kao jedinica Srpske patrijaršije navodi eparhija “Cetinjska i zahumsko-raška”.
Godine 1929. od djelova bivše bokokotorske i zahumsko-raške eparhije, kao i djelova pećke eparhije omeđena je voljom političkih i crkvenih vlasti u Beogradu teritorija novoosnovane Crnogorsko-primorske mitropolije. Crnogorsko-primorska mitropolija imala je u svojoj istoriji do 1945. godine dva mitropolita: dr Gavrila Dožića (1931-1938) i Joanikija Lipovca (1941-1945). Poslije rata do danas imala je 3, od kojih je treći i dalje na službi i član je Svetog Sinoda i Sabora SPC u Beogradu i neuspjeli kanditat na izborima za srpskog patrijarha. Njeni mitropoliti poslije 1945 bili su: Arsenije Bradvarović (1947-1954, kada je zbog antidržavne i anticrnogorske aktivnosti osuđen na 11 godina zatvora, od kojih je izdržao samo dvije, nakon čega više nije obavljao crkvenu dužnost u Crnoj Gori), te Danilo Dajković (1961-1990), a od 1991. do danas na tome položaju je g. Amfilohije Radović.
Bitno je naglasiti, pored navedenog, da u svim ustavima, drugim pravnim aktima, službenim izdanjima i publikacijama Srpske pravoslavne crkve, od 1920. godine pa sve do današnjeg dana, među eparhijama Srpske pravoslavne crkve navedena je i “Crnogorsko-primorska eparhija sa sedištem na Cetinju”. Tako je ona bila normirana i pravno pozicionirana još u Ustavu Srpske pravoslavne crkve iz 1931. godine, kojeg je na prijedlog Ministra pravde, a po saslušanju Ministarskog savjeta ondašnje Kraljevine Jugoslavije, propisao i proglasio kralj Aleksandar Karađorđević. Prema članu 12. toga Ustava, pod brojem 20, navedena je među djelovima Srpske pravoslavne crkve i “Crnogorsko-primorska eparhija sa sedištem na Cetinju”.
U Ustavu Srpske pravoslavne crkve iz 1957. godine, sa svim izmjenama i dopunama do 1985. godine, u članu 14. položaj Crnogorsko-primorske eparhije Srpske pravoslavne crkve, čiji arhijerej nosi titulu mitropolita, regulisan je na istovjetan način kao u Ustavu iz 1931. godine. Na teritoriji Crne Gore postoji i djeluje nešto više od 8 decenija Srpska pravoslavna crkva, koja nezakonito i nesavjesno drži u svome posjedu sakralna pravoslavna pokretna i nepokretna dobra u Crnoj Gori i njima bespravno upravlja, iako su ona u istorijskom, pravnom i faktičkom smislu do 1920. godine bila pod jurisdikcijom i u posjedu autokefalne Crnogorske pravoslavne crkve. Dakle, očigledno je, na osnovu istorijsko-pravnih utvrđenih činjenica da jedna od eparhija SPC u Crnoj Gori Mitropolija-Crnogorsko primorska nije crkva već dio crkve i da na osnovu istorijske nauke nema viševjekovno utemeljenje u Crnoj Gori, već je ona nastala kao produkt ukidanja nezavisne Crne Gore 1918. i Crnogorske pravoslave crkve (1918-1922), te da ona nema pravo da se predstavlja kao tradiconalna crkva, jer je tradicionalna crkva samo ona koja ima viševjekovni kontinuitet svog postojanja i čiji je pravni subektivitet stečen i priznat na osnovu posebnih zakona.
Istorijski, vjekovima u Crnoj Gori tradicionalna crkva bila je (Crnogorska pravoslavna) crkva. Ona je, još od doba Ivana Crnojevića kao de facto autokefalna, od druge polovine 15 stoljeća, pa sve do 1920. godine bila vjekovima istorijska, tradicionalna i matična crkva Crne Gore i Crnogoraca, o čemu postoji obimna relevantna istorijska građa i literatura. To nije svakako u Crnoj Gori bila Srpska pravoslavna crkva, koja je na bajonetima srpske vojske i žandarmerije uvedena nakon što je 1918. godine proglašena nasilna aneksija Crne Gore Srbiji i nekanonski i antiustavno i protivzakonito ukinuta autokefalna Crnogorska crkva. Fond dokumenata Ministarstva prosvjete i crkvenih poslova Knjaževine i Kraljevine Crne Gore, koji se nalazi u Arhivu Crne Gore, na Cetinju, sadrži mnoštvo dokaza (u 110 fascikli) o autokefalnosti Crnogorske pravoslavne crkve. (Negatori Crnogorske pravoslavne crkve, inače, nijesu nikada citirali niti jedan dokument iz tog fonda!) I sabrana djela Mitrofana Bana, objavljena u više tomova, takođe su uvjerljiv izvor koji svjedoči o autokefalnosti Crnogorske pravoslavne crkve. I (sačuvana) arhiva o zasjedanjima Svetog Sinoda Crnogorske pravoslavne crkve, nudi dokaze o njenoj autokefalnosti, a i službeni časopis crnogorskog Ministarstva prosvjete i crkvenih poslova – “Prosvjeta” (1889–1901) takođe sadrži brojne fakte i dokaze o autokefalnosti Crnogorske pravoslavne crkve.
Isto tako, brojni su akti i članci o autokefalnosti Crnogorske pravoslavne crkve, koje je objavio list “Glas Crnogorca” u periodu od 1871. do 1922. godine. Iz navedenih izvora nudimo samo neke dokaze. O autokefalnosti Crnogorske pravoslavne crkve pisale su i mnoge značajne ličnosti koje su živjele u vrijeme kada je ona imala takav status, a među njima su Valtazar Bogišić, Nikodim Milaš i Nićifor Dučić.
Nikodim Milaš, zadarski episkop, zapisao je 1890. godine u knjizi “Crkveno pravoslavno pravo” da je Cetinjska mitropolija autokefalna i u njegovom katalogu je na trećem mjestu.
Kada je mitropolit autokefalne Crnogorske pravoslavne crkve Mitrofan Ban, 1910. godine, slavio jubilej – 25-ogodišnjicu arhijerejske službe – tim povodom primio je brojne čestitke, a jednu od njih uputio mu je (iz Soluna) i dr Gavrilo Dožić, kasniji srpski patrijarh, u toj poruci piše i ovo: “Meni bi bila dužnost ne samo moja skromnost da uzme učešća, već da budem inicijator i, u okolini u kojoj sam se nalazio, da i drugi izvrše ono što su bili prema tome znamenitom momentu u istoriji Crnogorske ckve”. Kada je dr Gavrilo Dožić, 1913. godine, određen da bude episkop pećke eparhije Crnogorske pravoslavne crkve, crnogorski kralj Nikola I Petrović-Njegoš je poručio: “Gospodo, može li biti ljepšega dana za našu autokefalnu Pravoslavnu crkvu od ovoga, u kome sa našega Cetinja spremamo, dr Gavrila Dožića, vrijednog sina zemlje ove na njegovu službu bogu i narodu”. U biografiji dr Gavrila Dožića, koju je objavio Ilustrovani zvanični almanah–šematizam Zetske banovine, (god. I, državna štamparija, Sarajevo, 1931. str. 232), piše i ovo: “Ogledao se na bogoslovsko–književnom polju, a sada radi na istoriji Crnogorske pravoslavne crkve”.
Mitropolit autokefalne Crnogorske pravoslave crkve u periodu od 1884 do 1920. godine (kada je nasilno ukinuta) bio je Mitrofan Ban (1841–1920). On je 1910. godine, u pismu koje je zahvalnica na pozdravni govor kralja Nikole, uz ostalo, naveo i ovo:
“Vaše Kraljevsko Visočanstvo, Premilostivi Gospodaru, Četrdeset godina već je prošlo, od kako mi je velika sreća u udio pala da stupim na službu Crnogorske crkve – na službu Vaše, Gospodaru, junačke države”.
Član Svetog Sinoda Crnogorske pravoslavne crkve Kiril Mitrović (1867–1931), koji je 1909. godine postao episkop njene zahumsko–raške eparhije, 6. aprila 1910. godine, u pozdravnom govoru upućenom Mitrofanu Banu istakao je i ovo:
“Vaše Viskopreosvještenstvo,
Visokodostojni gospodine Mitropolite! Raduje se danas sveta pravoslavna Crnogorska crkva slaveći dvadestpetogodišnjicu revnosne službe Vaše Bogu, prijestolu i otadžbini, i prinosi toplo blagodarenje Božjem promislu, što Vas je sv. Blagoslovom svojim pratio na putu duge teške apostolske službe Vaše i udijelio da ona bude plodonosna i korisna sv. Božijoj crkvi”.
Autokefalnost Crnogorske pravoslavne crkve eksplicitno dokazuje pismo Svetog Sinoda Crnogorske pravoslavne crkve knjazu Nikoli I Petroviću Njegošu od 1. maja 1908. godine, koje glasi:
“Njegovom Kraljevskom Visočanstvu Knjazu Gospodaru Nikoli Prvom – Topolica.
Bog vjerni čuvar Crne Gore kroz duga i teška vremena očuvao je njenu političku nezavisnost i crkvenu autokefalnost. Za ovo zasluga pripada Vašemu Uzvišenome Domu, iz koga su na kormilo državno i crkveno dolazili veliki muževi, duhovni pastiri i svjetski vladari, koji su vazda znali visoko držati ugled Crne Gore.
Između mnogijeh savremenijeh reformi koje je Vaše Kraljevsko Visočanstvo na sreću i blago Crne Gore blagoizvolilo sankcionisati i sveta crkva bila je usrećena duhovnijem zakonima Pravoslavnih Konsistorija i Svetog Sinoda.
Saglasno Ustavu Svetog Sinoda danas prvi put okupljeni sinodski članovi na prvome mjestu za svoju svetu dužnost smatraju, Vašemu Kraljevskom Visočanstvu i Vašemu Uzvišenome Domu izjaviti svoju vjernost i nepokolebljivu odanost. U isto vrijeme Sinod najponiznije, Vama Uzvišeni Gospodaru najtoplije blagodari za nebrojena dobra koja ste crkvi svojoj učinili.
Vaše Kraljevsko Visočanstvo, Vaš Uzvišeni Dom i Crnu Goru Sveti Sinod preporučuje promislu Svevišnjemu.
Smireni molitvenici: Mitropolit Mitrofan, predsjednik, naim. episkop Kiril Mitrović, član, arhimandrit Mihailo Dožić, član, iguman Prokopije Vračar, član, protođakon Filip Radičević, član, protojerej Aksentije Bojović, član, protojerej Pavle Petrović, član, sekretar Svetoga Sinoda, đakon Ivo Kaluđerović”.
Crnogorski knjaz Nikola I Petrović Njegoš proglašen je 1910. godine za kralja Crne Gore. Među brojnim čestitkama tim povodom primio je i čestitku Njegove Svetosti Patrijarha Antiohijskog Grigorija:
“Njegovom Veličanstvu Preblagočestivom Kralju Nikoli Prvom.
Petnaesti avgust, blagosloveni dan, koji mi napominje milosti i obimne blagodati, Našega Gospodara, Boga, jer tog istog dana 1906. godine ja sam uzašao po milosti Svetoga Duha na prijesto Patrijaršijski Prvoprestolnih Apostola Petra i Pavla, danas postaje izvor radosti i veselja za Sveto Pravoslavlje cijelog svijeta, jer danas vidimo Vašu glavu, obasutu poštovanjem i obožavanjem, a tako i mudrošću ispunjenu, koja Vas je učinila predmetom uvažavanja i divljenja Velikodušnih Ruskih Careva. S kojom ste mudrošću znali upravljati predstojno Vašu Srećnu Knjaževinu kroz čitavo po vijeka, okrunjenu pravoslavnom krunom i kao što to vidi Vaš vjerni narod, radan i hrabar, predan pravoslavlju i gleda svoga omiljenog Knjaza na dostojanstvu Njihovih Veličanstava Kraljeva. Sasvim je dakle pravedno da danas naše duše veličaju Gospodara, a naši duhovi da se raduju u Gospodu, koji je naš spasitelj, i za to Antiohiska crkva uzimlje udjela u velikoj radosti svoje sestre Svete Crnogorske Crkve. Smatrao sam dužnošću da otslužim sa svim mojim patrijaršijskim klirom u prisustvu velikog broja moje pastve svetu liturgiju, namijenjenu Vašem Veličanstvu vozljubljenom u Gospodu.
Ja ovim uzimljem slobodu da podnesem Vašem Kraljevskom Prestolu moja Patrijaršijska čestitanja i moje očinske želje duboko iskrene, moleći Gospoda i Cara Careva, da Vas sačuva još svetom desnicom za dug i presrećan život na korist i na sreću države koju Vam je Svevišnji povjerio, da sačuva NJ. V. Preblagočestivu Kraljicu Vašu uzvišenu Suprugu, NJ. Kr. V. Knjaza Našljednika i cijelu Kraljevsku porodicu, da blagoslovi Vaš Narod i uzdrži i štiti Vašu Slavnu Kraljevinu. U znak blagoslova slobodan sam poslat V. Veličanstvu ikonu Sv. Bogorodice, zaštitnice naše patrijaršijske katedralne crkve, i kao dokaz moje istinske ljubavi prema V. Veličanstvu i mog velikog veselja za ovaj srećan dan, ja se usuđujem upraviti Vam ovo pismo, sa kojim Vam podnosim moje duboko poštovanje.
Neka je milost Božja s Vama i neka Vas prati.
Čast mi je biti Vašega Veličanstva vrlo vatreni i ponizni molitvenik u Hristu!
Damask, 15. avgust 1910.
Grigorije Patrijarh Antiohiski i cijelog istoka”.
Ustav Svetog Sinoda Crnogorske pravoslavne crkve od 30. decembra 1903, u članu 1 i 2, izričito navodi autokefalnost Crnogorske pravoslavne crkve, u članu 15, stav 2, govori se o ličnoj nadležnosti Mitropolita “kao sinodskog predsjednika i kao poglavice autokefalne Crnogorske crkve”.
U Ustavu Knjaževine Crne Gore iz 1905, u aktu lex superior, sa stanovišta državnog prava, u članu 40 normirano je slijedeće: “Državna vjera je u Crnoj Gori istočno pravoslavna. Crnogorska je crkva autokefalna. Ona ne zavisi ni od koje strane Crkve, ali održava jedinstvo u dogmama s istočno pravoslavnom Vaseljenskom crkvom. Sve ostale priznate vjeroispovijesti slobodne su u Crnoj Gori”.
Posljednji autokefalni mitropolit Crnogorske pravoslavne crkve, u doba nezavisne Knjaževine i Kraljevine Crne Gore bio je Mitrofan Ban. On je za crnogorskog mitropolita kanonski rukopoložen u Rusiji 6. aprila 1885. godine, u Isaklijevskoj Crkvi u Petrogradu, od strane petrogradskog mitroplita Isidora, u prisutstvu ruskog cara Aleksandra III Romanova. Tri dana ranije, u besjedi koju je održao u Svetom Sinodu u Petrogradu, između ostalog, rekao je i ovo:
“Vi, svjatjejši otci, promislom Božjom i željom moga premilostivoga gospodara knjaza Nikolaja rukovođeni, izvoliste smirenost moju izabrati za episkopa Crkve Crnogorske”.
Nakon hirotonije primio ga je 15. aprila 1885. godine car Aleksandar III. Prilikom susreta sa njim rekao mu je i ovo: “Meni je takođe drago što ste Vi rukopoloženi za episkopa u Rusiji. To pokazuje duhovnu vezu imeđu Ruske i Crnogorske crkve”.
Mitropolit Mitrofan Ban sve to detaljno opisuje u svojim memoarima. Nakon hirotonije, Mitrofan Ban je, 19. oktobra 1885. godine, o tome obavijestio vaseljenskog carigradskog patrijarha Joakima IV u pismu, broj 356, u kojemu, uz ostalo, navodi:
“Mi smo se iz Rusije povratili i u ime Božije zauzeli smo svetu katedru Mitropolije Autokefalne Crkve u bogoštićenom Knjaževstvu Crnogorskom na koju smo i Duhom Svetijem i pozvati”.
Ruska crkva i Carigradska patrijaršija priznavale su autokefalnost Crnogorske crkve ne samo u doba Mitrofana Bana, nego i ranije. Tako se iz pisma koje je carigaradski patrijarh Grigorije poslao 29. januara 1798. godine Petru I Petroviću Njegošu jasno vidi da je carigradska patrijaršija Crnogorsku crkvu smatrala autokefalnom.
Vaseljenska patrijaršija je 1855. izričito priznala autokefalnost Crnogorske crkve o čemu govori i atinska Sintagma.
Protođakon Filip Radičević, dugogodišnji sekretar Mitroplije Crnogorske pravoslavne crkve, član njenog Svetog Sinoda od 1904. godine, u službenom časopisu crnogorskog Ministarstva prosvjete i crkvenih poslova – Prosvjeta, u radu “Pravoslavna crkva u Crnoj Gori”, objavljenom 1889. godine piše:
“Pravoslavna naša crkva kao autokefalna, nezavisna je. Ona se kao takva odnosi prema Ruskom Sinodu, Carigradskoj i drugim patrijaršijama, kao i ostalim autokefalnim crkvama. Sve autokefalne pravoslavne crkve priznaju nezavisnost Crnogorske crkve, svagda joj dostavljaju događaje koji se u pojedinim crkvama zbivaju, na primjer, kad koji patrijarh dolazi na upravu svoje crkve”.
Godine 1910. mitropolit petrogradski Antonije u pismu Mitrofanu Banu, uz ostalo, piše:
“Bratski vas pozdravljam sa znamenitim jubilejem, izražavajući tople želje da Vašem Visokopreosveštenstvu pastironačenik Gospod Bog naš Isus Hristos udijeli dugi život u plodotvornoj službi Vašoj za dobro Crnogorske crkve”.
A Vaseljenski patrijarh Joakim iz Carigrada 1910. godine piše Mitrofanu Banu:
“Gospod neka podari bogate darove Vašem Visokopreosveštenstvu, svetoj Crnogorskoj crkvi, blagovjernom gospodaru i pobožnom narodu”.
U ime Srpske pravoslavne crkve, njen mitropolit Dimitrije Pavlović (1910. godine) uputio je čestitku Mitrofanu Banu, u kojoj stoji: “Srpska crkva, kao sestra i po vjeri i narodnosti, dijeli radost Crnogorske crkve”. (O tome piše “Glasnik” Pravoslavne crkve u kraljevini Srbiji, od 15. aprila 1910. godine.)
Jerusalimska crkva je priznavala autokefalnost Crnogorske crkve, o čemu ilustrativno govori i pismo patrijarha Damijanosa poslato Mitrofanu Banu 25. decembra 1903. godine.
Mihailo Dožić postao je 1879. godine iguman Moračkog Manastira, da bi ubrzo bio proizveden u čin crnogorskog arhimandrita. Godine 1908. postao je član Svetog Sinoda Crnogorske pravoslavne crkve. Zajedno sa popom Stankom Bulatovićem, iz Kolašina, 1910. godine, povodom jubileja kojeg je slavio mitroplit Mitrofan Ban, uputio je pismo slijedeće sadržine:
“Današnji dan Vašeg slavlja dvadesetpetogodišnjice kao poglavara svete Crnogorske crkve osobito proslavlja sveštenstvo i narod u svetoj obitelji manastira Morače. Tradicionalne veze Vašeg prebivanja među narodom ovog kraja ostaće na uspomenu najdaljim pokoljenjima. Neka da Svemogući da proslavimo i pedesetogodišnjicu Vašeg slavnog rada, na korist svete crkve, Gospodara i Otadžbine”.
Iguman Leontije Ninković, nastojatelj Ostroškog manastira, od 1912. godine član Svetog Sinoda Crnogorske pravoslavne crkve i svještenik na Dvoru kralja Nikole u zemlji i emigraciji (1916–1919) uputio je iz Nikšića 1910. godine, zajedno sa jeromonahom Danilom Labovićem i monahom Antonijem Miranovićem, čestitku u kojoj, uz ostalo, veli da je Mitrofan Ban hrabri junak sa sabljom u ruci na bojnom polju, pod barjakom uzvišenog Gospodara, te kao jerarhu“specijalno za Crnogorsku crkvu i sveštenstvo, najsrdačnije Vam čestitamo dvadesetpetogodišnjicu svete uzvišene i revnosne arhipastirske službe Bogu, crkvi, Gospodaru i domovini”, nakon što je mitropolit Mitrofan Ban umro, 30. septembra 1920. godine. Oproštajnu riječ na njegovom opijelu govorio je episkop zahumsko–raški Kiril Mitrović, i tom prilikom, uz ostalo, rekao: “Po prirodi bistra i zdrava uma, plemenita srca i nesebično snažne volje, on je uspijevao u radu na crkvenom polju tako da je sposobnost njegova uočena od crkvenih i državnih poglavica dovela ga na upravu Crnogorske crkve. Prema prilikama i sredstvima sa kojima je mogao raspolagati Mitropolit Mitrofan za vrijeme svog dugog Vladikovanja mnogo je učinio za Crnogorsku crkvu”.
Sveti arhijerejski sinod Vaseljenske patrijaršije u Carigradu, 19. marta 1920. godine, donio je odluku (broj 2056) kojom daje blagoslov na prisajedinjenje Ujedinjenoj Srpskoj pravoslavnoj crkvi određenih eparhija, gdje se, uz ostalo, precizira:
“U granicama ovog Ujedinjenog Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca ušle su i autokefalne pravoslavne crkve, Karlovačka i Crnogorska, kao i dvije dalmatinske eparhije, Zadarska i Kotorska”.
Vaseljenska patrijaršija, inače, tim aktom “priznaje proglašeno ujedinjenje autokefalnih crkava Srpske, Crnogorske i Karlovačke, kao i dviju dalmatinskih eparhija”.
Ovo je, dakle, zvanični akt Vaseljenske patrijaršije u kojemu se navodi da je postojala autokefalnost Crnogorske crkve.
Proglašenje Srpske patrijaršije obavljeno je u Sremskim Karlovcima 12. (25) septembra 1920. godine. Ubrzo potom sastao se Arhijerejski sabor Srpske patrijaršije – 15. (28.) septembra 1920. godine – koji je donio odluku da se arhiepiskop beogradski i mitropolit Srbije, Dimitrije Pavlović, proglasi ipso jure prvim patrijarhom Srpske patrijaršije. U toj odluci, uz ostalo, se kaže:
„Slično tome postupalo se i kod osnivanja nacionalnih autokefalnih oblasti u svima pravoslavnim državama. Tako su uzdignute katedre na stupanj autokefalne arhiepiskopije u prestonim gradovima: Atini za Crkvu u Kraljevini Grčkoj, u Beogradu za Crkvu u Kraljevini Srbiji, na Cetinju za Crkvu u Crnoj Gori, u Bukureštu za Rumuniju, u Sofiji za Bugarsku, a u Rusiji dignut je arhijerejski presto druge prestonice u Moskvi, na stupanj patrijaršije”.
U tomosu Carigradske patrijaršije i patrijarha Melentija IV, donijetog u Carigradu 19. februara 1922. godine (broj protokola 1148.) izričito se navodi da je Crnogorska pravoslavna crkva bila autokefalna.
I crnogorski politički i pravni pisac, advokat, dr Sekula Drljević, koji je u nezavisnoj knjaževini i kraljevini Crnoj Gori vršio i dužnost ministra prosvjete i crkvenih poslova, na ovu temu je (u svojoj knjizi “Balkanski sukobi 1905– 1941.”, drugo izdanje, Zagreb, 1990. 172–173), uz ostalo, zapisao: “Crnogorsko pravoslavlje je crnogoroslavlje… Crnogorska crkva kroz sve vjekove nije bila ni u kakvoj zavisnosti od bilo koje pravoslavne crkve, pa ni od Carigradske patrijaršije”.
I srpski istoričar, inače rođeni Crnogorac, dr Gligor Stanojević, u knjizi “Istorija naroda Jugoslavije” (knjiga II, Beograd, 1960. str. 1184), konstatuje činjenicu da je Crnogorska pravoslavna crkva bila autokefalna. Stanojević to čini i u svojoj knjizi “Crna Gora pred stvaranje države” (Beograd, 1962. godine).
Najzad (iako to, ponavljam, nije sva dokumentacija koja se na ovu temu može ponuditi) ukazujem da je poznati mađarski naučnik, profesor Univerziteta u Budimpešti, član Mađarske akademije nauka, dr Jožef Bajza, u svojoj knjizi “Crnogorsko pitanje”, objavljenoj na mađarskom jeziku 1927. i na italijanskom jeziku 1928. godine u Budimpešti, o autokefalnosti Crnogorske pravoslavne crkve napisao i sljedeće: “Godina 1766. označava nezaboravan datum u istoriji Crne Gore. Turci su te godine ukinuli Pećku patrijaršiju i zbog toga je pravoslavna Crnogorska crkva dobila autokefalnost”…
Podsjećamo: Carigradska patrijaršija je u svom Katalogu iz aprila 1855. godine upisala Crnogorsku crkvu na devetom mjestu autokefalnih crkava. Isto to navodi se i u katalogu Atinska Sintagma, iz aprila 1855. godine. I Ruski katalog autokefalnih crkava iz 1851. godine navodi Crnogorsku mitropoliju kao autokefalnu. O tome Nićifor Dučić piše:
“Ruski sinod priznao je pravoslavnu crkvu u Crnoj Gori kao autokefalnu za vrijeme slavnoga mitropolita crnogorskog, Petra Prvog Petrovića Njegoša”.
Recimo još i da je Enciklopedija Britanika (iz 1911. godine) objavila da je Crnogorska crkva “autokefalna grana istočne– pravoslavne crkve” …
Uvaženi gospodine Vojine Grubaču, u naučnoj polemici sa mnom, oko pitanja autokefalnosti Crnogorske crkve, ne samo da ste udarili u ledeni brijeg, već ste doživjeli, metaforično rečeno, morsku sudbinu broda “Titanik”. Sami ste to izazvali i tražili, u ovoj raspravi, u kojoj, inače, de jure i de facto stručnost nemate.
Čitam tekst g. Adžića i unapred pogađam staze i bogaze kojim će se autor zaputiti na svom „putu kojim se ređe ide“ (ali se redovno poneko pogubi). POšto on u prvom pasusu levičarski dosledno i tvrdoglavo komesarski etiketira G. Vojina Grubača i našeg dobrog mitropolita Amfilohija, kao „sumnjive elemente“ koji su, je li, „protiv ove današnjice“, „protiv tekovina“ i sl. pogađam iz prveda sledi skok na osudu brutalnog rušenja „Crnogorske neovisnosti“ koje su Karađorđevići odradili 1918. godine, do čega i dolazi u sledećih par pasusa; Dok to čitam, pogađam da sledi direktan napad na kralja Aleksandra Karađorđevića (inače rođenog Cetinjanina) i eto, g. Adžić se, logično, na mah obrušava na zlosrećnog kralja; Priznajem, tu se gubim na tren, mislio sam da sledi autorovo uranjanje u „dukljanske magle“, pominjanje „slavne“ kraljice Jakvinte, šta li, ali ne…… Autor potom pominje za njega nepojmivih „110“ fascikli“ koje je video u Arhivu CG, a koje, je li, svedoče o autokefalnosti Crkve u Crnoj Gori. Te bi bilo fascinantno da mi nije poznato da njegov kolega istoričar i moj drug Peđa Vukić, koji radi u tom Arhivu i ima fotografsko pamćenje, zna sadržaj tih fascikli skoro pa napamet, a opet ne kaže da te fascikle potvrđuju nečiju autokefalnost… Ovo je ipak sigurna luka za g. Adžića i njegove terije, jer on dobro zna da se niko od nas čitalaca njegovog teksta neće upustiti u istraživanje sadržaja „110 fascikli“, samo zato da proveri istinitost njegovih reči, pa opravdano veruje da će mu većina nas poverovati na časnu reč da fascikle kriju tajne autokefalnosti; Naravno, da nije Peđe Vukića, koji nije samo zagledao tih „110 fascikli“ i viknuo Vauuu, kao što je uradio g. Adžić, već je iste proučavao i znaih napamet; Slutim da će se autor potom dohvatiti kakvog „stranog“ autoriteta, kao potvrdu istinitosti njegovih tvrdnji i eto, ime mi se samo nameće – Nikodim Milaš i njegov udžbenik za mlade bogoslove – naravno,tu pogađam, eto u tekstu i Nikodima; Slede, naravno, patrijarh Gavrilo Dožić, Mitrofan Ban, a tu je i g. Adžićev idol – Sekule Drljević, koji se javlja „svežim“ delom izdatim 1990. godine (iako mrtav od 1945.), vaskrsava namah da pomogne svom vernom biografu… Sve ide – manje više logično i poznato. Naravno, g. Adžić, za razliku od ostalih „autokefalista“, izbegava pozivanje na kompromitovane, odnosno komične „autoritete“, poput maglovitih dukljanaca Jakvinte i Bodina, ili komunističkih glavešina poput Milatovića ili Đuranovića. G. Adžić u svojim tekstovima vrlo retko pominje Petroviće, a posebno „nezgodnog“ Nikolu, a i što bi, ko bi se nosio sa Nikolinim razigranim srbovanjem? Vladiku Petra II Petrovića Njegoša ne pominje baš nikako. To samo svedoči o inteligenciji g. Adžića, koji dobro zna da je priča o tome da je vladika Rade Tomov „bio zaveden“, ili „u zabludi“, upravo smešna. Na kraju, izražavam divljenje naporu marljivog g. Adžića usmerenog na sizifovski posao da pokuša da dokaže nedokazivo i da u prošlosti izgradi potpuno nerealnu i izmaštanu stvarnost, kao zamenu za pravu istoriju. Prava šteta je što troši svoje vreme i što se bavi ovakvom para-istorijom. Pitam se, što se ne baci na beletristiku? Tu ne bi bilo smešno to što tvrdi, a ako bi u priču ubacio i kojegčarobnjaka, zmaja ili bauka, moglo bi biti i zanimljivo!
Srpski crkveni istoričar dr Čedomir Marjanović u knjizi „Istorija Srpske crkve“, Beograd, 2001, str. 251-252 konstatuje da ukidanje Pećke patrijaršije 1766 „U Crnoj Gori nije učinilo nikakav potres. Iz Carigrada nisu ni pokušavali da pošalju Grka vladiku u Crnu Goru, kao što su to učinili u ssvima drugim pokrajinama, što znači da su u carigradu znali o izuzetnom položaju Crne Gore. Ako uzmemo,pak, u obzir da su grci sve vladike srpske smenili pomoću turskih vlasti, izlazi da u Crnoj Gori nisu izvršili smenu ne iz nekih drugih obzira, već jedino zbog toga što turska vlast, njihova potpora, u Crnoj Gori nije postojala“.
Dok u Srbiji na mitropolitskom tronu sjede Grci fanarioti (poznati „vijek fanariota“ u Srbiji pod turskom vladavinom) i dok su oni na ključnim pozicijama u crkvi, koje postavlja Carigradska patrijaršija na taj položaj, dotle se na čelu Crnogorske crkve nalaze mitropoliti koje bira samostalno crnogorski narod na Opštecrnogorskom zboru, kao suverenoj instituciji vlastite faktički slobodne i nezavisne države. Srpski istoričat dr Čedomir Marjanović na strani 364 navedenog djela konstatuje da je do crkvenog ujedinjenja, koje je otpočelo decembra 1918. u KSHS „Crnogorska crkva autokefalna“.
Cg crkva nije nesrbska no srbska i nije pod fanariotima i turcima bila.
Zato su i govorili sami da su sačuvali iskru slobode Srbinove.
Ko basitini genocid, brate.
Ja to nikada nisam bastinio.
I ne diraj mi Musolinija.
Anonimni, jesam pisao i o CPC, nego ti je promaklo.
Citiram dio iz pethodnog teksta:
„Danasnja crnogorska pravoslavna „Crkva“ je isto jereticka zajednica, koju vodi Ristov kolega Miras Dedejic.
Obadvojica su udbaski i vatikanski kadar.“
Sikter, bre bagro!
Vukmane brate, kako može pravoslavni hrišćanin( tj ti) da isto vremeno baštini gasne komore, uništenje jevreja i Slovena, i sl rabote fašističke, jednog degenerisanog Hitlera, i naduvanog musolinija?
@Gvozden
Priznajem da nije dovoljno, ali knjaz Crne Gore je sankcionisao zatečeno stanje, uz to – da bi sprečio da cetinjska Mitropolija potpadne pod Carigradsku patrijaršiju, koja je tad umnogome bila instrument Otomanske imperije. Ne možemo mnogo kriviti knjaza Nikolu, jer je postojanje Pećke patrijaršije bilo „zamrznuto“, a Carigradska je bila neprijateljska i Crnogorci su imali donekle sličan odnos prema Vaseljenskoj patrijaršiji (a i prema Pećkoj, u doba Kalinika) , kao Ruska Zagranična Crkva prema „Staljinovim Patrijarsima“.
Problem je u nečemu drugom: vaš argument je sličan kao Adžićev – vi smatrate da je autokefalnost dovoljna da bi crkva bila pomesna, što nikako ne stoji, jer je i sama Srpska crkva prvo postala „autokefalna“, pri čemu je pominjala Carigradskog patrijarha, pa tek onda pomesna. I videh na nekom sajtu „artemijavaca“ da i oni „upozoravaju“ na raniju „autokefalnost“ Cetinjske mitropolije, ali – čak ni u vreme najveće „autokefalnosti“ Cetinjska mitropolija nije bila pomesna crkva, bila je autokefalna samo u odnosu na druge mitropolije i ona svoju pomesnost može da ostvaruje samo kroz Srpsku patrijaršiju. Štaviše, svi Cetinjski mitropoliti su se tome i nadali i kad si ih puškom terao, nisu hteli da se direktno povinuju Vaseljenskom patrijarhu:)
Uostalom, autokefalnu (baš tako, od 1879-te) Mitropoliju imao je i Beograd, od 1879-te, ali ona je bila samo „pokrajinska crkvena oblast“, ali ne i pomesna crkva.
@Starac Fočo…
Pa i vi ste zbrčkali „starca Foča“ i „zapadnu neoliberalno-menadžersku terminološku zbrku“. A kad smo kod nazivanja stvari pravim, imenom – slažem se s vama: autokefalnost je baš to – autokefalnost:)
Gospodine Dujoviću,
Još jednom vrlo jasno navodim notornu činjenicu da se po kanonima Pravoslavne Crkve zna šta je autokefalnost, i ona se odnosi na crkvu kojoj je od Majke crkve i svih drugih autokefalnih crkava priznata autokefalija. Naziv „pomjesna crkva“ obično podrazumijeva zasebnu autokefalnu ili autonomnu crkvu. U Pravoslavlju ima dosta različitih pristupa pojedinim pitanjima, pa tako i danas postoje dva diptiha, jedan Vaseljenske, a drugi Moskovske patrijaršije.
„Autokefalija“, kako vi navodite, za niže crkvene jedinice se zove autonomija ili samostalnost. Najbliži prevod termina „autokefalna“ na srpski jezik je „nezavisna, zasebna“. Episkopija ne može biti „autokefalna“! U tome vam ne može pomoći pozivanje na razne „Sintagme“ , episkopa Nikodima Milaša, kao ni na stradalnika arhiepiskopa ohridskog Jovana.
Srpska crkva je je 2019. godine dobila autokefalnost i dostojanstvo Arhiepiskopije, Sveti Sava je od strane carigradskog patrijarha Manojla Prvog hirotonisan za Arhiepiskopa srpskih i primorskih zemalja. Godine 1346. Arhiepiskopija je uzdignuta na dostojanstvo Patrijaršije. Dakle, riječ je o dva ranga dostojanstva jedne autokefalne crkve.
Ne mogu da razumijem kako me dovodite u vezu sa lažnim povjesničarom zvanim SIB(Stari Istorijski Brijest) i sa sektom monaha Artemija?! Šta sam to napisao, da sam vas „naveo“ na tako pogrešne misli? Prije će biti da ste vi na njihovom fonu sa teorijom o „autokefalnosti episkopija“! Cetinjska mitropolija nikada nije bila autokefalna. Nikada. Uvijek je bila samo jedno – Episkopska katedra Pećke patrijaršije. I prije sultana Mustafe Trećeg (1766. godine), i poslije njega, sve do dana današnjeg.
Mnoge vaše postove čitam sa zadovoljstvom. Ne ljutite se ako se oko ove teme ne slažemo. U poslednjem komentaru ima malo srdžbe. A ona nije nidobra ni zdrava.
Iz najboljih namjera …
Jedno je kada se kaže da je mitropolija autokefalna, a nešto je sasvim drugo, kada se kaže da je ona to u odnosu na druge mitropolije, isto tako i one autokefalne! ( Iz jednog drugog razloga je ta njena samouprevnost od najveće važnosti za život crkve, kako je to jedna druga i opširna tema!)
Ali ona to nije, autokefalna nije, niti može biti u odnosu na Patrijaršiju!
Takva crkva u Crnoj Gori nije postojala, takva koja je autokefalna u odnosu na Patrijaršiju!
Da je takva, kakvim slučajem ipak postojala, to bi smo lako i neporjecivo utvrdili iz dva diptiha, Carigradskog i Moskovskog!
Sve drugo je prazna priča.
Ne znam za vas, meni ovo dosadilo:)
Izvori su razni, tumačenja još brojnija, uostalom cilj nam nije da se nadgornjavamo, već da dokažemo dukljanskim istoričarima da Crkva ne stoji na birokratiji i politikanstvu, već na Duhu ljubavi i snishođenja i da se samo tako i mogu tumačiti i pojedini statusi pojedinih Njenih „udova i članova“.
Mislim da smo i u ovoj raspravi to dokazali, tako da onima koji proučavaju „izvore“ i šteluju ih prema ideološkim konstrukcijama novijeg datuma sad ostaje da se izdignu do našeg neznanja i da, ako žele da razumeju Crkvu, prestanu da čeprkaju po hartijama i da pristupe njenom molitvenom jedinstvu.
A nije mi bilo ni na kraj pameti da vas dovodim u vezu s pomenutima, samo sam izneo svoj utisak o nekim vašim viđenjima. Možda netačan.
A ako sam emitovao srdžbu u komentarima, i zbog toga oprostite, bilo je nesvesno.
Pozdravljam vas i zahvaljujem na dragocenom doprinosu u vezi istorijom naše Svete Crkve.
Čejoviću, vidim, vrlo ste upućeni u situaciju u SPC, ali zanimljivo je da ni riiječ niste rekli o tzv. „CPC“? Rekao bih da Vam se njeno „ustrojstvo“ i djelovanje, za razliku od SPC, dopada?
Bila je crnogorka autokefalna Crkva i posle 1918, je ta Crkva, raznim dzentlmenskim i manje dzentlmenskim metodama, utopljena u srpsku Crkvu, mada je i crnogorska Crkva bila srpska, posto su Crnogorci Srbi.
Ali danas je srpska Crkva pala u jeres i postoji samo kao organizacija.
Njen vrh su uzurpirali masoni, vatikanski tajni kardinali i udbasi, sve zajedno neprijatelji Hristovi,
pa prema tome SPC vise nije Crkva, osim potencijalno, kada narod otjera fariseje iz nje.
Danasnja crnogorska pravoslavna „Crkva“ je isto jereticka zajednica, koju vodi Ristov kolega Miras Dedejic.
Obadvojica su udbaski i vatikanski kadar.
Sazrelo je vrijeme da se u Crnoj Gori stvori Istinska Pravoslavna Crkva!
Ona se moze stvoriti na tri nacina:
1. Da pravoslavni narod u Crnoj Gori, sa „nogom u guzicu“ otjera SVE ekumeniste iz Crkve Bozije i sam izabere dostojne episkope, koji bi bili rukopolozeni od episkopa zilota (istinskih episkopa Hristovih).
2. Da sam stvori Crkvu, koja bi usla u opstenje sa istinskim pravoslanim episkopima, koji bi nam postavili episkope.
3. Da ceka da Bog posalje ruskog cara, pa onda da povjesa sve ekumeniste a do tada da se ne pricescuju kod ekumenista, niti da idu kod njih na sluzbu, da se mole sami po kucama ili kod zilota i da idu na poklonjenje svetiteljima pravoslavnim, Svetom Vasiliju, Svetom Arseniju itd, jer oni sigurno nisu ekumenisti, niti je njih Risto posthumno mogao upisati u satanski svetski savez crkava.
„Zelembaću“ („Green“), zalud ti sva priča, kao i Adžiću!
Cg,karlovačka,dalmatinska crkva su pokrajinske Srb crkve bile,kao i ona u srbiji.nivak a.skriva te činjenice.
Nesumnjivo bitan korak u stvaranju Srpske patrijaršije predstavljala je Druga konferencija pravoslavnih episkopa, koja se sastala u Beogradu 24.maja 1919. godine. Njome je predsjedavao Mitrofan Ban. Na toj konferenciji izabran je „Sredisnji arhijerejski sabor“, sastavljen od pet episkopa, za čijeg je predsjednika izabran Mitrofan Ban. Druga konferencija pravoslanih episkopa u Kraljevstvu SHS donijela je 26. maja 1919. godine odluku da se izvrši ujedinjenje pravoslavnih crkava u jednu jedinstvenu Srpsku pravoslavnu crkvu. Sprovođenje te odluke u život bilo je povjereno „Središnjem arhijerejskom saboru“, čiji je mandat trebalo da traje do izbora patrijarha. „Središnji arhijerejski sabor“, kao prvi posao izveo je otpust dalmatinskih eparhija od Bukovinsko – dalmatinske mitropolije. Otpusnu gramatu tim eparhijama 22. XI 1919. godine dao je bukovinski mitropolit Vladimir Repta. Ona je predata delegaciji koja je tim povodom poslata u Bukurešt. Arhijerejski Sinod Karlovačke mitropolije, na temelju tog akta, 20.XII 1919. godine primio je kanonsku vezu svoje crkve pomenute eparhije. „U isto doba poslata je jedna deputacija u Carigrad, da od Carigradske patrijarsije trazi tomos o uspostavljanju Srpske patrijarsije i prisajedinjenju njoj svih… crkvenih oblasti koje su dotle bile pod vrhovnom upravom Carigradske patrijaršije. Sporazum između delegata Kraljevine SHS i delegata Carigradske patrijarsije postignut je 18.III 1920. godine, a odmah sjutradan (19.3.1920) Arhijerejski sinod Vaseljenske patrijaršije donio je odluku da se usvaja, odobrava i blagosilja ujedinjenje svih pravoslanih crkvenih oblasti u jednu pravoslavnu crkvu pod imenom Autokefalna ujedinjena pravoslavna crkva Kraljevine SHS, kao i prisajedinjenje njoj svih eparhija, koje su po ugovorima u Bukurestu 1913, Neju i Sen Žermenu 1919. godine, teritorijalno pripale Kraljevini SHS, a dotle su bile pod vrhovnom duhovnom vlascu Carigradske patrijaršije“. (Dr Radoslav Grujić, “Srpka patrijaršija”, “Narodna enciklopedija srpsko-hrvatsko-slovenačka prof. Stanoja Stanojevića”, knj. IV, Zagreb, 1929, str. 354-355) O tome je Sveti arhijerejski sinod Vaseljenske patrijarsije u Carigradu 19. III 1920. godine donio Odluku br. 2056, kojom daje blagoslov na prisajedinjenje Ujedinjenoj Srpskoj pravoslavnoj crkvi eparhija u Južnoj Srbiji, Bosni i Hercegovini. U toj Odluci, uz ostalo, se kaze: „U granicama ovog Ujedinjenog Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca ušle su i autokefalne pravoslavne crkve, Karlovačka i Crnogorska, kao i dvije dalmatinske eparhije, Zadarska i Kotorska“. Vaseljenska patrijaršija tim aktom „priznaje proglaseno ujedinjenje autokefalnih crkava Srpske, Crnogorske i Karlovacke, kao i dviju dalmatinskih eparhija“ ( “Glasnik”, sužbeni list Srpske pravoslavne patrijaršije, br. 7, Beograd, 1(14) oktobra 1920, str. 99-100). Vlada Kraljevstva SHS isplatila je Carigradskoj patrijaršiji za taj pristanak milion i pet stotina hiljada zlatnih franaka.
„Arhijerejski sinod Vaseljenske patrijaršije donio je odluku da se usvaja, odobrava i blagosilja ujedinjenje svih pravoslanih crkvenih oblasti u jednu pravoslavnu crkvu…“
Sami ste naveli kako je to ujedinjenje, kao ujedinjenje svih (naravno, ranije srpskih) CRKVENIH OBLASTI usvojila, odobrila i blagoslovila Vaseljenska patrijaršija.
Važno je da su Ptrahinja i Masja kao veliki „eksperti“ podržaliove Adžićeve „švrljotine“!
Opet ovaj Adzic mijesa ,, babe i zabe ,, iako se one ne mogu racunati zajedno …
Činjenice su svete , jasno je da je Crnogorska crkva bila autokefalna do okupacije 1918 , državu smo vratili , vratićemo i crkvu , kad tad !
Činjenice jesu svete,Cg je čuvar iskre slobode Srbinove o čemu govori i sv Petar i kasniji Petrovići i Krsto Popović. Ko se poziva na ove a je nesrbin, kiti se plastičnim i tuđim perjem. Titigorci su na jezuitskom platnom spisku i svoju „crkvu“ sa papom inkvizitori na čelu imaju.
Toliko vam je nezavisna ta povraćena država, da vam ministar ljuma propagira Vele Albaniju, a Šiptari markiraju granice , Hrvati kontrolišu ulaz u Boku itd itd itd. Šta rekoste za Ljumu, nešto ne čuh…
… Kako je sve rekao, nepobitno ga istorijskim činjenicama i znanjem, onim pravim nepabirčenim, u svemu pobio g. Dujović, u potpunosti dekonstruisao- meni je ostalo za dokusurivanje, bezmalo nista!
Možda jedino da se u minujaturi osvrnem na voluminozno, imaginacijsko-retorsko zaumnjivanje Adžićevo … U poslednjem onom, boldovanom pasusu, đe je Novače, sam sebi odao priznanje, svome polemičkom angažmanu, kojim je đe jure i đe fakto utvrdio da je načisto potopio g. Grubača!
Koji je pod kritičkom oštricom budućeg doktoranta montenegrinskih didaskalija (neke vrste savrjemene političke notacije novocrnogorskog otpadništva od svega, pa i od srpske crkve ) g. Grubač “ metaforički doživjeo „, ni manje ni više “ morsku sudbinu broda Titanik „!??? Ne bilo koju nego baš morsku sudbinu, kako je Novaku posve jasno da Titanik nije mogao da doživi potapanje na kopnu, a g. Grubač u ovoj nazovi polemici, koja to, dabome, i nije!?
Dakke, Grubač, Po-to-pljen – kaže Novače!
U snohvaticama Novakovim potopljen, koji Novak trenuo nije od kada se prihvatio da čistom „naučnom intuicijom “ dokaže postojećim nepostojeće, autokefalnu crnogorsku crkvu!
Đe se u njegovim naučnim stavovima prepoznaje ogromna erudicija, onoga koji je pažljivo čitao i još bolje razumio “ prvi princip “ Aristotelov!
Da se najbolje razumije intuituvno, kada se “ prosuđuje i razabire samo umom „! Koji se takav postupak zaključivanja, po Aristotelu, razlikuje od nauke koja “ počiva na silogizmima i posrednom dokazivanju „, a ovaj “ intuitivni “ počiva na samoočiglednom principu “ neposrednog uviđanja, razabiranja čistim umom „!
Dakle bez ijednog naučnog dokaza, čistim umom nesuđeni doktoranta N.A., po sopstvenim rječima je potopio g. Grukama, još i svaki razlog i potrebu za daljom polemikom!
… Intuitivni Adžiće, uza pomoć prvog principa Aristotelovog, već po stoti put nas obavjestava, lijen nije, da u srpskoj Crnoj Gori, od kada je svijeta i vijeka, ničeg srpskog nije bilo, pa ni srpske crkve!
Još nam to i dokazao “ intuitivnim postupkom „, prvog principa Aristotelovog, kako je Adžiće odavna shvatii da je svako drugo znanje na smetnju!
Svemu lošemu na smetnju.
Njemu na smetnju.
Njima na smetnju.
Antisrpskoj Crnoj Gori, Montenegru na smetrnju!
… Svakom na smetnju, kako njima, njima Novocrnogorcima, nije na korist!!!
… Jadi ga znali!
I Novaka vjesela, i nas š njim, i svima njima! Montenegrinma, samo Srbima, samo Crnogorcima “ prvog principa „, đe ništa ne traži dokaza.
… Čak ni dokaza da smo ljudi!
„Nas Đikane, jabuko sa grane“. Kad jabuka sazrene, sa grane opada i tresne na zemlju.
Vi Đikane, tresnuli ste na zemlju, figurativno kazano, i to tako da ste zalutali u polje koje ne znate i da vas lako demantuje istorijska istina. No, citajte i učite.
U Tomosu vaseljenskog patrijarha Melentija II i Svetog sinoda Vaseljenske patrijaršije u Carigradu od 19. februara 1922. godine (br. protokola 1148), navodi se ovo: „U granicama ovog Ujedinjenog Kraljevstva SHS ušle su i autokefalne pravoslavne crkve: Karlovačka i Crnogorska, kao i dvije dalmatinske eparhije: zadarska i Bokokotorska“. U ovom patrijaršijskom aktu stoji i sljedeće: „Priznajuci, pak, proglaseno jedinstvo autokefalnih crkava: Srpske, Crnogorske i Karlovacke, kao i dviju dalmatinskih eparhija prima od ovih obrazovanu svetu autokefalnu Ujedinjenu pravoslavnu srpsku crkvu kao sestru u Hristu, koja ima i uziva sva prava autokefalnosti, prema propisima i redu Svete pravoslavne crkve“. Ovaj akt nesumnjivo potvrdjuje da je Crnogorska pravoslavna crkva bila autokefalna.U Kanonskom pismu vaseljenskog patrijarha Melentija II i Svetog sinoda Vaseljenske patrijarsije u Carigradu od 24. februara 1922. godine kojim se priznaje uzdizanje autokefalne Ujedinjene pravoslavne srpske crkve Kraljevstva SHS na stepen dostojanstva patrijaršije (br. protokola 1036) kaže se i ovo: „Posavjetovavši se o tom pitanju po dužnosti sa našim Svetim sinodom pohvalismo želju Crkve i države i priznali smo korist koju Pravoslavlje može imati od takvog uzdignuća, a način postupanja našli smo da je u saglasnosti više sa crkvenom ekonomijom (oportunošću), negoli sa preciznošću kanonskog reda”.
Treba, na kraju, reći i ovo: Postoje podaci o tome da je mitropolit Mitrofan Ban bio prinuđen da izjavi svoju volju onako kako je to trazila državna i crkvena vlast u Krljevstvu SHS. Drugim riječima, bio je izložen prijetnji i prinudi. Kako saznajemo iz pojedinih izvora, Mitrofan Ban je na samrti engleskom diplomati grofu Džonu de Salisu, bivšem doajenu diplomatskog kora na Cetinju, rekao da se pod prijetnjom smrti izjasnio za prisajedinjenje Crne Gore Srbiji i da moli crnogorski narod za oproštaj (O tome vidjeti: “Nekoliko stranica iz krvavog albuma Karađorđevića”, Rim, 1921, str. 13; “Uloga Francuske u nasilnoj aneksiji Crne Gore”, Rim, 1921. godine, II izdanje, Bar, 2000, str. 88). Predsjednik crnogorske Vlade u egzilu Jovan S. Plamenac, povodom smrti Mitrofana Bana i zbivanjima u Crnoj Gori u to vrijeme, u oficijelnom saopštenju od 9.oktobra 1920. godine, broj 426. »Komandi Crnogorskih trupa u Gaeti – Italija«, između ostalog, navodi da je na samrti kod Mitrofana Bana »nastupila griža savjesti i pri potonjem izdisaju molio je sa suznim očima sve prisutne, da budu tumači njegovog pokajanja« zato »što je dao svoj mitropolitski pristanak za uništenje Crne Gore od strane Srbije, izjavljujući da je tada to morao učinjeti pod pritiskom i prijetnjom srbijanskih vlasti, što je u povjerenju, kako je rekao u svoje vrijeme saopštio grofu Salisu, izaslaniku Velike Britanije«.( O tome vidjeti: Državni arhiv Crne Gore, FEV, Ministarstvo Vojno 1920-1922, f. 91 II i Dr Šerbo Rastoder, »Skrivana strana istorije-crnogorska buna i odmetnčki pokret 1918-1929«, dokumenti, Tom III, Bar, 1997, str. 1623-1624. O tome postupku Mitrofana Bana, prinudi nad njime pisao je i službeni organ kraljevine crne Gore u egzilu »Glasa Crnogorca«, Nej na Seni kod Pariza, br. 89, od 28 oktobra/ 10. novembra 1920, str. 3 i 4 u članku »Božji sud« čiji je autor, osnovano se može pretpostaviti iako taj članak nije potpisan, bio Jovan Simonov Plamenac).
Zelen si ti i neuk, u lažima tvojim.
… Navikao!
Da svak priča što mu volja!
Laici, u našem su narodu nesnosni stručnjaci za sve i svašto!?
A “ proces mišljenja “ se smatra posebno komplikovanom materijom, kako ti od toga ništa razumio ne bi!
Možda ćeš razumjeti da svaki dokument zahtjeva tumačenje u skladu sa strogim normama zaključivanja!
Možda ćeš najbolje da razumiješ “ naučni metod “ i metodologiju, ako prisjetiš na onu opasku, da i na tarabi svašto piše …
… Green, zelen!
pobij, dikane, cinice, ako možes,no ne mozes, jer CPC je bila istorijski autokefalna crkva, a ne bulazni jer znamo da je green, zeleno, zelena boja,a to je inace bio pseudonim crnogorskog zelenasa Milivoja Matovica.
Titula mitropolita Danila
U tituli mitropolita Danila se ne spominje crnogorsko ime, samo skenderijsko i primorsko. Povjesničar Andrija Luburić u knjizi Porijeklo i prošlost Dinastije Petrović (str. 29.) navodi njegovo pismo iz 1704. godine u kojem piše: Danil, božijeju milostiju mitropolit skenderski i primorski. I Johann Georg Kohl u knjizi Putovanje u Crnu Goru (Cid, Podgorica, 2005. str.129.) opisuje zvono koje je izliveno u Mlecima u vrijeme mitropolita Danila. Na zvonu je pisalo: Daniel Mitropolita di Scanderia ed oltra Marina… anno 1718. https://hr.wikipedia.org/wiki/Danilo_Petrovi%C4%87_Njego%C5%A1 hahaha,, gdje je tada bila cg crkva kada nema ni cg imena u imenu mitropolije,hahaha!!!!
Mozeli mi neko objasniti dje su nestali vjernici CPC 1920 poslije njenog ukidanja pa do kraja 1990-tih kad se neki pojavljuju.
Turci su 500 godina islamizirali i rusili crkve spalili mosti SV.Save pa nisu nestali vjernici SPC.
Komusti su zabranili crkvu i pobili 100-tinjak svestinika SPC u maloj CG,poslije rata pa vjernici nisu nestali.
Dje su bili vjernici CPC 1974 kad je Tito dao Makedoncima crkvu iako je nikad nisu imali.Crnogorcima bi dao trceci.
Sv.Sava je osnovao Zetsku Episkopiju 1219 u Boki pored Tivta koja je kasnije preseljena na Cetinje .
Tako je postala posebna P. E., koja je 1766, posle ukidanja Pećke patrijaršije, združena, prvo sa Prizrenskom i +++Skenderijskom eparhijom+++, a docnije i sa Raškom
https://www.rastko.rs/kosovo/pecarsija/istorijat/eparhija_l.html +++ Johan Georg Kol u knjizi o cg na str. 129 piše: ZVONO VLADIKE DANILA PETROVIĆA NA CETINJU, LIVENO U MLECIMA prije 299 godina, NE POMINJE CRNU GORU I CRNOGORCE!!!
KOL 1850.: OD STARINA sem zvona ništa… prije 140 god izliveni u Mlecima za vladike DANILA PETR.prvog od Petrovića vladara..pod njim na Badnje veče pobili sve muslimane.. izliveno 1718. Daniel mitropolit SKENDERIJE ED OLTRA MARINA.. tako saznao sve titule koje imaju danas.. ++Eto,nigdje pomena cg imena tadašnje mitropolije,ni zvanično ni nezvanično.str 28.Luburić piše o dinastiji Petrovića.pismo Danila vladike sam piše;mitr.skenderski i primorski…1704.g.
Što tzv CPC ne slavi Nemanju,tj Simoena SRBSKOG novog mirotočca kao crveno slovo ako je ta sekta u kontinuitetu sa crnojevićima koji ga slave februara 1494.??? Gdje su im Sava i Arsenije kojeg Crnojevići takođše slave i poštuju kao svete. Ta sekta čak nema ni srbski duh koji je crkva na tlu CG,Brda i Primorja imala prije 1918. Dakle nema ništa zajedničko sa istorijsom i istinomplod je pape. http://montenegrina.net/nauka/istorija/crna-gora-do-xix-v/crnojevici/crkveni-kalendar-durda-crnojevica-za-1494-godinu/
Nikola nije imao takav stav o cg prim.mitropoliji kao Novak A. http://www.njegos.org/past/pecka.htm
ona je ekspozitura matične Srpke crkve i to u dijaspori, u samostalnoj državi Crnoj Gori+++ko kaže da je CG samostalna laže.a cg crkva tj nekada skenderijska eparhija vladike Danila,kada se cg ime nije ni pominjalo u imenu crkve. je imala srbski duh.
Mitropolija može da bude autokefalna, ali ne može da bude pomesna. Da bi bila pomesna, mora da ima status Patrijaršije.
Nikad Cetinjska mitropolija nije imala status Patrijaršije, niti ga je za sebe tražila.
Cetinjska mitropolija je bila egzarhija Pećkog patrijarha. Baš kao i Karlovačka mitropolija, živela je u iščekivanju obnove Patrijaršije.
Da je narod u Crnoj Gori priznavao Pećku patrijaršiju oduvek i zauvek, opšte je poznato. Ne samo to, davao je i veliki broj Pećkih patrijaraha i na vezi s Pećkom patrijaršijom zasnivao i dostojanstvo Cetinjske mitropolije.
Autokefalnost ima više stupnjeva, od kojih je autokefalnost jedne pomesne crkve spram drugih samo najviši. I jedna Mitropolija je autokefalna (samoglavna) u odnosu na drugu.
Izraz „crkva u Crnoj Gori“ može da bude samo upotrebljen u smislu sume vernika (laos) , ali ne i u smislu jurisdikcije. „Crkva u Crnoj Gori“ nije isto što i Crnogorska pravoslavna crkva u juridičkom smislu.
Izraz „Crkva u Crnoj Gori“ može da bude tumačen paralelno s pobrajanjem jevađelskih mahčinskib crkava, koje postoje u gradovima. Postoje: Laodikijska, Filadelfijska, Efeska, Sardska i ine „crkve“, kao zajednice vernih u pojedinim gradovima, ali, sve one čine jednu, Apostolsku Crkvu.
Ako je „ukidanjem Patrijaršije“ – „Crnogorska crkva“ dobila autokefalnost, ta autokefalnost je iznuđena. Ne može se afirmativni status (Patrijaršija) dobiti aktom iznude. Aktom iznude, Crkva može da bude samo razjedinjena, a pojedini arhijereji „degradirani“ (da, degradirani, zbog čega se kasnije u Crnoj Gori te dve funkcije razdvajaju) do svetovnih vladara.
Mitropolitu na Cetinju nikad niko nije ljubio ruku kao Patrijarhu. Danilo Šćepčev ljubio je ruku Srpskom patrijarhu, Arseniju Trećem (Crnojeviću) , s čije strane je i rukopoložen. Tradicijom ove hirotonije, Cetinjski mitropoliti potpadaju pod Srpsku patrijaršiju.
Ako je Srpska crkva priznavala Crnojeviće za Patrijarhe, kako da „Crkva u Crnoj Gori“ ne prizna ne-Cetinjane za Patrijarhe? To je nonsens.
I: ako Srpski patrijarh nije nad Cetinjskim mitropolitom, koji je onda Patrijarh? A „autokefalne“ Crkve bez Patrijarha nad sobom nema? Koji je onda nad „Crnogorskom crkvom“?
Nije valjda „Crnogorska pravoslavna crkva“ jedina pomesna crkva kojoj je vrhovni poglavar Mitropolit, a ne Patrijarh, a ona sama preskače pomesnog Patrijarha i direktno se povinuje Vaseljenskom? S kojim pomesnim Patrijarhom će da razgovara Vaseljenski, kad to poželi, da bi saznao što o „Crnogorskoj crkvi“?
Ako „Crnogorska pravoslavna crkva“ pogrdno naziva SPC „Beogradskom patrijaršijom“, jel to znači da bi pristala da se ponovo povinuje Srpskoj patrijaršiji, ako bi se ova preselila u Peć?
Jer, ona je (Cetinjska mitropolija) već jednom bila pod njom (Pećkom patrijaršijom) . Koja se tad nazivala i Srpskom.
I Petar Veliki je ukinuo Patrijaršiju i uveo „Sinodalnog prokuratora“, ali nisu se zbog toga ruski Mitropoliti međusobno udaljili i zasnovali, svaki svoju, pomesnu „crkvu“.
Ne, čekali su obnovu Patrijaršije.
Gospodine Dujoviću, iznijeli ste meni nepoznatu teoriju o mogućnosti autokefalije mitropolije. Činilo mi se da znam šta je crkvena autokefalija. Objasnite to malo bliže, navedite primjer.
Nisam izneo teoriju, ustvrdio sam da je „autokefalija“ (samoglavnost) tehnički pojam koji podrazumeva da je svaka crkvena jedinica autokefalna u odnosu na onu drugu, u istom rangu.
Ni Patrijarh nema pravo da na teritoriji jedne eparhije odlučuje o pojedinim pitanjima, mimo nadležnog episkopa, a kamo li drugi episkop. S tim što je odnos eparhije prema Patrijaršiji „autonomija“, a odnos eparhije (ili Mitropolije) jedne prema drugoj može da se tumači kao „autokefalija“, jer su one u istom rangu.
Tako je i Mitropolija svakako autokefalna kao upravna jedinica u okviru jedne pomesne crkve (s većim ili manjim stupnjem autokefalije) , ali to ne znači da taj stepen autokefalije znači rang „pomesne crkve“.
A to sve u kontekstu da „autokefalnost“ ne znači isto što i „pomesnost“, kako tumače zagovornici „nezavisne“ crnogorske crkve.
Cetinjska mitropolija može da bude „autokefalna“ prema npr. drugoj srpskoj Mitropoliji – Karlovačkoj, ali ne može da bude „autokefalna“ u odnosu na bilo koju Patrijaršiju, pa ni Pećku ili Beogradsku…
Gospodine Dujoviću, atokefalija po kanonskom pravu postoji samo i isključivo kod pomjesnih crkava Jedne, Svete, Saborne i Apostolske Crkve. Čini mi se da ste debelo pomiješali pojam autokefalije, ustrojstvo pomjesnih crkava i samostalnost pojedinih eparhija.
Evo, za ovu prigodu nađoh ovaj lep pasus našeg „autonomnog“ arhiepiskopa ohridskog Jovana, koji mnogo bolje objašnjava ono što sam ja hteo da kažem:
„Jedan episkop je pravi i kanonski jedino kad je rukopoložen od episkopa koji imaju apostolsko prejemstvo (nasleđe, sukcesiju), ali istovremeno i ukoliko je u liturgijskom i kanonskom opštenju sa episkopima ostalih pomesnih Crkava. Ako jedan od ovih uslova nije ispunjen, onda taj episkop nije kanonski ili zakoniti episkop za područje Pravoslavne Crkve. Sa druge strane, svaki je episkop autokefalan i za duhovno rukovođenje svojom lokalnom Crkvom daje odgovor jedino pred Bogom, ali ta se autokefalija ukida onoga trenutka kad episkop prekine liturgijsko opštenje sa drugim episkopima. Dakle, autokefalija nije omalovažena time što episkopi na jednoj široj teritoriji daju čast nekome i nazivaju ga prvim. To je drevna, iskonska crkvena nauka, još iz vremena apostola Pavla, da drugima dajemo veću čast, ali isto tako staro i prvobitno je i učenje da sami sebe, iz vlastoljublja i koristoljublja, ne podižemo na veći stepen nego da čekamo da nas drugi na njega podignu.“
Pravoslavna crkva je jedinstvena kanonska zajednica autokefalnih pomjesnih crkava. Autonomna crkva je samostalna crkva pod jurisdikcijom autokefalne crkve. Upravo je takav kanonski položaj Ohridske arhiepiskopije u odnosu na SPC. Zato ste ispravno naveli: „našeg autonomnog (bez navoda!) arhiepiskopa ohridskog Jovana“.
Upotrebljavati potpuno jasan kanonski termin „autokefalija“ kod tumačenja autonomije pojedinih djelova pomjesnih crkava, i naročito kod rasprava o statusu i položaju episkopa u crkvenom jedinstvu i evharistijskom opštenju, mislim da je nekanonski i potpuno pogrešno.
Možda ste u pravu, ali eto – autonomni arhijerej SPC smatra da nije nekanonski i da nije potpuno pogrešno.
… Baš tako!
Svaka mitropolija može i u principu jeste „autokefalna “ u odnosu na neku drugu mitropoliju, ali nije, niti može biti „autokefalna “ u odnosu na Patrijaršiju!
Pomjesna crkva koja bi uzurpirala svoj status autokefalije u odnosu na Patrijaršiju po čijom je jurizdikcijom automatski postaje nekoordinirana, tj. neuključena u poredak pravoslavne sabornosti – nije Crkva nego šizmatička skupina.
Baš to što što je ona nesrećna Miraševa CPC!!!
U diptihu Carigrađake patrijaršije i Moskovskog patrijarhata jedino je SPC bila i jeste na popisu 14 autokefalnih crkava!!!
Fantomska CPC nije nikada, ni u jednom trenutku bila na popisu ova dva diptiha!
… Koja činjenica dalju raspravu, na temu navodne autokefalnosti CPC, čini u potpunosti besmislenom!!!
Pa jeste, ja sam se upravo potrudio da ukažem kako „ustrojstvo pomesne crkve“ i „autokefalija“ nisu isto, jer se pojam autokefalije može odnositi i na niže po rangu crkvene jedinice, ali samo u odnosu jedne prema drugoj.
Tako zaključak prof. Adžića da ako je cetinjska Mitropolija bila „autokefalna“ – to je i „Crnogorska pravoslavna crkva“, nikako ne stoji, jer je Mitropolija na neki način autokefalna i danas, ali isključivo u odnosu prema drugim Mitropolijama, ali nikako prema Patrijaršiji kojoj je podređena, Srpskoj.
Što se tiče izraza „samostalnosti eparhija“, eto – vladika Jovan, možda zato što dolazi iz krajeva bližih Grčkoj, bez „straha judejskoga“ uptrebaljava „samostalnost“ i „autokefaliju“ kao sinonime.
Autokefalija nema baš toliko mistično značenje kakvo joj pridaju i istoričari-ateisti i ziloti, ali… verbalni fetišizam je česta sudbina onih koji su se odrekli „sile pobožnosti“:)
Vladika Jovan gotovo poistovećuje pojmove autokefalija i samostalnost, što je pogrešno. Nema crkveno-pravnog osnova da se miješaju jasni termini samostalnosti i autonomije sa autokefalijom. Cetinjska mitropolija je u crnogorskom Ustavu iz 1905. godine, kako lijepo kaže naš mitropolit Amfilohije “ slovila kao autokefalna, MILOŠĆU I VOLJOM knjaza-kralja Nikole Prvog Petrovića“. A to, priznaćete, nije bilo dovoljno!
„…istoričari-ateisti i ziloti, verbalni fetišizam i odricanje od sile pobožnosti“! Zbrčkao si sve termine i poroke, u stilu najbolje zapadne neoliberalno-menadžerske terminološke zbrke, kod koje pojedini pojmovi znače ono što im u kojem trenutku odgovara…
Autokefalija je samo jedno – autokefalija!
… Ustvari ta “ samostalnost “ o kojoj govorite, u formalnom i terminološkom smislu je autonomna crkva!
Taj oblik autonomne samouprave, crkava kojima je priznat taj i takav autonomni status, uvijek su u zavisnosti i pod strogom jurizdikcijom autokefalnih crkava, odnosno Patrijaršije!
Upravo je organizovanost Pravoslavne crkve u autokefalne, što je jedno, i u autonomne crkve, što je nešto sasvim drugo, jedna od osobenosti pravoslavlja!
…Kada je dr Gavrilo Dožić, 1913. godine, određen da bude episkop pećke eparhije Crnogorske pravoslavne crkve,..
u ovoj rečenici je sadržana sva kontradiktornost cijelog teksta.Da li iko vjeruje da je Pećka Patrijaršija ikad bila u sastavu tzv.Crnogorske pravoslavne crkve ?! Ako je cetinjski mitropolit imao titulu egzarh pećkog trona (u prevodu,izmještena stolica Pećkog patrijarha na teritoriju slobodne pravoslavne crkve, a koja je to teritorija ako ujedno nije i srpska )ne znači da je Pećka patrijaršija bila dio neke nove crkve koja je ustanovljena mnogo vjekova kasnije.Mogli su i karlovački i ruski mitropolit takođe da budu egzarsi pećkog trona,ali ta je čast ipak data Cetinju.zašto ? Dalje, ko je donio pravoslavlje u CG odnosno u Zetu ? ?Koja ličnost i iz koje crkve ? Rastko Nemanjić,sv.Sava,srpski episkop.
Zašto je Sv.Petar Cetinjski hirotonisan u S.Karlovcima a ne na samom Cetinju, ako CPC ima autokefalnost kao najviši stepen autonomije jedne pravoslavne crkve, a tim i dozvolu da ustoličava episkope ??
I ono najvažnije,zašto tzv.CPC NIKADA nije dobila Tomos o autokefalnosti,ako je bila kao što kažete i de fakto i de jure (?! )autokefalna, i jedna od rijetkih slobodnih pravoslavnih crkava ?Samo zbog toga bi je sigurno dobila, da je bila autokefalna.
Na ova prosta pitanja bojim se da nemate odgovor,a ona su ključna.
Da su ikada postojale Bože oprosti makedonska i c… crkva, bile bi na Svetoj Gori. Ne zaboravite da su Turci ukinuli Pećku patrijaršiju i da je mitropolit crnogorsko primorski preuzeo ulogu egzarha-čuvara Pećkog trona, nikako samostalnost. Mi smo bili luča pravoslavlja i čuvari Kosovskog mita. A onda u drugom svetskom ratu iz Mitropolije Crnogorsko Primorske ubijeno je oko 200 sveštenika, na čelu sa Mitropolitom Joanikijem Lipovcem. Jedini vrhovni poglavar koji je bio zatočen u nacističkim logorima je bio srpski patrijarh Gavrilo Dožić i Vladika Nikolaj Velimirović.
Niko nije odgovarao za te zločine i sva ova ujdurma oko policijske NVO vuče korijen iz tih zločina.
Inače ideja o c… jeziku, crkvi i naciji nastala je u Vatikanu i Zagrebu. Ante Pavelić je prepravio izvornu pesmu Junačkoj nam srpskoj Crnoj Gori i takvu je predao Sekuli Drljeviću i zajedno sa Pircom Birolijem ga proglasio za firera Montenegra.
Hvala gospodinu Adzicu na ovom tekstu.
Ispunio očekivanja, u bobu. Kao i obično, puno ničega. Crkvena organizacija u tadašnjoj C. G. Jeste bila nezavisna i pod šapom Nikolinom kao i sve ostalo, s obzirom na sve ukupni razvoj situacije tadašnje koju mislim nije potrebno posebno spominjati( stanje u ostalim srpskim teritorijama, na crkvenom i državnom nivou). U vrijeme Knjaževine i kraljevine Nikoline postojala je mitropolija i bogoslovija na Cetinju gdje se izučavala istorija srpske crkve, na pose, što je dosta poznato, nije se izučavala istorija crnogorske crkve, na pose. U toj i takvoj Knjaževine i kraljevini poneka se crkva obnovila, po neka napravila, pa je tim prilikama kao što je red mitropolit crnogorski kazao po neku riječ koja je ostala zapisana do dana današnjeg, gdje istu tu crnogorsku nezavisnu crkvu naziva srpskom i okupljenom narodu vjernom se obraća ko Srbima, sve crno na belo, moj Adžo i ostali.
Čitajući ovaj tekst, sit sam se ismijao! Našao on da nama besjedi o istini, činjenicama i pristrasnosti?! Kao da ga mi ne znamo. Jedno mu se, ipak, mora priznati, a to je neviđena upornost da nebrojeno puta ponavlja iste poluistine, falsifikate i izmišljotine. Valjda se nada da će, po onom starom Gebels geslu, tako notorne laži postati istinom?
U Crnoj Gori ne znam nikoga ko manje haje za „ekspozicije, istorijske činjenice i naučna saznanja“ od ovog gospodina, koji je kadar da u višestrukom povratu falsifikuje čak i sopstvenu biografiju. Zašto onda dalje i o čemu?!