Don Luković: Crnogorci su obnovili srpsku slavu oružja

Decenijama prećutkivani govor rimokatoličkog sveštenika narodnim poslanicima otkriven zahvaljujući publicisti Jovanu Markušu.

Nije jeres s vremena na vreme pozvati se na prošlost ako ona kazuje istinu i svedoči činjenicama o pojedinim dešavanjima kroz istoriju jednog naroda, odnosno države kao što je slučaj sa Crnom Gorom. Jedno tako „štivo” već decenijama čami pod teretom prašine i memle u biblioteci Skupštine Crne Gore, najverovatnije zbog toga što je poodavno proglašeno politički nepodobnim.

Reč je o decenijama prećutkivanom govoru rimokatoličkog sveštenika don Nika Lukovića koji je izgovorio u Skupštini Narodne Republike Crne Gore 1946. godine, a u naše ruke stigao je zahvaljujući istraživaču i publicisti Jovanu Markušu sa Cetinja.

„Drugovi i drugarice, kada su se kosovski orlovi ugnezdili u ovim slavnim krševima, zasadili su na Lovćenu, crnogorskom Parnasu, svetom brdu svih unakrst Slovena, srpski barjak, simbol junaštva, viteštva i slobode, gde je pet vekova slobodno lepršao, ničim neokaljan, dok su neprijatelji našega naroda, počevši od azijatskog dušmanina do fašističkog zavojevača naših dana ’o te krši zub svoj zaman kršili’, da ga otmu i rastrgaju. Ali ponosni Crnogorac kao da je iz Lovćena izrastao, stoji svojim granitnim nogama nepomičan na krvavoj straži, čuvajući slobodu i svetle ideale srpstva i južnog slovenstva, dok je svukud unaokolo ’pleme naše snom mrtvijem spalo’”, rekao je na početku besede Luković.

Oni koji od osamostaljenja Crne Gore instaliraju montenegrinstvo kao novi etnos, odnosno versku, jezičku, duhovnu i uopšte kulturnu posebnost, sve što je proteklih vekova napisano, i ugrađeno u temelje Njegoševe Crne Gore, namerno krivotvore i publikuju čak i u udžbenicima za osnovne škole.

Nije jasno šta to u sledećim rečima rimokatoličkog sveštenika nije lepo po Crnogorce, ovdašnje Montenegrine: „Crnogorci su najmanji ali najviteškiji narod na slovenskom jugu, a možda i u celom slovenstvu. Nijedan narod na Balkanu nije se tako uporno, neprekidno i dugotrajno borio za slobodu kao crnogorski narod, najčistija etnička grupa među Srbima. Crnogorci su se borili za svoj opstanak, ne samo protiv vanjskih neprijatelja, nego i protiv domaćih izdajnika, od istorijske Badnje večeri 1702. do minulog otadžbinskog rata, koji je proneo slavu crnogorskom narodu po svemu svetu, kada je trebalo da se bori pod najtežim uslovima, ne protiv dvostrukog, nego trostrukog neprijatelja: italijanskih fašista, nemačkih nacista i njihovih pomagača, domaćih izdajnika.”

Ono zbog čega je i govor don Nika Lukovića ostao prećutan i nikada nije bilo gde citiran sredinom prošlog i početkom ovog veka verovatno leži u njegovim sledećim rečima:

„Crnogorci su doneli sa Kosova ne samo barjak slobode, nego su i obnovili srpsku srednjovekovnu slavu oružja u svojim legendarnim junacima. Oživeli su Kraljevića Marka kroz Baja Pivljanina i Vuka Mandušića, Miloša Obilića kroz Nikca od Rovina, Novicu Cerovića i Marka Miljanova, kroz Anđeliju Kosarić i druge crnogorske junakinje stvorili su nam novu Juditu i nove amazonke”, govorio je don Luković. „A ko bi nabrojio crnogorske žene i devojke koje su napajale ranjene junake i vidale im rane na svim bojnim poljima, od 15. veka do Skadra i bojišta u Narodnooslobodilačkom ratu, kao nove Kosovke devojke? Kroz Kruse, Carev Laz, Grahovo. Fundinu, Vučji Do i Skadar osvetili su Kosovo. Obnovili su Termopile kroz Vrtijeljku, a Maratonsko polje kroz Grahovac. Crnogorci su preprečili put Napoleonovoj vojsci kraj Sutorine, kada je pokušala da zauzme Boku, njihovo Primorje, ukras Crne Gore…”

Narodnim poslanicima Luković je potom nabrajao i druga brojna herojstva Crnogoraca kao i one koji su o njima pisali. On je naveo da je za Crnogorce čojstvo najveći ideal, pa i engleski istoričar Miler zove Crnogorce „aristokracijom srpske rase”.

Luković je u Narodnoj skupštini Crne Gore kazao i da Crna Gora nije samo junačko gnezdo, jer se „u njoj rodila prva državna misao kod Srba, u 11. veku”.

„Teško je naći u istoriji sveta narod koji je toliko dao i koji je toliko ljubio svoju krševitu otadžbinu kao crnogorski narod”, grmio je pred narodnim poslanicima Luković. „Ali, Crnogorci nisu ograničili svoju ljubav samo na Crnu Goru, nego i na sve Južne Slovene i na celo slovenstvo, osobito na majku slovenstva – Rusiju, koja, kao što sunce silom gravitacije privlači sve planete svojom veličinom, vuče k sebi sve Slovene…”

„Slavna Crna Gora! Tako misle o tebi strani ljudi, a što bismo imali da rečemo mi, rod tvoj? Vekovi su prohujali, ali zasluge tvoje za slovenstvo ostaju neprolazne, večne kao tvoje stene. Stoga, dok god bude slovenskog čoveka od Ledenog do Crnog i Jadranskog mora, od Tihog okeana do Alpa, klanjaće se krstu tvome, mukama i stradanjima tvojim, grobovima junaka tvojih, ranama sinova tvojih, suzama majki tvojih, žalostima udovica i zaručnica tvojih, krvi posječenih mladenaca tvojih, plaču siročadi tvoje, tvojim popaljenim domovima, razorenom ognjištu tvojem. Ti si prva nosila osnovno kamenje za veličanstvenu zgradu FNRJ, u kojoj su našli topli zaklon i smirenje braća Srbi, Hrvati, Slovenci, Crnogorci i Makedonci…”, rekao je između ostalog u svom govoru rimokatolički sveštenik don Niko Lukovića u Skupštini Narodne Republike Crne Gore 1946. godine.